De panische postpunk van Bowl: 'Het was kantje boord' De panische postpunk van Bowl: 'Het was kantje boord'

Side A: The Rude Interruption Of Fear, zo heet de nieuwe EP van de Utrechtse postpunkband Bowl. Zes tracks en zes hoofdstukken uit het jaar 2020 van zanger Vos Ploeg. ‘Dat was het meest heftige jaar uit mijn leven’, vertelt Ploeg in een industrieel koffietentje in zijn thuisstad, geflankeerd door drummer Laurens Klep. ‘Er werd een dwangstoornis bij me gediagnosticeerd, ik kampte met angst en suïcidale gevoelens. Het was echt kantjeboord voor me.’

‘Het is wel raar om daar nu weer aan terug te denken’, zegt hij over dat jaar vol angst en onzekerheid. ‘Dat hoor je ook terug in de muziek, denk ik. De EP begint met een onheilspellende drie minuut lange drone. Ik was begin dat jaar aan het worstelen met mezelf. Paniekaanvallen, dwangmatige gedachten, verwarring. Ik wist toen nog niet wat er aan de hand was. Het leek wel alsof ik gek was. Ik kreeg daardoor hele enge gedachten, zoals: “Wat als ik langzaam schizofrenie aan het ontwikkelen ben? Wat als ik dit mes pak en mezelf pijn doe? Wat als dit allemaal een droom is en ik straks wakker word?”'

Het dieptepunt kwam halverwege het jaar. Hij zingt erover op de psychedelische rocktrack ‘Myth’, waar Vos zachtjes tussen de strijkers door neuriet over een mogelijk einde. ‘Voor mij is dat het allerheftigste nummer van de plaat. Het gaat over mijn suïcidale gevoelens van toen. Ik wist op dat moment even niet meer wat ik met mezelf aanmoest, ik verloor alle hoop. We probeerden voor iedere track mijn gevoelens ook echt te vertalen naar muziek, dus de song moest heel intiem en atmosferisch zijn.’

Het is gelijk een kantelpunt op de EP. Kort na deze periode werd duidelijk dat Vos last had van een dwangstoornis. ‘Ik wist helemaal niet wat een dwangstoornis was, maar toen ik de diagnose kreeg viel alles op zijn plek. Het nam veel verwarring weg, maar het voelde voor mij ook een beetje als een bevestiging dat ik gek aan het worden was.’ Het leidde tot ‘Fresh New Life’, de vierde track van de EP, eentje die alle kanten op schiet. Het was voor Vos moeilijk om aan de diagnose te wennen, wat je terughoort in de chaotische songstructuur. Vanaf het einde van het liedje lijkt Vos de constante twijfel die de dwang met zich meebracht te verdragen: ‘I have finally accepted I might be a schizophrenic’. 

Waar de eerste helft van de EP bestaat uit liedjes over angst, de verwarring wanneer je nog niet weet wat er met je aan de hand is en suïcidale gevoelens, verandert dit na ‘Myth’. ‘Die wolk van onwetendheid komt daar echt tot zijn piek’, zegt Vos, ‘maar daarna worden de tracks wat concreter. Het gaat dan meer over de acceptatie van de diagnose, hoe verder om te gaan met de chaos in mijn hoofd en de onwetendheid van anderen als het gaat om mentale ziektes.’

Bowl gooide afgelopen jaar al hoge ogen op de Popronde met stuurse postpunk in de hoek van Preoccupations, Women, Ought, Omni en wat dichter bij huis: The Homesick. Liedjes vol onverwachte tempowisselingen en stekelige gitaarlijnen. Debuutalbum Sweet Caffeine was een politiek geëngageerde plaat waarop Vos zong over bijvoorbeeld toxic masculinity. Deze EP was, vanzelfsprekend, veel zwaarder om te schrijven. ‘Het was lastig om alles weer naar boven te halen. Het zijn niet de standaard songs die zeggen: “Praat met iemand, het komt wel goed.” Het is heftiger dan dat. Ik besef me vooral dat mentale ziektes gevaarlijk kunnen zijn, of zelfs kunnen leiden tot de dood. Tijdens het schrijven realiseerde ik me weer dat ik daar echt dichtbij ben geweest. Dit is wat ik probeer over te brengen op de EP.’

Hoewel het zwaar is om deze onderwerpen te vertalen naar muziek, hielp het Vos en de band om een en ander te verwerken: ‘Ik heb alles wat meer in perspectief. Als ik het nu terug luister ben ik extra trots dat ik het allemaal een plekje heb weten te geven. Ook zijn we als band veel hechter geworden.’ 

Volgens drummer Laurens Klep hielp het thema van de EP ook om het schrijf- en opnameproces wat soepeler te maken. ‘We hadden gewoon een concept klaarliggen, dat maakt het een stuk makkelijker. De intentie in de oefenruimte was duidelijker en het schrijven van teksten ging bijna automatisch.’ 

Mocht je niet horen waar de tracks over gaan, moet je het als het ware kunnen vóelen. Een voorbeeld is ‘Completionist’. Een atypisch postpunkliedje met een onorthodox drumpatroon, gitaren die klinken als een alarm en absurde melodieuze uitstapjes. ‘Dat is misschien wel mijn favoriete track van de EP’, zegt Laurens. ‘We hebben nog nooit zoiets gemaakt, ik heb ook nog nooit op deze manier op mijn drumkit geslagen. Het moest heel erg voelen alsof je in het oog van de storm zit. We verplaatsen de luisteraar naar het hoofd van Vos. Het begint daarom als pure chaos, maar uiteindelijk gaan we van onbegrijpelijke naar heel strakke en vertellende muziek. Ik vind dat supernice.’ 

Vier jaar heeft het voor Vos geduurd om over het onderwerp te schrijven, een van de moeilijkste processen uit zijn leven. ‘Ik ben zo blij om dat uiteindelijk gedaan te hebben. Toen de single ‘Fresh New Life’ uitkwam, stapten er mensen op mij af. Die zeiden dan: “Hey, ik heb ook last van een dwangstoornis, ik vind echt steun je muziek.” Dat eerste moment dat iemand op me afstapte om zoiets te zeggen, toen was ik echt… daar werd ik zo blij van. We weten blijkbaar iets te betekenen voor anderen, dat is toch het mooiste wat er is?’