Een van de debutanten van najaar 2024 is Mustafa: op zijn deze week verschenen debuutalbum Dunya werkte hij met o.a. Rosalía, Nicolas Jaar en Aaron Dessner van The National. Mustafa’s album staat vol gevoelige, folky gitaarballads, maar wel over onderwerpen die je normaal verwacht bij agressieve drill rap. ‘Ik vond het tijd worden om mijn twee werelden te overbruggen.’

The Poet

Voordat Mustafa enkel ‘Mustafa’ was, was hij Mustafa The Poet. Op zijn twaalfde brak hij door in de wereld van de poëzie. Hij schreef een gedicht genaamd 'A Single Rose’, waarmee hij de onrechtvaardigheden en ongelijkheden in de wereld om hem heen blootlegde. Dit werd opgenomen op video en werd in 2009 vertoond op het Hot Docs Canadian International Documentary Festival, wat hem een ​​staande ovatie opleverde. ‘Mijn zus was dichter, zij dwong me tot het schrijven van poëzie’, vertelt Mustafa. ‘Ik had het gevoel dat ik alles op een hoog niveau ervaarde. Ik was een diep emotioneel kind en ik had een plek nodig waar ik alles kon loslaten. Dit kon ik doen met poëzie.’ Mustafa begon later met liedjes schrijven en werd op zijn achttiende ontdekt door Drake. Onder de naam ‘Mustafa The Poet’ schreef hij nummers voor popgiganten als Justin Bieber, Shawn Mendes en Camila Cabello. Er volgde nog een hele rits aan samenwerkingen met grote namen, zoals James Blake, Daniel Caesar, Jamie XX, en The Weeknd, maar echt eigen muziek kwam nog niet aan de orde. 

Wonend in Regent Park, een wijk in downtown Toronto, hoort de kleine Mustafa van zijn leraar op de basisschool voor het eerst muziek van Bob Dylan en Leonard Cohen. Hij is meteen hooked: ‘Het is zoals alles wanneer je een kind bent, dat iemand om wie je geeft je laat kennismaken met een genre of een gerecht of een activiteit, en je dan gefixeerd raakt', vertelt hij. ‘En dan uiteindelijk, als het iets is dat echt bij je past, blijft het bij je.’ Regent Park is niet bepaald een vredige wijk om als kind op te groeien. Het wordt al lang erkend als een van de buurten in Toronto met een laag gemiddeld inkomen. De wijk ervaart een hogere mate van geweld, criminaliteit en drugsgebruik vergeleken met veel andere gemeenschappen in de stad. Ook Mustafa’s jeugd werd overschaduwd door wapen- en bendegeweld. ‘Ik groeide op in precies het soort geweld en vervloeking, waarin elke straatrapper is opgegroeid’, vertelt de zanger. Terwijl de meeste muzikanten die in deze omstandigheden opgroeien in de hiphop-hoek belanden, belandt Mustafa in de folkmuziek. ‘Ik groeide op naast mensen die aspirant-straatrappers waren. Ik vond het vreemd dat er maar een enkel pad was om dit verdriet te uiten. Ik veroordeel dit niet, ik denk dat dit genre voor sommige mensen noodzakelijk is en dat is wat hen beïnvloedt. Rap is de blauwdruk voor jongens zoals ik’, vertelt Mustafa, zorgvuldig zoekend naar woorden. 'Door het opgroeien met de muziek van Bob Dylan en Joni Mitchell, was ik aangetrokken tot Amerikaanse folkmuziek. Ik werd aangetrokken tot een alternatieve manier van expressie. Op de een of andere manier relateer ik me aan muziek van een andere wereld dan van de wereld waar ik vandaan kom. Dit heeft nu een punt bereikt waar ik voelde dat het nodig was dat ik die kloven overbrugde, dat ik die werelden samenbracht.'  

Die twee werelden van street gangs en folkmuziek overbrugt de zanger in zijn debuutalbum. Deze contrasterende milieus zijn goed in beeld gebracht in de clip voor het nummer ‘SNL’. Het gaat hier niet over het Amerikaanse zaterdagavondprogramma, maar is een afkorting voor Street N**ga Lullaby. Het is best een vreemd gezicht als je de videoclip van ‘SNL’ bekijkt: je ziet de typische scènes die je associeert met trap clips: booskijkende gasten met maskers en petjes, die gang-signs gooien in een straat van een Londense buitenwijk. Alleen is dit beeld gecombineerd met de zachte, emotionele folkmuziek van Mustafa. Die ogenschijnlijke boosheid, gecombineerd met zachte kwetsbaarheid, is de essentie van Mustafa. 'Construction outside woke us up bout 15 times / you took the gun and shot it at the sky / to trade this bullet for a new life’ en ‘yelling gang gang gang in my room / you sprayed me with perfume’, zijn teksten die al een beetje aantonen wat de jeugd van Mustafa moet hebben voorgesteld.

Geloof als kern

Mustafa heeft lang geworsteld met zijn carrière in de muziekwereld. Als moslim zijnde is deze hoek van muziek nou eenmaal niet acceptabel, krijgt hij vaak te horen van andere moslims. Zijn instacomments staat vol met kritiek. ‘De meerderheid is van mening dat het ontoelaatbaar is en ik begrijp waarom’, vertelt hij. ‘Veel moslims bekritiseren me hierover, omdat het meeste wat er in de muziek gebeurt spiritueel niet klopt. Ik geloof niet dat het een tegenstrijdigheid is om in een wereld als deze de waarheid te willen vertellen. Ik denk dat die druk me sterker maakt en dat ik er een evenwichtiger begrip van krijg.’ In het nummer ‘Imaan’ bespreekt hij de worsteling met het geloof en het opgroeien in de westerse wereld. ‘You left me on a tightrope between God and your father and there’s not enough air,' zingt Mustafa met zijn hese, warme stem. Het gaat over twee moslims die op reis zijn door hun liefde voor de grenzeloze westerse ideologie en hoe dit in tegenspraak is met de bescheidenheid en toewijding waarin ze zijn opgegroeid. Ook op instrumentaal vlak is deze tweedeling hoorbaar - de Soedanese strijkers en Egyptische oud zijn verweven in Amerikaanse folkakkoorden en drums. Deze botsing is de persoon die Mustafa is. Het lied bespreekt het grijze gebied waarin gelovige mensen bang zijn om in te leven, maar zich wel mee identificeren.

De invloed en impact van Mustafa's opvoeding in Regent Park weerklinkt in heel Dunya, van de kameraadschap van zijn vrienden in de wijk tot het verlies van zijn vrienden door bendegeweld, de hechte gemeenschap en de afstand die hij voelde toen die verloren ging. ‘Het album bestaat uit gefragmenteerde herinneringen aan dingen die zijn gebeurd en het is makkelijk om dat in de muziek naar voren te laten komen. Het is allemaal een neveneffect van gebeurtenissen van toen ik jong was. Ze verlaten je niet. Ze blijven voor altijd bij je.’ In 2023, nadat het album geschreven was, verloor Mustafa zijn broer door een schietpartij in downtown Toronto. Ironisch genoeg leek hij dit bijna te voorspellen in het nummer ‘Leaving Toronto’, waarin hij zingt over het denkbeeldige graf van zijn (toen nog levende broer): ‘And if they ever kill me / make sure they bury me next to my brother’. Verlies van dierbaren is voor de zanger een veel voorkomend fenomeen. ‘Ik ben door de jaren heen zoveel vrienden verloren door geweld. Dit verdriet verschijnt op verschillende manieren', vertelt hij. ‘Afhankelijk van wat ik ervaar, voelt het soms als een groot gewicht en soms voelt het als een klein kneepje, maar je weet nooit hoe het eruit zal zien.’

Mustafa vertelt hoe religie zijn steun en toeverlaat is. Zijn geloof is de kern van alles wat hij doet. ‘Het is alles voor mij, want ik geloof dat mensen daar naar terugkeren. Ik geloof dat ze terugkeren naar God, ik kan me veiliger voelen als ik een relatie met God heb.’ Door zijn relatie met God heeft hij zorgen om de staat van de tegenwoordige wereld en activisme speelt daarom een grote rol in zijn leven. Mustafa gaf benefietconcerten voor Gaza en Soedan, waarbij hij artiesten als Daniel Caesar, Stormzy, Charlotte Day Wilson en Blood Orange samenbracht. Het meest recente concert van zijn Artists For Aid-serie was in Londen, in samenwerking met War Child UK. 

Hoop als protest

De vermenging van thema’s op Dunya bereikt een hoogtepunt in het aangrijpende nummer ‘Gaza is Calling’, dat in juni uitkwam. Het lied gaat over een goede jeugdvriend van Mustafa die als kind van Gaza naar Toronto verhuisde. Het heeft de afgelopen maanden een nieuwe betekenis gekregen, hoewel het drie jaar geleden is geschreven. ‘Ik denk dat ik een groot deel van mijn leven te maken heb gehad met gebeurtenissen die de gelijkenis of de context van mijn muziek hebben veranderd en dus laat ik het maar aan God over, want ik kan er niet veel aan doen.’ De videoclip, met Bella Hadid en MC Abdul in de hoofdrollen, werd geregisseerd door Hiam Abbass en Sakir Khader en geproduceerd door Hadid, Mustafa en Ramy Youssef. Het werd uitgebracht als een fondsenwerving waarvan de opbrengst naar het Palestine Children's Relief Fund ging. 

Iemand met een verleden als dat van Mustafa en die zo bezig is met wat er mis is in de wereld zou snel moedeloos kunnen raken, maar Mustafa blijft hoopvol. ‘Ik probeer me niet te veel op het verleden te focussen, maar probeer vooral vooruit te kijken, want er is nog zoveel te zien', zegt hij. ‘En ik moet hoop hebben. Hoop is alles wat je hebt. Hoe meer tragedie er is, hoe meer het lijkt alsof je hoop beperkt wordt, maar het is cruciaal om hoop te bewaren. Elk koloniaal project in de wereld gebruikt hopeloosheid als hun primaire instrument om gemeenschappen te destabiliseren. Dus zelfs hoopvol zijn is een daad van protest.’