Beiden hopen de wereld net wat minder vervelend te maken, beiden komen uit het theater maar zijn nu ‘fucking popster’, beiden hebben heel wat akelige dm’s en comments gekregen van vervelende mannetjes. En oh ja, ze heten allebei Merel én zijn fan van elkaar. Reden te over voor een dubbelinterview met Merol en Elmer.

Merel Baldé (Merol) kijkt met een lieve glimlach naar Merel Pauw (Elmer). ‘Ik vind het zo fucking ontroerend als jij dan in je onderbroek op het podium staat, en er komen allemaal mensen uit het publiek, óók in onderbroek. Ik gun het elk kind, elke puber om jou als voorbeeld te hebben. Ik ben er zo dankbaar voor, ik had gewenst dat ik dat ook had gehad toen ik jong was. Je laat in alles wat je bent en doet zien: “Jíj mag er ook zijn.” En ik vind je een van de beste acteurs die ik ken. Hoe jij performt, hoe je je teksten brengt. Dat had ik laatst ook met Wende Snijders. Eigenlijk zou elke artiest naar Wende én jou moeten gaan kijken. Je weet je hele zijn over het publiek uit te kotsen, vol overgave, je durft lelijk te zijn, rauw, gek en sexy, en alles in de overtreffende trap.’

Elmer, glunderend: ‘Ik vind jou een fucking popster. En humor, lichtheid, serieuzere onderwerpen en de zwaarte in jezelf gaan zó moeiteloos hand in hand. Je doet me denken aan Charlotte Adigéry, die kan dat ook heel goed. En wat je speciale gave is: je bent een popster met make-up, glamour, alles, maar het voelt extreem gelijkwaardig met je publiek. Je bent heel verwelkomend, en daardoor zijn de mensen zó lief tegen elkaar. Het is echt niet normaal. Het is een soort hele gezellige sekte!’ Merol schatert. Elmer: ‘Je kaart soms ingewikkelde onderwerpen aan, hebt ranzige, vunzige teksten, maar kunt dat 100 procent maken omdat eronder een heel helder beginsel ligt van lief zijn, “iedereen is welkom”.’

Via platland naar de haaien

Het moge duidelijk zijn: Merol en Elmer delen niet alleen een voornaam, ze zijn gelijkgestemde zielen en bovenal fan van elkaars werk. Ze zitten nog geen vijf minuten naast elkaar op de bank, of ze strooien al met veelzeggende complimentjes en superlatieven van jewelste. Beiden staan op het punt om een album uit te brengen. En beiden hebben uitzonderlijk heldere analyses over elkaars werk, ook dat nog!

Merol is alweer toe aan haar tweede, Naar De Haaien & Weer Terug, een zwoele synthpopplaat die inderdaad in het verlengde ligt van Charlotte Adigéry, of discoqueen Roisin Murphy. Elmer: ‘Jouw album is echt een filmische reis. Je duikt steeds dieper de kelder en club in, het wordt steeds ranziger.’ Een gepijnigd gezicht: ‘Oh fuck! Dit is plakkerig! Dit is INTENS!’ En dan weer een glimlach: ‘En dan kom je opeens toch schoongewassen de club uit. Ik vind het de Nederlandse BRAT, ik vind de opbouw echt teringgoed.’

Merol: ‘In eerste instantie dacht ik: de plaat gaat over naar de kloten gaan en weer opkrabbelen. Op verschillende manieren: in de club, in de nacht, in een relatie. Maar de laatste tijd kom ik erachter dat het gaat over mijn zelfbeeld. Dat is ook heel erg BRAT, toch? Diepe onzekerheid, maar ook weer jezelf opnieuw kunnen uitvinden. Op de basisschool ben ik enorm gepest, toen ik naar de middelbare school ging, heb ik mezelf een nieuwe identiteit aangemeten. “Dit ben ik!”’

En Elmer dropt later deze maand haar debuutalbum platland, een theatrale hiphopplaat waarop ze worstelt met haar nogal gemengde gevoelens voor Nederland. Merol: ‘Je hebt een eigen genre ontwikkeld. Ik vind je album een soort opera.’
Elmer: ‘Dat is grappig, het was actief mijn bedoeling om géén kleinkunst-plaat te maken. Dat is zó mislukt.’
Merol: ‘Misschien moeten we “kleinkunst”, dat altijd een beetje minachtend wordt gezegd, gewoon helemaal omarmen. Want iedere muzikant die nadenkt over een boog en bezig is met vorm, die maakt eigenlijk kleinkunst. Dus ook Lady Gaga of Kendrick Lamar.’

Een bordkartonnen theaterdecor

Dat Merol en Elmer zeer duidelijk nadenken over een overkoepelend verhaal in hun muziek en shows – en dat bij elkaar ook herkennen –, dat ligt natuurlijk ook aan hun achtergrond. Merol studeerde aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie, speelde een hoofdrol in de megaproductie Soldaat van Oranje, deed wat kleine filmklussen en tourde voor het grote succes van ‘Lekker Met De Meiden’ ook al met een eigen show langs de allerkleinste theatertjes. Dan ging ze telkens op zo’n vijftigplussersschoot zitten om 'Ik wil een kind van jou, vul mijn leegtes op, pomp me vol en doe het gauw' te zingen. Lekker. En later, toen ze al Merol was, had ze een tijdje een grote oester als stageprop, waar zij dan uit kwam kruipen als een wulpse parel. ‘Toen ik de Song van het Jaar won, werd dat ding te vroeg op het podium gerold. Lag ik daar maar te wachten…’

Elmer deed de Toneelschool in Arnhem, speelde bij meerdere theatergezelschappen en richtte ook hiphop-gezelschap Dieheleding op. In haar eigen shows werd Elmer tot voor kort vergezeld door de hond Skipper, een dj’ende handpop. Elmer: ‘Mijn missie was om popshows wat ráárder te maken, meer fantasierijk. Maar ik had weinig geld én wist: op een festivalpodium moet je razendsnel op- en afbouwen, dus je kan weinig decor meenemen. Toen kwam ik heel snel bij die pop. Ik hou heel erg van poppenspel, het is zo ontroerend, je voelt het kind in jezelf naar boven komen als je zoiets ziet want je wíl geloven dat het echt is. Skipper is helemaal amazing. En het is een mini… nou ja, niet echt commentaar, maar een grapje over hoe rappers vaak een dj meenemen. Zo’n dj doet vaak niet zoveel behalve af en toe een nieuwe track instarten. Dat kan zelfs een hond wel! En Skipper zet ook echt de nieuwe muziek aan, met een voetpedaaltje.’

Merol: ‘Ik kan me ook heel erg verliezen in outfits. Hoe kan ik mezelf optillen? Hoe zorg ik dat ik een soort alienesque persoon word, en mezelf uit het realisme kan tillen? Met de nieuwe show heb ik geprobeerd wel heel erg vanuit de muziek te gaan denken. Dat moet éérst staan. Maar het is toch ook nog theatraler en visueler dan voorheen. Ik neem vier dansers mee, ik heb een bordkartonnen decor mee dat je kunt vastpakken. Dat heeft iets kneuterigs en Hollands, is een beetje houtje touwtje, daar hou ik van. Van die slicke visuals die je overal ziet, dat digitale, dat wil ik níét.’

Elmer lacht: ‘Dat vind ik stiekem de leukste overeenkomst aan onze albums! Jij hebt het in “Koude Kermis” over een “huisje van karton”, ik zeg in “platland”: “Dit land is plat, van karton, pak het vast, draai het om.” Daarin zie ik de theaterachtergrond. De noodzaak voor het willen vóélen dat een decor echt gemaakt is. En toch ook een soort kritiek op deze wereld en maatschappij: dit is allemaal nep. Dit zijn allemaal ideeën die zijn bedacht, die je bij wijze van spreken kunt vastpakken, omdraaien, anders bekijken.’

En, zijn ze het over eens: ze vinden het wel lekker om op te treden voor een publiek dat niet per se bestaat uit ja-knikkers. Merol: ‘Ik speelde in het begin ook vaak in van die studentenclubs, het gaf me zo’n gevoel van overwinning als ik die jongens dan zo’n scheetje liet ruiken.’ Elmer: ‘Daarom speel ik het liefst op festivals, dan speel je voor mensen die nog geen verwachting hebben, die je nog kunt verrassen.’ De conclusie: misschien toch bij hun clubshows maar een busje met twintig haters uitnodigen? Gegiechel. ‘Gaan we vast beter van spelen!’

Merol en Elmer

Happende haters

Over haters gesproken: ‘Lekker Met De Meiden’ maakte al behoorlijk wat tongen los, maar zeker met de hit ‘Hou Je Bek En Bef Me’ kreeg Merol nogal wat weirde reacties. ‘Veel mensen hebben zich gewoon aangeboden om me dan wel te willen beffen.’ Elmer: ‘Was dat vervelend?’ ‘Mwoah, ik heb altijd maar zo gedacht; met zo’n liedje kun je wel reacties verwachten. Ik heb er niet zoveel last van gehad, omdat het ook bevestiging gaf: er wordt naar me geluisterd, het doet iets met mensen. Dat heb ik liever dan dat er helemaal geen reactie op komt. Ik wilde een tijdje ook echt wel spraakmakende dingen maken. En ik kreeg ook veel mensen die zeiden: “Door jou ben ik gaan praten over mijn seksualiteit en wat ik wil. En heb ik met mijn vriend een gesprek gehad over beffen.”’

Merol: ‘Ik ben heel erg bezig met mijn vrouwelijkheid. Ik ben altijd onzeker geweest over mijn lichaam, wilde als kind altijd iemand anders zijn.’ Daarover zingt ze op ‘Ziet Ze Dan Niet’: ‘Ik vind het zo erg dat vrouwen allemaal rollen aannemen om maar wenselijk gedrag te vertonen. Ik zing ook: “Ze faket dat het is gelukt, ook al is het haar nog nooit gelukt.” Er zijn zoveel vrouwen die zo goed orgasmes kunnen faken. Dat vind ik zó erg. Ik heb dat zelf ook zo veel gedaan, maar dat je je eigen genot ontneemt? Dat vind ik de kern van ongelijkheid: “Nee, het gaat niet om mij, als jij maar blij bent.” Daar wilde ik een nummer over maken. Met Merol wilde ik een personage creëren: dit is de ultieme versie van mezelf die ik vroeger niet durfde te zijn. Ik denk dat er ook veel mannen zijn die me een beetje spannend of geil vinden. Die snappen niet hoe jij met een witte onderbroek en opplaksnor op het podium staat. “Huh, waarom ben jij geen vrouw? Wat ben jij? Wat bedóél jij?” Want jij zet je natuurlijk af tegen het schoonheidsideaal, je zet je af tegen wat er als vrouw van je wordt verwacht.’

Het leverde Elmer inderdaad veel nare haatcomments op. Ze rapt erover op de verdrietige track ’naakt’. ‘Sta naakt voor de spiegel, onderdruk een traan of een giechel. Lichaam dat ik haat. Zet het op een plaat voor de people’, zegt ze daarop. ‘En ja ik snap het wel, je hebt een lange dag gehad. Nu kom je thuis en zit je op de bank, telefoon in hand, algoritme geeft je dan een filmpje waar je niet om lacht en je wacht niet met je reactie. Vieze kankerhoer!’ Ze schiet even vol. ‘Ik heb twee kanten. Op het podium ben ik echt heel erg zelfverzekerd, en ik heb ook echt schijt, maar ik kan niet ontkennen dat kritiek me soms heel erg raakt. Die track gaat over jongens van 15 die me uitschelden. Dat is wel intens, het gaat wel onder de huid zitten. Ik heb dus de reacties uitgezet.’

Merol: ‘Voelt dat dan niet als toegeven?’
Elmer: ‘Jawel, maar ik wil dit toch gewoon niet meer zien, en ik vind het nog het vervelendst voor mijn fans, die dit soort reacties lezen.’
Merol: ‘Ja, want je wil hun natuurlijk empoweren. Wat lastig!’

Merol live:

1 november: TivoliVredenburg Utrecht
2 november: Doornroosje Nijmegen
7 november: De Oosterpoort Groningen
8 november: Maassilo Rotterdam
15 november: Lotto Arena, Antwerpen
12 en 13 december: Paradiso Amsterdam

Aanschuiven bij Dumpertreeten?!

Een track later reageert Elmer op zulke reacties met de klassieke horror-rap-tune ‘haat’, waarop ze fantaseert hoe ze met een mes in de hersenen steekt van extreemrechtse figuren. ‘Ik was dagenlang zó kwaad rond de Palestina-protesten bij de UvA en de reactie in de media erop. Ik was aan het koken van woede. Die track gaat over de frustratie, zowel naar links als naar rechts, naar iedereen én naar mezelf. En ja kijk, dit is natuurlijk helemaal niet goed. Mijn vader was een beetje teleurgesteld in mij toen hij dat nummer hoorde. Máár het is wel een eerlijk nummer. Het is wat ik soms voel: compleet machteloos. En dan ga je gruwelijke dingen zeggen. Laat ik een liedje eerder nog zien hoe die jongetjes van 15 mij plat maken, in hun hoofd een links cliché representeer: “Gekke gendermeid!" Ik doe een volgende track eigenlijk exact hetzelfde, en dat is dus teringhypocriet. Het is mijn favoriete track, ik vond het zó heerlijk om te schrijven.’

‘Maar het is ook heel goed om in een liedje niet te genuanceerd te zijn’, vindt Merol. ‘Ik vind het juist vet dat je in kunst uitgesproken kunt zijn, een bepaalde kant op kan schieten. En mensen moeten begrijpen dat je overdrijft. Je gaat toch niet echt met een mes in iemands hoofd steken!’ Bovendien eindigt het album van Elmer teder en ontroerend, met de wens om door het algoritme heen te breken. ‘Alsof je in een tunnel zit, en op de tast zoekt naar een hand. Het gaat me niet eens om verzoenen op de manier van: “We begrijpen elkaar helemaal.” Het gaat me puur om de aanraking: een hand vastpakken. Puur te weten: ik ben er. Ik besta. En jij bestaat ook.’

Merol: ‘Dat kwam heel erg binnen bij mij.’
Elmer: ‘Het is een soort verlangende ode naar de rechtse Nederlander.’
Merol: ‘3voor12 heeft natuurlijk voornamelijk een soort links-progressieve achterban. Moet je dan niet juist bij Dumpert gaan zitten, je door de Telegraaf laten interviewen? Zeg maar, wil je de rechtse mensen hiermee ook echt bereiken?’
Elmer: ‘Goede vraag. Misschien de volgende plaat, ik ben bang dat ik nu te negatief ben.’

Merol: ‘Ik heb ook twee keer bij Dumpertreeten gezeten. Ik twijfelde daar altijd heel erg over, maar ik wil niet dat mijn publiek te homogeen wordt of te links, of dat ze het allemaal met elkaar eens zijn. Ik vind het juist vet dat er in mijn publiek ook van die koorballen zitten, én heel veel queermensen.’
Elmer: ‘Goed dat je dat zegt, dat inspireert me ook wel.’
Merol: ‘Als die Dumpertgasten me óók tof vinden, dan kan ik tenminste echt wat veranderen.’

Merol’s album Naar De Haaien & Weer Terug is nu uit. platland van Elmer verschijnt op 18 oktober.

Elmer live:

25 oktober: De Helling, Utrecht
26 oktober: Burgerweeshuis, Deventer
1 november: Hall of Fame, Tilburg
2 november: Nieuwe Nor, Heerlen
7 november: Neushoorn, Leeuwarden
8 november: Doornroosje Nijmegen
9 november: Metropool Enschede
15 november: Lotto Arena, Antwerpen (als voorprogramma voor Merol)
16 november: Nobel Leiden
22 november: Simplon Groningen
23 november: Popupop Wageningen
28 november: Rotown Rotterdam
30 november: Effenaar Eindhoven
7 december: Cactus Brugge
12 december: de Roma Antwerpen
14 december: Bootstraat Hasselt
29 december: Paradiso Amsterdam
30 januari: Grenswerk Venlo