Kunnen we ons nog één keer opladen? Nog een keer de weide in, voor het laatste zomerfestival van 2024? Met genoegen, want dat laatste festival betreft Draaimolen, een liefdevol georganiseerd evenement in Tilburg dat inmiddels een vaste waarde geworden is voor liefhebbers van spannende elektronische muziek. Een festival dat niet op zijn lauweren rust maar ook met bekende ijkpunten de verrassing opzoekt.

Daar staat het dan, het indrukwekkende soundsystem waar het deze week in podcast de Machine over ging. Geen vierkante zwarte kasten, maar schitterende witte rondingen, je zou ze haast wulps noemen. Het meest spectaculaire geluidssysteem van Draaimolen 2024 is een 3D geprint custom made gevaarte. Het staat niet op het hoofdpodium of in de imposante The Pit, maar in een piepklein zijstraatje dat niet eens op het blokkenschema staat. Achter de booth staat DJ Dustin, een pluizige DJ uit het Giegling kamp die ontspannen house tracks aan het sprenkelen is en van plan is daar nog uren en uren mee door te gaan. Bezoekers van dit kleine binnentuintje moesten als in een safe space queer club hun telefoon afplakken zodat er geen beelden van op sociale media verschijnen. Geintje natuurlijk, het is hier geen Berghain of De School, waar je je kleren bij de deur achterlaat, maar gewoon Draaimolen. Piet Zaalberg, de geluidstechnicus die het systeem mede ontwikkeld heeft, staat te glimmen van trots. ‘Ja, dit systeem is eigenlijk bedoeld voor minstens 1500 mensen', zegt hij over de potentie van het geluid. ‘Het is alsof we met een Ferrari in cruise control rijden.’

Het is typisch voor de mentaliteit van Draaimolen Festival. Altijd een schepje er bovenop, altijd op zoek naar de verrassing, nooit risico's uit de weg gaan. Al is er natuurlijk ook herkenbaarheid, met helder gedefinieerde podia en trouwe curatoren. Net als zoveel elektronische muziekfestivals heeft Draaimolen vaste ankerpunten in de vorm van residents die elk jaar terugkeren. En toch voelt dit jaar totaal niet als herhalingsoefening van de afgelopen jaren. Neem bijvoorbeeld het Forest Rave podium dat de laatste jaren steevast gehost wordt door Eris Drew en Octo Octa. De twee zijn uitgegroeid tot aanstekelijke iconen van de queer scene met uitbundige, positieve house. Hun podium is misschien wel de beste dansvloer in de Nederlandse festivalwereld, gesitueerd tussen de bomen, voorzien van een enorme batterij subs en geflankeerd door wapperende gordijnen. Ja, ook vandaag zal Eris Drew The boel weer afsluiten (Octo Octa morgen), maar de rest van de dag zie je alleen maar frisse nieuwe namen of onverwachte combinaties, veelal vrouw, queer en van kleur, soms jong, soms legendes in hun lokale kring. Vanaf twee uur 's middags is het daar al feest, en iedereen die er het podium beklimt beleeft een topdag. Super overtuigend is de gelegenheidscombi tussen oudgediende DJ Paulette, die al meeloopt vanaf de Haçienda in Manchester in de jaren '80, en de nieuwe Spaanse ster ISAbella. De twee kunnen qua uitstraling niet meer van elkaar verschillen. Paulette staat te wapperen met een waaier en hartjes te wuiven naar een meisje dat de boom recht voor het podium ‘Ronald’ heeft genoemd. ISAbella is de coolheid zelve, en toont zelfs geen lachje als ze haar bekende troef ‘U Sure Do’ van Strike uitspeelt. In uitstraling totaal geen match die twee, maar in muzikale vibe slaan de dames te handen succesvol in één. Paulette staat uit volle borst mee te zingen dat ze ‘addicted to the drums' is op een freaky house plaat uit de vroege jaren nul. ‘Can't hide it, I won't deny it’, klinkt het op galmende handclaps, en je weet dat de beat straks dubbel zo hard terug komt.

Even verderop in de Aura, gehost door het Rotterdamse kwaliteitslabel Nous'Klaer, vind je geen euforie, maar diepe klanken. Al kort na twaalf uur verzamelden die hard fans zich voor de lange openingsset van Polar Inertia, een Frans duo dat extreem intense minimale techno maakt, met lagen en lagen vervormd geluid die over elkaar heen schuren. Het openen van een dance festival is vaak een corvee klus, maar voor deze vier uur lange diepzee expeditie zijn liefhebbers speciaal vroeg opgestaan. De meesten zitten in eerste instantie achter op het veld aandachtig te luisteren en zachtjes hun hoofd te bewegen, één man posteert zich pal voor de speakers om daar drie uur lang niet meer weg te gaan. Een meisje ligt op de grond en beweegt steeds mee met een van de diepste lagen die je kunt aantreffen in het gruizige geluid. Klinkt de muziek voor de meeste mensen traag, dan boort zij een snelle onderlaag aan. Gaat het tempo omhoog, dan weet zij juist een vertraging in te zetten. Het is fascinerend om naar te kijken.

Zo toont het Draaimolen publiek zich wederom gretig en alles behalve afwachtend. Het begint niet pas als de rijen voor de toiletten verdwenen zijn, maar al meteen zodra mensen het terrein opstappen. In de techno Tunnel gaat het er meteen stevig op, in de afgraving die The Pit heet klinken al vroeg op de dag duistere bassen. Het betekent niet dat alles per se fantastisch is. De ene gok pakt beter uit dan de andere. Zo is er het klassieke ambient project Luxe, van de Engelse dj en componist Lucy Hopkins, die wordt bijgestaan door een koor, een harpist, een beatmaker en het hipste strijkkwartet dat je ooit zult zien. Het ensemble speelt op het Chapel podium, een piramide die bedoeld is voor kwetsbare luistermuziek, een type programmering dat je op vrijwel niet één dance festival aantreft. Een groep aandachtige luisteraars vormt een kring rond het podium voor een van de potentieel meest ontroerende optredens van de dag. Het is ook echt bijzonder wat Hopkins staat te doen, in het midden achter een laptop en allerlei effectknoppen, met de dwarsfluit aan haar mond. Ze fabriceert een soort kruising tussen triphop en ambient, maar het geluid wil niet gaan vliegen, verstoord door de beats van het buurpodium. Sta je heel dicht op het podium, dan zie je hoe bijzonder het is, maar hoor je het niet helemaal goed, sta je iets verder weg dan is het zicht op het podium verdwenen. Dit zou je toch een geïsoleerde omgeving willen zien en horen. ‘Ik heb het eigenlijk wel gezien', zegt een meisje tegen haar vriendin al na vijf minuten. ‘Zullen we ergens anders…’ ‘Nee’, klinkt het resoluut. ‘Ik vind het geweldig.’
 

Één van die buren is Willem van The Opposites, die voor de gelegenheid is gekoppeld aan DJ en producer Ineffekt. De twee werkten samen aan Willems laatste album Spuug Van God, al haalde maar één van de tracks waaraan ze werkten het uiteindelijke album. Voor Draaimolen maakten ze samen een exclusieve set, die totaal anders is dan wat Willem een paar weken terug met zijn band liet zien op Lowlands. Daar durfde hij echt diep te gaan en de knaldrang van weleer volledig af te zweren, hier gaan ze voor een wat ongemakkelijke middenweg. Willems teksten zijn intiem en gaan over eenzaamheid en depressie, iets wat hij normaal gesproken muzikaal tot op de bodem uitwerkt, door merg en been. Vandaag verpakt hij ze in UK shuffle beats en zelfs af en toe een likje drum ‘n bass. ‘In Mijn Ritme’ krijgt zo een totaal andere feel. Dat werkt soms en voelt op andere momenten toch een beetje onwennig.

Zo belanden we al zwervend bij een van de grappige verrassingen van deze editie, DJ Travella, een Tanzaniaanse bloc party meester, een jonge gast die supersnelle Afrikaanse ritmes met trapbeats en eurodance melodietjes combineert tot iets heel eigens. Je ziet dat een heleboel mensen hier niet precies weten hoe hier op de bewegen, met Europese stijfheid kom je hier niet ver. De muziek van Travella is verwarrend en chaotisch, maar ook super exciting. Echt een artiest die je niet zomaar overal tegenkomt, en dat maakt Draaimolen zo leuk. Zoek je daarna even vaste grond onder de voeten, dan kun je verderop de tunnel induiken voor de robuuste four to the floor techno van Carista en Ben Sims, twee ervaren dj's die weten hoe je door moet pakken.

© Timo Pisart

Willem en Ineffekt op Draaimolen 2024

Langzaam maar zeker maken we ons op voor de finale van deze eerste Draaimolen dag. En dan blijkt weer dat het meerwaarde heeft om een festival laat in het seizoen te organiseren. Het is immers al september en de dagen worden korter. Dat betekent meer uren in het donker. Daar komt bij dat Draaimolen tot 00:30 door mag, waar veel festivals rond elf uur de stekker er al uit trekken. Donato Dozzy - normaal gesproken bekend om zijn trippy techno - staat in The Pit abstracte Jungle te draaien terwijl een soort UFO van Children of the Light over hem heen scheert. Hij draait duistere muziek die alle kanten op in je brein explodeert, en die zonder nadrukkelijk een piek te zoeken toch voelt als een climax. Bij Aura zijn de drie gigantische lichtbakken met rookmachines nu in volle werking, terwijl de bomen achter het podium schitterend uitgelicht worden. Benny Rodrigues staat daar zijn kunsten te vertonen. Rodrigues is een allround dj die op werkelijk elk festival in Nederland geweest is, zowel op het inwisselbare buurtfeest met housepodium als op dit super credible festival voelt hij zich thuis. Hij verdient deze eervolle plek met een stijlvolle, diepe set. Hij wordt gevolgd door de superspannende afsluiters DJ Voices en Polygonia. Onvoorspelbare ritmes met mooie warme melodieën, dat is de signature sound van Nous'Klaer.

Via de grensverleggende bass-techno van Blawan en de laatste speedy tranceplaten van KI/KI en SPFDJ begeven we ons daarna richting uitgang, waar een ov fiets naar de camping after of een partybus naar de Randstad wacht. Voor in de bus, met het beste uitzicht op de lege snelweg, zit een stel dat net uit elkaar is maar eruit ziet alsof dat niet de juiste beslissing was. Laat de vrijdag van Draaimolen dan maar hun nieuwe anniversary worden.