A la carte met Froukje: ‘Ik moet het weer voor mezelf gaan doen’ A la carte met Froukje: ‘Ik moet het weer voor mezelf gaan doen’

‘Dat is absoluut de Efteling. Ik heb best wel een attractieparken-streak gehad de afgelopen tijd. Ik ben én naar de Efteling, én naar Disneyland geweest, da’s mijn nummer 2. Maar de Efteling heeft voor mij iets heel erg gezelligs en kneuterigs. En het is ook wel een soort jeugd sentiment. Ik ga ieder jaar, al mijn hele leven.’

Hoe oud was je, de eerste keer dat je ging?
‘Ik weet dat mijn moeder, een paar dagen voordat ze van mij ging bevallen, nog is geweest. Met mij in haar buik. Ik heb een broertje die is overleden, op vierjarige leeftijd. Hij was dol op de Efteling. Ik denk dat mijn ouders er heel veel voor over hadden om het leven nog eventjes leuk voor hem te maken. Dus is mijn moeder hoogzwanger naar de Efteling gegaan. Sindsdien gaan we op zijn verjaardag, of op de dag dat hij is overleden, met zijn allen naar het park, bij wijze van traditie.’

Wisten je ouders toen al dat hij zou overlijden?
‘Nou ja, de kans was wel groot. Hij was toen gewoon al best wel ziek. Hij had leukemie, maar met mijn geboorte was er nog wel een kans dat ik het bloed van de navelstreng aan hem kon doneren. Een stamceltransplantatie. Dat was zo’n beetje de laatste optie, maar dat was geen match.’

Wat ontzettend verdrietig.
‘Ja, het is het allerverdrietigste dat in het leven van mijn ouders is gebeurd. Maar die dag zelf is niet verdrietig, we proberen er gewoon iets leuks van te maken. Mijn ouders hebben hem altijd onderdeel van het gezin gemaakt, ik heb altijd wel een broer gehad. Een zus, én een broer.’

Hoe staan jullie hierbij stil wanneer je in de Efteling bent?
‘In het Volk van Laaf liggen de stapstenen, een vijver waarin je over die stenen naar de overkant kunt springen. Een kind kan juist in de kleine dingen tussen de attracties in heel veel plezier vinden. Dus we gaan daar altijd even naartoe. Ja, het liedje ’23 mei’ gaat hierover, dan is hij jarig.’

Het liedje klinkt alsof je nog iets te verwerken had. Je zingt: 'Ik begin me te beseffen dat we winnen / Alleen als we niet verdringen'.
‘Ik heb dat liedje best wel lang geleden geschreven. Op dat moment dacht ik: “Ik wil gewoon een keer benoemen hoe oneerlijk het soms voelt dat-ie er niet meer is.” En ook hoe gek het is dat die dag nooit meer van hem zal zijn. Het is zijn verjaardag, maar híj kan het niet meer vieren. Wat ik ook een belangrijke zin vind in het liedje: ‘Dat het kut is en oneerlijk / maar het leven is ook heerlijk’. Het heeft me ook wel wat gebracht of zo, dat mijn familie hier zo mee is omgegaan, dat neem ik mee in het leven. Dat je iets verschrikkelijk ergs kan meemaken, en… dat de wereld nog steeds een warme plek kan zijn. Gelukkig maar. Gelukkig is mijn ouders dat gelukt.’

‘Ik wil deze wel beantwoorden, en het antwoord daarop is: nee. Sowieso zijn het liedjes van jaren terug en ook van vorig jaar. Voor mij was het wel even zoeken: wat is de lijn in dit verhaal, behalve dat ík het allemaal heb geschreven? Nou, dat bleek uiteindelijk wel de lijn. Ik had er eigenlijk niet zo lang voor hoeven zoeken. Maar ik vond het heel moeilijk om aan mezelf toe te geven: tja, dit is het gewoon. En het gaat niet nog tien keer beter worden. Hoogstens een procent. Maar op een gegeven moment moet je een hek bouwen om zo’n plaat. Tot hier mag ik, en niet verder. En dan moet je het gewoon gaan masteren.’

Ik kan me wel voorstellen dat je er druk op legt, als je doorbreekt voor je debuutalbum er goed en wel is.
‘Ja, dat was inderdaad heel moeilijk. En het wordt eigenlijk steeds moeilijker. Toen ik begon met muziek maken, hingen er geen gevolgen aan vast. Ik maakte gewoon muziek om de muziek. Nu leef ik ervan, en het is een soort businessmodel. Wat helemaal niet romantisch is om te benoemen, maar... het is wel wat het is.’

Nu ben je de De Froukje BV!
‘Hahaha. Ja. Letterlijk. Ik vond het moeilijk om in een ontspannen headspace te komen om muziek te maken. Ik ben daar nog steeds niet helemaal uit. Ik ben superblij dat de plaat af is, het is gewoon gelukt. Dat geeft me de rust om het even te laten en te denken: “Het komt wel weer als het komt.”’

Wat voor effect had het op je schrijfproces?
‘Dat liep helemaal vast. Vroeger schreef ik bijna elke week wel een liedje. Op de middelbare school maakte ik nooit huiswerk. Dus ik had een heleboel tijd om muziek te maken.’

Je schreef non-stop liedjes in je schriftje?
‘Ja, op mijn kamertje. Dat vond ik gewoon leuk. En op een gegeven moment werd het wat serieuzer, toen ik op het Conservatorium ging studeren. Maar ja, dan hoort het erbij: we moesten elke week een liedje maken. Toen kwam covid, en dat was ook best wel een vruchtbare bodem om te schrijven, met zoveel tijd. Ik heb hele goede jaren gehad sinds 2020. Ik had ook wel zoiets van: ik moet wel even doorpakken. Als ik dat album heb gehad, en dat valt goed, dan bouw ik misschien wat rust in voor mezelf. Maar ik had na die twee EP's niet het idee dat dit het moment was om weer van de radar te verdwijnen. Ik wilde heel graag weer festivals doen. En een tour. Het gaat nu supergoed. Ik wil gewoon dat die trein blijft rijden. En dat begint bij de muziek. Maar op een gegeven moment liep ik gewoon… vast. Wat ga ik nog vertellen? Wat wíl ik nog vertellen? Hoe kwam ik ook alweer in die ontspanning om “gewoon” iets te maken? Ik had altijd een blinde overtuiging dat liedjes maken bij mij hoort. Het voelde als een soort onuitputtelijke bron. En ineens dacht ik: misschien is het dat niet. Misschien is het gewoon een put met een bodem die je op een gegeven moment bereikt, en dan is het gewoon op. Maar ja, ik ben 22. Dus ik mag hopen van niet?! En ik denk het ook niet, hoor. Ik kan het gewoon. Ik ben eigenlijk ook steeds béter geworden, in produceren bijvoorbeeld. Dat is soms ook het probleem van beter worden: opeens zie je allerlei foutjes waar je daarvoor nooit bij stilstond. Maar… ik moet het vooral weer eventjes voor mezelf doen. En daar plezier in terug vinden. Dat vond ik eerst heel erg, dat ik dát kwijt was. Daar maakte ik me ontzettend druk over. En nu vind ik het gewoon even prima.’

Wat heeft je geholpen om niet meer vast te zitten?
‘Accepteren dat het zo is. Heel hard forceren om iets te maken, om wél weer op een schrijfweekend te gaan in mijn eentje, was gewoon killing. Ik staarde naar mijn scherm, en het kwam gewoon niet. Dan kom je in een vicieuze cirkel naar beneden terecht. Het lukt niet. Maar het moet wel. Dus ik ga het nog eens proberen. Het lukt weer niet. En zie je wel. Het lukt niet. En nu denk ik gewoon... Ja, het lukt effe niet. Maar het is niet voor altijd. Het is gewoon effe wat het is. Nu heb ik wel weer zin om muziek te maken, zonder dat het meteen een album hoeft te zijn.’

‘Haha. Dit is wel een gemene vraag. Nou, ik ben me er heel bewust van dat ik alles wat ik denk en doe kan meten aan een partner. In mijn hoofd houd ik heel veel rekening met iemand en maak ik me continu druk om diegene. Als iemand dan iets aan mij vraagt, denk ik: “Ik ben áltijd al met jou bezig.” Terwijl: dat speelt zich af in mijn hoofd, het is niet zo dat ik de hele tijd voor iemand aan het zorgen ben. Een voorbeeld? Als ik een optreden heb – veel in mijn leven gaat natuurlijk over míj, daar moet iemand maar naast willen staan – ga ik bij dat optreden de hele tijd checken: is mijn partner oké? Is hij oké? Zijn wij oké? En dat dan heel vaak vragen.’

Ben je dan bang dat je partner zich onzeker voelt omdat jij zoveel aandacht krijgt?
‘Tja, het gaat best wel goed met mijn werk, en als dat voor een ander niet zo is, of als die net tegen wat obstakels aanloopt, kan het voor diegene best irritant zijn dat het altijd over mij gaat. Daar zit ook mijn leerpunt: dat ik mezelf ook kan vieren, en dat mijn geluk niet afhankelijk is van of iemand mee wil of niet. Want dat geeft de ander ook weer ruimte. Nu zeg ik gewoon: hé joh, ik snap dat je je zo voelt. Maar ik ga nu wel een glas champagne drinken op mijn uitverkochte show. Nu heb ik echt een hele lieve vriend, hoor. Hij gunt mij de wereld, maar ja, het blijft lastig.’

‘Oeh, deze vraag vind ik wel leuk… ik lijk op allebei fiftyfifty, denk ik. Zowel qua uiterlijk als qua karakter. Van mijn vader heb ik de energie. Hij is een rustige man. Positief ingesteld ook, daarin kan ik wel wat van hem leren. Hij is heel vergevingsgezind en relaxed. Ik heb zelf ook geen drukke energie, dus op het eerste gezicht zeggen mensen dat ik op mijn vader lijk. Hoe ouder ik word, hoe meer ik merk dat ik óók op mijn moeder lijk. Een gevoelige vrouw, aardig, maar ook mondig en stellig in wat ze vindt. Ze durft best veel ruimte in te nemen. Zelf ben ik wat bescheidener, maar hoe ze met bepaalde dingen omgaat - het piekeren - herken ik wel heel erg. Ik vind het vooral heel prettig dat ik in een gezin ben opgegroeid waarin ik al vroeg in aanraking kwam met de vraag: hoe geef je die zorgen een plek, hoe vind je daarin ontspannenheid? Van mijn moeder heb ik geleerd dat het niet echt verdwijnt. Maar als je er vroeg mee leert om te gaan, dan heb je er je hele leven profijt van. Al die patronen, het zorgelijke waar ik nu tegenaanloop, zijn bij mijn moeder echt niet weg. Maar zij heeft gewoon geleerd ermee te dealen, en dat geeft me wel veel rust.’

Die aanleg om te peinzen, had je dat al ook al toen je een jong kindje was?
‘Ik heb mezelf deze vraag ook weleens gesteld: was dit er altijd of komt dit ergens vandaan? Ik weet nog dat, toen ik nog op de basisschool zat, ik in mijn dagboek schreef: “Kan een kind overspannen zijn?”’ Grinnik. ‘Als ik daar nu op terugkijk is het zoooo overdreven, ik had helemaal niks aan mijn hoofd, ik was zeven of zo. Dan leer je tellen, doe normaal!’

Froukje tuurt naar de kaart. ‘Op zich vind ik het wel interessant om in te gaan op welk punt in mijn carrière ik me bevind. Ik sta vlak voor mijn eerste plaat, dus ik weet niet of ik er middenin zit, of pas in het begin. In de weken na ‘Groter Dan Ik’ dacht ik: wat overkomt mij?! Soms voelt het, jaren later, alsof ik middenin die chaos is. En soms voelt het alsof ik daar juist weer een beetje afscheid van aan het nemen ben. Ik ben er heel benieuwd naar: hoe gaat het komende jaar zijn? Ga ik weer zin hebben om nieuwe muziek te maken? Ga ik weer voldoening voelen bij shows?’

Voel je dat niet meer?
‘Ja, op zich wel. Maar het is gewoon moeilijk om, als het zo groot word, te blijven voelen dat het terecht is. Ik had het daar laatst met Stien over. Die zei: ‘Ik stond op het podium en dacht, wie is S10 eigenlijk? Wat heeft zij nog te vertellen?’ Dat snap ik wel. Het is een soort imposter syndrome. Maar ja, nu het lijkt het alsof ik denk: nou, dit was het dan, mijn muzikale carrière. Helemaal niet! Het liefst ga ik er mijn hele leven lang mee door. Op het podium staan voelt ook heel goed, alsof ik een stukje van mezelf aanboor dat ik graag vaker zou wil voelen: een zelfverzekerde Froukje, die de knop omzet en gewoon doet. Dan stap ik uit mijn eigen leven, en in dat fictieve leven van Froukje de zangeres. ‘

Ondanks dat je liedjes heel persoonlijk gaan, lijkt het me toch ook heel gezond dat je jezelf niet vereenzelvigt met Froukje de artiest.
‘Zeker. De mensen bij wie ik denk: oeh, kijk je uit bij jezelf, die kunnen dat niet los van elkaar zien. Ik keek laatst de Hazes-docu, en bij hem dacht ik heel erg te zien dat hij zijn eigenwaarde volledig ophing aan zijn podiumprestaties. En ja, dat vond ik heel rot voor hem. Dan ben je dag en nacht bezig met de druk daarvan, wat vreselijk. Ik vind het heel lekker om na een optreden te denken: oké, en nu schakel ik terug naar mezelf.’

‘Nou… ik heb in mijn muziek altijd veel ruimte gegeven aan angsten en de grenzen die je moet bewaken. Met deze plaat wil ik vooral mijn eigen generatie meegeven: probeer angst te zien als een groene vlag. Heel veel dingen in het leven gaan niet comfortabel voelen, maar je moet het wél doen. En dan heb ik het niet over een gebroken hart, of naar buiten gaan als je je niet lekker voelt. Maar: neem die kutbaan. Neem die kutklus aan. Word een keer verrot gescholden omdat je een fout hebt gemaakt. Je moet gaan leven, pijn hebben om er ook wat van te maken. Dan wordt het leven veel rijker. Want achter de deurtjes van angst en discomfort schuilt heel veel rust en plezier. Dat bedoel ik ook met de titel Noodzakelijk Verdriet. Je kunt je verzetten tegen dat verdriet, en het heel oneerlijk vinden dat dingen jou worden aangedaan. Of je accepteert de situatie, en stapt eroverheen. Dan komen er vanzelf weer mooie dingen, en leer je er misschien ook nog wat van. Waar het op neer komt: voel je niet slachtoffer van je eigen verdriet, maar gebruik het om het leven rijker te maken.’

Hoe ben je zelf tot dat inzicht gekomen?
‘Door covid ben ik eigenlijk best wel weinig op mijn bek gegaan. Heel veel mensen van mijn generatie – Gen Z – worden lui en soft genoemd. Daar zit wel een kern van waarheid in, denk ik. Ik wil daar niemand mee beledigen, het is ook niet zo gek. Heel veel kinderen hebben hun examens thuis gedaan, nooit ergens stage gelopen, nooit ergens gewerkt. Omdat het niet kon. We hebben nooit gefaald. In een hele cruciale periode van het leven is ons die ervaring en die wrijving ontnomen. Ik vond het dit jaar best moeilijk om bijvoorbeeld mensen met wie ik werk te bellen met slecht nieuws. Dat blijft vervelend, maar als je het drie keer hebt gedaan, denk je de vierde keer: “Natuurlijk kan ik dit”. Dingen doen, ondanks dat ik er tegenop keek, was voor mij een doorbraak. Daardoor ben ik beter in mijn vel gaan zitten. Het lijkt me trouwens nog steeds heel leuk om stage te lopen na de zomer. Misschien bij een theatergezelschap, om te kijken hoe voorstellingen worden gemaakt. Of op een redactie ergens.’

Op de 3voor12-redactie!
‘Haha. Mag ik dan interviews afnemen? Ja, precies, zoiets is wel leuk.’

‘Wat een zoete vragen, heel leuk allemaal. Nou, misschien de vraag wanneer ik me voor het laatst zorgeloos als een kind voelde. En dat is een moeilijke vraag, want dat komt gewoon niet zo vaak. Maar ik probeer het kind in mij wel heel veel ruimte te geven, door naar de Efteling te gaan, een spannende superheldenfilm te kijken, een mooi verhaal te lezen. Ik ben dit jaar wat meer in de natuur geweest, en dat doet me heel erg goed. Ik heb deze zomer veel gevaren, op vakantie geweest naar de bergen, in Noorwegen. En daar voelde ik me weer even heel erg zorgeloos. Ik vond de natuur zo overweldigend mooi, ik ben naar een gletsjer gewandeld.' Ze schraapt haar keel. 'De gletsjer was wel veel kleiner dan een paar jaar terug, dat was ook wel weer een beetje stressvol. “Oh ja, klimaatverandering is echt heel tastbaar hier.” Tegelijkertijd was het ook een geruststellende plek, zoveel natuur waar je gewoon never ever ever gaat komen.’

‘Die natuur, die doet me denken aan de dierbaarste herinnering uit mijn kindertijd. Ik heb toen veel tijd doorgebracht bij mijn oma. Zij had een stukje land aan de Nieuwkoopse Plassen. Gewoon, lekker varen, zwemmen, vuurtjes maken, heel dicht bij de natuur. Dat vind ik heel erg horen bij kindzijn: in het gras spelen, in een boom klimmen, er niet over nadenken dat je naar beneden kunt donderen.’