Van kerstmuziek word je gelukkig. Dat zeg ik niet alleen, dat blijkt uit onderzoek. Al gaat het dan vooral om opgewekte kerstmuziek. Van blije klanken word je blij, kort gezegd. En in geval van kerstmuziek speelt een hang naar de mooie, tijden van vroeger ook nog eens op. Maar als je de spuitbussneeuw eraf krabt, kom je een hoop tranen tegen. Kerstpop = verlangen. Naar iets of iemand anders, ergens. Niet naar hier en nu. Dat is maar een van de dingen die je moet weten over kerstpopmuziek, in het algemeen maar zeker ook in 2024.

Het is 2024, het jaar waarin weer een hoop nieuwe kerstliedjes uitkomen. En vier kerstpopkrakers een jubileum vieren. Veertig jaar Last Christmas (Wham!) en Do They Know It’s Christmas Time (Band Aid).  

Dertig jaar Mariah Carey’s All I Want For Christmas. En tien jaar Santa, Tell Me van Ariana Grande, een liedje dat op Spotify alleen al meer dan een miljard streams binnenharkte, en op #2 eindigde in een verkiezing van de beste kerstnummers van deze eeuw.

Net onder Underneath the Tree van Kelly Clarkson, ook al zo’n liedje dat wordt ‘vergeten’ als de vraag weer ’s wordt opgeworpen waarom er na All I Want For Christmas (vanaf nu AIWFC) nooit meer een echte kerstpophit is geschreven. Die zijn er wel, enorm veel zelfs. 

Eerst even dit: de toevoeging ‘pop’ is om onderscheid te maken tussen de religieuze kerstmuziek en, nou ja, pop dus. Net als bij gospel en soul kwam er halverwege de vorige eeuw een scheiding tussen muziek voor in de kerk, en muziek voor bij het versieren van de boom, of een persoon. Niet de geboorte van Jezus werd bezongen, maar sleeritten, geroosterde kastanjes en kerstbomen. Waarvan wordt genoten (of beter: zou moeten worden genoten) met een partner. 

Spraken de vroegste kerstpopliedjes vooral het geluksgevoel aan, ook toen al was nostalgie een zwaarwegende factor. Een van de eerste populaire, niet-kerkelijke kerstliedjes is ‘Santa Claus Is Coming To Town’ uit 1934. Ontelbaar vaak gecoverd, Iedereen die in Nederland een kloppend hart van verwachting had rond 5 december, herkent de opwinding uit dat nummer. En dat was ook wat het publiek uit de jaren dertig aansprak. In de pre-streamingtijden van de jaren 30 van de vorige eeuw kocht je vooral de bladmuziek; meer dan 500 duizend stuks vlogen volgens de overlevering binnen een dag na de radiopremière de toonbank over. 

Tot zover het voorafje, op naar het hoofdmenu. Hieronder de vier dingen die je moet weten over kerstpopmuziek anno 2024.

1. Het belang van nostalgie

Nostalgie en het oproepen van geluksgevoel zijn ook vandaag nog bepalende factoren in kerstpopmuziek. Eigenlijk gaat kerstpop vrijwel nooit over kerstmis as such, maar over emoties.  

AIWFC: ik hoef geen cadeaus, rot op met je mistletoe, ik wil een partner!  

Last Christmas: ik zat diep in de put na de vorige kerst, dat nooit meer, dus ik zoek nu iemand die me wèl leuk genoeg vindt.  

Santa Tell Me: Ik wil ZO graag een partner, dat ik aan een fantasiefiguur vraag of degene waar ik een oogje op heb ook echt de ware is.  

Merry Christmas, Please Don’t Call (2024): Mij niet bellen deze kerst, ik ga terugdenken aan hoe leuk we het samen hadden tot jij me verliet. 

Dat laatste nummer is van Bleachers, de band van producer Jack Antonoff (Pink, Taylor Swift). De toetsen, de galm op de stem en het galopperende ritme doen terugdenken aan jaren tachtig-tijden, waarin we Simple Minds en U2 nog ‘new wave’ noemden. Ah, nostalgie!  

Een sound die met name door The Weeknd weer populair is gemaakt. Daar zou je, met enige welwillendheid, ook een andere ontwikkeling aan kunnen koppelen. De herwonnen populariteit van new wave-neefje shoegaze. De muziekstijl met breed uitwaaierende gitaren, waarbij de effectpedalen maximaal worden ingezet. En zo komen we bij: 

2. De invloed van shoegaze op kerstpopmuziek

De herwaardering van wat Ride, Slowdive en My Bloody Valentine drie decennia geleden op de kaart zetten, beïnvloed ook steeds meer de kerstpop van nu. De alternatieve, niet op de Sky Radio-playlist gerichte kerstpop, natuurlijk. Terzijde: er is geen genre of stijl denkbaar waarin géén kerstmuziek is gemaakt. Echt niet. 

Maar goed, shoegaze dus. Dit jaar is daar bijvoorbeeld het etherische The Ghost of Last Christmas van Slow Salvation uit New Jersey, dat het al tot een New & Notable-post op Bandcamp schopte. Streamingcijfers van Slow Salvation zijn nog bescheiden, maar in kerstpopverzamelaarsland wordt dit nummer louter juichend besproken. Alsof er een zuchtende engel over je oren galmt.  

Zie in dit verband ook het album dat zangeres Britta Phillips maakte met ex-Galaxie 500-zanger Dean Wareham en Spacemen3-producer Sonic Boom (A Peace of Us), waar een hoop galm en wave in samenkomt. Kerstpop-klassiekers als Pretty Paper (Roy Orbison) en Listen, The Snow Is Falling in Manhattan (Yoko Ono) krijgen op deze plaat een galmjas aan van psychedelische proporties. En wie dacht dat The Pogues’ Fairytale of New York enkel op z’n Iers kan en zeker niet starend naar puntschoenen, think again. Nog meer shoegaze-namen: Miracle Syndicate, Pinemoon en Deadlights. 

3. Het bestaan van kerstpopverzamelaars

Kerstpopverzamelaars, de term is hierboven gevallen. De poortwachters, de tuinmannen die de eerste jonge scheuten van nieuwe, ietwat afwijkende kerstpopklassiekers liefdevol verzorgen.  

Zoals er mensen zijn die elke variant van een Taylor Swift-album willen hebben, zo zijn er al decennia (veelal) mannen die in tochtige platenwinkels graven naar dat ene obscure kerstliedje. In 2013 werd daar een uitstekende documentaire over gemaakt, waarin zowel verzamelaars, als de makers van niet-alledaagse kerstpop aan bod kwamen.

De Nederlandse kerstpopgrazer Oscar Smit bracht dit jaar een compilatie uit met Hollandse underground-kerstpop van onder meer Dorpsstraat 3 en De Delegatie. Zij coverden André Hazes (!) en Herman Finkers (!!). Had ik al ‘nostalgie’ gezegd? 

Voor kerstpopverzamelaars telt vooral ‘the mix’, de jaarlijkse compilatie met opgedoken parels. Die eerst op cassettebandje, later op cd-r en inmiddels gewoon online gedeeld wordt met collega-collectors, familie en vrienden. En wie het verder nog wil horen. 

Voor makers en verzamelaars zijn snelle platforms als SoundCloud en zeker BandCamp uitstekende plekken om kerstmuziek te vinden en te delen. Alles zelf in de hand (makers), eenvoudig te vinden en te verspreiden (verzamelaars). Het aantal weblogs waarop kerstpop wordt aangeprezen en gedeeld neemt iets af, maar Amerikaanse sites als ChristmasUnderground.com van de door Belle & Sebastian-geobsedeerde Jim Goodwin, en Randy Anthony’s HipChristmas.com staan al meer dan twintig jaar als pieken op kerstbomen overeind.  

Daar, in de niche, ontkiemen de mooiste kerststerren. Dankzij die specialistische aandacht maakten artiesten als J.D. McPherson (Socks!), Gaspard Royant (Chistmas is Back in Town) en de Nederlandse singer-songwriter Judy Blank (California Christmas) ineens een forse piek in steramingcijfers en/of plaatverkoop mee. Judy’s kerstsingle passeerde deze week de 4 miljoen streams-grens op Spotify.  

De namen waarover de connaisseurs nu in superlatieven praten, zijn naast de genoemde Bleachers en Slow Salvation onder andere het charmante Schotse rammelduo The Cords, Ben Folds’ eerste kerstalbum, de weirde kerstkattensingle van Cougar On A Meth Binge, en de vier in stijl uiteenlopende vinyl-singles van het Amsterdamse Snowflakes Singles Club-label.

4. De invloed van A.I.

Ook besproken in kennerskringen: de invloed van AI. Juist in de niche worden AI-muziekapps als Suno extra handig, zoals we eerder al zagen bij de zo-zo-zomerpop. Vindplaatsen als BandCamp en met name SoundCloud verstoppen haast door de door AI opgeglitterde kerstmuziekpo(e)p.  

Voorbeelden te over, dus van veelpoeper DJ Ethan Stone, met bijna dagelijks een kerstcover, naar de gruwelmuzak van Cowboy Cadence tot aan deze ‘grappige’ poppunkksingle.

Een stuk leuker zijn de overduidelijk door AI-gegenereerde, ‘vintage’ kerstplaatjes van ‘The Sticky Sweethearts’, ‘Tammi Bell’ en een heel album vol poep- en pieskersthumor met titels als ‘I Saw Your Dad Giving Santa Blow Jobs’. Het klinkt ongelofelijk goed, hoogstwaarschijnlijk zijn de teksten wel door levende mensen geschreven, en in de juiste stemming kun je er nog om lachen.  

Iets lastiger wordt dat in geval van Steven Wilson, zanger van progrock-band Porcupine Tree, Iemand die zowel solo als in bandverband een hoop fans aan zich bindt, vanwege de creativiteit. Zijn kerstsingle December Skies is met hulp van Chat GPT geschreven en de clip is ‘AI-assisted’.  

Wilson zelf schrijft in de liner-notes van de clip dat hij er nog niet helemaal uit is of hij dit moet zien als een geslaagd experiment, of een bedreiging. Het liedje, dat als prompt ‘in de stijl van Steven Wilson’ meekreeg, klinkt volgens het boekje met koor, kerstbellen en een precies afgemeten dosis nostalgie en verlangen. Zo kan het dus ook. 

In de comments laten fans blijken het geweldig te vinden, dat ze ontroerd waren en ‘another brilliant piece from a true musical genius!’  

Een kerstcadeau dat doet verlangen naar vroeger tijden, toen je ’t nog allemaal zelf moest uitpakken. 


Guuz Hoogaerts is een van de vier schrijvers van het kerstpopweblog Christmas A Go Go, al bijna 20 jaar een veel bezochte pleisterplaats in kerstpopverzamelaarsland.  

De bloggers geven dit jaar weer een feestje, op maandag 16 december in de Paradiso Bovenzaal. Met louter niet-alledaagse kerstmuziek van onder meer Robin Kester, The Grey Pants (zijproject van Hallo Venray’s Henk Koorn), Pondertone, S.Lois, The Mieters en Ginge.