Het donkere debuut van DEADLETTER: 'Schrijven is mijn enige manier van catharsis' Het donkere debuut van DEADLETTER: 'Schrijven is mijn enige manier van catharsis'

‘Vier jaar geleden, toen we onszelf amper een band konden noemen, stonden we op een festival in Den Haag. Een radio-dj van KINK vroeg hoe het voelde om onderdeel te zijn van een grote band. Bassist George en ik keken elkaar aan van: “Grote band? Waar heb je het in hemelsnaam over?”’, vertelt DEADLETTER-frontman Zac Lawrence. Ja, in Nederland speelt Deadletter mee met de grote jongens uit de Engelse gitaarscene. Eerder werden ze door het Left of the Dial-publiek teruggestemd als een van de beste acts van de eerste vier jaar van het Rotterdamse festival. Later werd hun Rotown-show verkozen tot de beste van dat jaar, en nu is het optreden in Doornroosje de eerste uitverkochte show van de komende tour. Hoe verklaar je dat? ‘Ik heb echt geen flauw idee. Alles wat ik weet is dat het altijd een great fucking time is als we in Nederland spelen.’ 

Het was op een Europese tour dat Zac zich nog maar eens realiseerde dat het er in het thuisland van DEADLETTER slecht aan toe is. ‘We waren in Italië. Ik las dat we weer een nieuwe minister-president hadden, de zoveelste in korte tijd. In ieder land waar we kwamen, kregen we er wel een opmerking over. Ik realiseerde me dat Engeland voor buitenstaanders gewoon één grote grap is.’ Daarover schreef hij de track ‘Deus Ex Machina’: ‘Op die track hoop ik dus op een plottwist, een alternatieve realiteit waarin we gered worden van de huidige realiteit.’ 

Het besef over de staat van Engeland begint al bij de albumtitel: Hysterical Strength. ‘Die twee woorden samen klinken best gedurfd, vind ik. Daarnaast denk ik dat je zou kunnen zeggen dat simpelweg om te leven, zeker in deze tijd, ook wel hysterical strength vergt.’ En omdat Zac iemand is die schrijft over wat hij voelt, hoort en meemaakt, is het geen verrassing dat Engeland een rode draad is in de muziek. ‘Tuurlijk hoor je dat ik gefrustreerd ben. Soms hoor je waarom, bijvoorbeeld wanneer ik het heb over een belabberde woonsituatie, maar niet altijd. Op de eerste track, ‘Credit To Treason’, is het wat onduidelijker. Ja, ik ben boos. Ik denk dat de meeste luisteraars zich wel kunnen inbeelden waarom. Dat liedje schreef ik vooral om mezelf wat moed in te praten, een soort kick up the ass.’

Met Hysterical Strength hoopt Zac te bewijzen dat DEADLETTER meer is dan die energieke live-act. Tuurlijk, debuut-EP Heat!, met de dansbare hit ‘Binge’, was al een eerste wapenfeit in deze richting. Ook opvolger Hysterical Strength is een punkalbum vol ronkende gitaren, zware baslijnen, ritmische drums en klagend saxofoonspel. De vocalen en de funky aard van de muziek doen denken aan Talking Heads en Gang of Four, het toegevoegde saxofoonspel vraagt om vergelijkingen met jongere bands als Maruja. Allemaal postpunk, zou je zeggen. ‘Ik snap dat het handig is voor vergelijkingen, of categoriseren. Maar de postpunk-beweging is toch allang voorbij? Het was een tegenreactie, het zou wel een heeeele lange tegenreactie zijn als wij daar ook nog bij horen. Nee, wat wij willen doen is iets nieuws. Je zou het misschien art-punk kunnen noemen, al vind ik dat veel te pretentieus klinken.’

Een ander proces was het zeker. Er was nu altijd een saxofoonspeler in de kamer, de band ging in korte tijd van drie naar zes leden, en Jim Abbiss werd de producer. ‘Een track als ‘Mother’ hadden we nooit gemaakt zonder hem’, vertelt Zac. De gitaren op deze track, over de moeilijkheden van het moederschap, klinken inderdaad psychedelischer. De vocalen zijn rustiger, er zijn zelfs momenten van gevoelige samenzang.

Hysterical Strength is zowel humoristisch als cynisch, en Zac kan net zo goed janken als lachen om de waardeloze situatie in Engeland. Welke emotie de boventoon voert? Dat blijft vaak ambivalent. De poëtische teksten van Zac, geïnspireerd door Russische literatuur, zijn niet altijd even makkelijk te ontcijferen. ‘Russische literatuur is wreed, maar vaak ook heel cynisch. Boeken als Fathers and Sons van Turgenev, of alles wat Dostoyevsky schrijft. Die emotie die zij in mij oproepen… daardoor ben ik gaan schrijven. Ik ben zelf ook echt een emotionele man. Schrijven is voor mij een hobby, maar vooral ook mijn enige vorm van catharsis.’ 

‘Daarom denk ik dat het woord ‘donker’ het album het best kenmerkt’, vertelt Zac. Neem een track als ‘Mere Mortal’, een liedje over de suïcide van een van Zac’s naaste vrienden. ‘Ja, die is heel heftig. Het leven is mooi, maar vooral ook heel zwaar. Er zijn momenten dat ik ‘Mere Mortal’ live speel en het me even te veel wordt, dat ik mentaal terugga naar die vreselijke gebeurtenis.’ Desondanks houdt Zac niet van een té persoonlijk liedje. ‘Het is een groter verhaal over verlies en pijn, eentje waar anderen zich vast in kunnen vinden. Hoopvol, ook, op een bepaalde manier. Ik hou heel erg van die contradicties. Het vinden van iets moois in de grote tragedie die het leven kan zijn. We zijn met DEADLETTER op zoek naar de schoonheid in het wrede.’