Record Store Day 2025 stond in het teken van de nieuwe generatie

Leiden, zaterdagmiddag half vijf. Het is anderhalf uur voor sluitingstijd, maar de Velvet wordt helemaal leeg geveegd. Waarom? Omdat Pommelien Thijs hier zo dadelijk een instore komt geven. Alleen de aankondiging al leidde tot een stortvloed aan berichtjes, en in overleg met het management van de Belgische popzangeres werd besloten bandjes uit te delen aan fans. Tot ver om de hoek staan ze in de rij, veelal jonge meiden, blozend in de volle zon. Er worden bekertjes water uitgedeeld, en pinpassen flitsen de lucht in als in de rij alvast gesigneerde LP’s verkocht worden, in combinatie met de exclusieve Record Store Day split single van Pommelien Thijs met DI-RECT. 

Zodra de deur open gaat schieten de geduldige fans uit de startblokken en plakken zich tegen het podiumpje, wat natuurlijk niet meer is dan een verhoging van 25 centimeter. Het is precies genoeg om de kleine zangeres een heel klein beetje zichtbaar te maken voor de fans die niet verder komen dan de ingang. Je kunt haar achterin nauwelijks horen tijdens de drie liedjes die ze speelt, maar de fans zingen zo hard mee dat je zelfs buiten nog bevangen wordt door de Pommelien-koorts. Na amper tien minuten is het voorbij. Vooraan duikt een meisje van een jaar of tien in tranen in de armen van haar moeder. Twee fans met knalrode wangen lopen naar buiten. ‘Dit was zo veel beter dan in Bergen Op Zoom!’ Record Store Day is een kleine zegetocht voor Pommelien Thijs, die begon in Gent, waar de gekte rond haar verschijning nog veel groter was. Via de Waterput in Bergen Op Zoom reisde ze naar Leiden, en sommige fans reisden haar achterna. Aan het einde van de show vliegen alle honderd gesigneerde LP’s in no time over de toonbank. 

Het is bizar om te zien wat een transformatie Record Store Day – en de platenzaak in het algemeen – de laatste jaren doorgemaakt. Wie tien jaar terug een winkel in liep voelde cultuur, ademde mooie muziek. Commerciële winkelcentrum-zaken als Music Store en Free Record Shop waren allemaal verdwenen, liefhebberswinkels bleven over. Maar toch had je vaak het gevoel dat de actuele muziekcultuur ontbrak. Geen Drake of Kanye West, geen Taylor Swift, geen muziek waar jonge mensen op af kwamen. Vinyl was iets voor mensen die het fysieke tijdperk nog hadden meegemaakt en dus nóg konden waarderen. En zo keek ook de industrie zelf ernaar. Toen een paar jaar terug een One Direction Record Store Day release verscheen, werd daar een beetje lacherig over gedaan. Toen vervolgens bloedfanatieke fans de winkels overvroegen krabde men zich toch achter de oren.

‘Dit jaar was er een run op de Wicked-soundtrack, op het live-album van Gracie Abrams en op singles van Taylor Swift en Charli XCX’, vertelt Esther Vollebregt van Record Store Day Nederland. ‘Ook naar de Efteling-soundtrack was veel vraag van jonge liefhebbers. We krijgen enorm veel mailtjes of dat album nog na te bestellen is, maar het is echt op. De doorbraak richting een steeds jonger publiek kwam rond corona, en sindsdien neemt het elk jaar toe. Het is ook een cirkel: er komt meer jong publiek dat naar bepaalde titels vraagt, het jaar erna komen er titels die daar op inspelen.’ Vollebregt wijst onder meer op de succesvolle releases van K3, al vier jaar op rij, en op de betrokkenheid van onder andere Froukje en S10 bij het evenement. S10 deed ook dit jaar meerdere instores en signeersessies en heeft haar nieuwe album in verschillende versies op vinyl uitgebracht. ‘Ik probeer Roxy Dekker of Bankzitters te overtuigen dat het leuk is om mee te doen, maar dat lukt nog niet. Bankzitters bijvoorbeeld is toch echt helemaal online gericht. Maar ik zou dit jaar willen aangrijpen om te laten zien wat er kan.’

Eigenaar Bob van der Staak van Bob’s Vinyl in het Brabantse Aarle-Rixtel geeft toe dat hij een paar jaar geleden nog aardig liep te slapen bij de eerste ‘jonge’ titels. ‘Tot een jaar of drie geleden kreeg ik het meest vraag naar The Doors en andere boomermuziek. Van bepaalde titels kocht ik er steevast te weinig in, zo’n One Direction bijvoorbeeld. En dan stonden er om tien uur tien jonge mensen in de winkel die zoiets wilden hebben. Nu koop ik dat dus veel beter in.’ Ook bij hem veel vraag naar Taylor en Charli. ‘En Young Thug en Lil Uzi Vert voor de jongens. De Efteling inderdaad ook, maar dat is weer een andere doelgroep, pretparkliefhebbers, mensen die ook een abonnement hebben op het pretpark. De jonge doelgroep bestaat voor 80% uit dames. De eerste lagen al om drie uur ’s nachts voor de winkel, terwijl vorig jaar de eerste om zes uur kwam. Ze weten dat we bepaalde titels maar beperkt hebben. Van Taylor Swift had ik er 25. Ik had er meer besteld, maar er waren er maar 10.000 wereldwijd. Het grappige is, sommigen hebben niet eens een platenspeler, ze willen gewoon iets fysieks hebben van hun idool.’

Met nieuwe klanten komen ook nieuwe winkels, geleid door een nieuwe generatie. Zo wordt Velvet in Leiden gerund door kinderen van de oprichter van Velvet, en in Rotterdam is recent een nieuwe Plato geopend door de zoon van eigenaar Dick van Dijk met de zoon van Gilly Verrest van de Waterput in Bergen Op Zoom, Yannick Verrest. ‘De Waterput ging altijd wel steady door, maar het werd toch met het jaar net wat rustiger’, zegt hij. Hij bleef in zijn studententijd altijd klusjes in de zaak doen en zag ook een kantelpunt ontstaan, geleid door een nieuwe generatie. ‘Het draaide 180 graden, en nu ben ik met mijn 31 jaar soms de oudste in de winkel. Op een gegeven moment dachten we: we gaan ervoor, op de Nieuwe Binnenweg in Rotterdam. Heilige grond ja, ik begrijp dat hier vroeger wel tien zaken zaten. Zo ver zijn we nog niet.’ Ook hij zag de jongeren zich verdringen voor populaire releases, en hij ziet een interessante trend: ‘De voorkennis is enorm toegenomen. Fans proberen te weten te komen hoeveel exemplaren van een gelimiteerde release er in Nederland zijn, en hoeveel er in onze winkel liggen. Alle hints worden gebruikt, wat je op social media zet bijvoorbeeld. Maar ook: vrijdagavond waren we tot elf uur in de winkel aan het werk, dan zijn er voortdurend mensen die door het raam gluren om te zien wat we in de bakken zetten.’

In het Friese Grou zit sinds 2,5 jaar het gezellige kleine zaakje Artistic Records, van Sophie Schakelaar (23). ‘Zelf houd ik juist van oude muziek’, lacht ze. ‘Dean Martin, Mel Tormé, dat is mijn muziek’, zegt ze. ‘We zitten op 35 m2, niet al te groot dus, maar afgelopen zaterdag hebben we de winkel verlengd met een tent. We hadden ook voor het eerst een echte rij, er stonden wel 70 mensen toen we open ging. Ook bij ons was het meest vraag naar Taylor, Gracie en Wicked. Dit was mijn derde Record Store Day, en ik merk altijd dat er meer jonge mensen zijn dan normaal. Mijn vaste klantenschare is meerendeel 40+, maar ik zie ook veel nieuwe gezichten. Het leukst vind ik als tieners met veertigers in gesprek gaan over mooie muziek of als de levenswijsheden over de toonbank gaan.’