Draaimolen-opperhoofd Milo van Buijtene kijkt een beetje zenuwachtig om zich heen. ‘Ja, ik geloof dat ik het leuk vind. Ja, het is echt heel leuk.’ Hij kijkt naar de twee dj’s die elkaar dollen onder de enorme LED-kubus van zijn mainstage. Hij ziet de MC in het podium klimmen en roepen dat de billen moeten trillen, en hij heeft en een noviteit waargenomen op zijn fijnproeversfestival: een Hennessy-pistool. ‘Nou ja, je gaat misschien toch een grens over.’ Dat zou je inderdaad best kunnen denken. Wat heeft Chuckie, de gangmaker van de Dirty Dutch house, een commercieel kanon, nou te zoeken op Draaimolen? Net als gisteren Skrillex, pionier van de Hollywood-dubstep. Maar net als gisteren staan de credible dj’s en clubprogrammeurs allemaal als fanboys met hun neus tegen de booth, waaruit een terugkerende kreet schalt: en nu ga je dansen, klootzak!
Die kreet is afkomstig van De Schuurman, de man aan wie Chuckie vandaag gekoppeld is. Die bracht de rauwe bubbling beats terug naar de alternatieve dansvloeren. Dat gebeurde met een omweg. Een jaar of vijftien geleden maakte de Hagenees een paar tapes met eigen producties, maar zijn dj-carriere kwam nooit echt van de grond. Schuurman werkt al lang en breed in een callcenter toen nota bene het Oegandese boutiquelabel Nyege Nyege bij hem aanklopte voor die oude tapes. Bubbling, het was een vondst van DJ Moortje en MC Pester in de jaren negentig, een versnelde vorm van dancehall met vaak pikante, grappige teksten. Een beetje fout ook wel, en Chuckie en de zijnen katapulteerden het verpakt in house naar de meest gelikte feesten. Maar vandaag zien we vooral wat een hoop plezier er in die echte bubbling sound zit. Chuckie stuurt De Schuurman wel drie keer voor straf de booth uit als ie weer een belachelijke knaller gelanceerd heeft, terwijl Schuurman op zijn beurt vol verbazing zijn gouden tanden bloot als hij onder de indruk is van het snelle mixwerk van de veteraan. Zak zak zak zak eens lekker door door door.
Het is aan Job Jobse te danken dat Chuckie hier staat vanmiddag. Hij nodigde hem uit op zijn Strangelove podium. Het voelt misschien als een vreemde match, maar Job Jobse is al een tijdje op een missie om cheesy muziek weer credible te maken, en wat dat betreft is de stap van trance naar bubbling helemaal niet zo groot. En laten we wel wezen, tussen de serieuze snorrendraaiers op Draaimolen lopen ook heel wat mensen rond die wel wat kazige funtracks lusten. Kijk maar eens bij de Forest Rave om een uurtje of half drie, waar de Schotse dj Bonzai Bonner als allereerste van de dag een euforische dansvloer tegenover zich ziet. Haar plaatkeuze: de ene na de andere nineties knaller. Bekendste is Sophie B Hawkins liefdevolle ‘Right Beside You’, en verder smijt ze een instant meezinger van Technotronic (nee, niet dé hit, maar je voelt de vibe direct) en nuggets van DAYDREAM en Nina. Op Lente Kabinet zagen we dit voorjaar ook al zo’n vrolijke set van Angel D’Lite, de rozeharige dj die later vandaag op hetzelfde podium zal draaien. Wordt eurodance het nieuwe italo disco? Het lijkt er wel op.
Het Tilburgse festival Draaimolen staat bekend als serieus, vooruitstrevend en kwalitatief hoogstaand. Maar dat is maar een deel van het verhaal. Vandaag mag er ook gelachen en met de billen geschud worden. Er wordt zelfs - ja echt - met een Hennessy-pistool geschoten.
Snobs en puristen
Maar ook voor wie geen Barbie in zijn techno duldt is er meer dan genoeg te vinden op Draaimolen. Je hoeft er maar honderd meter voor te lopen. Terwijl Chuckie en de Schuurman er een groot feest van maken op het hoofdpodium staat bijvoorbeeld in de Chapel - het livepodium - Shackleton. Die ken je het best van zijn eigenwijze dubstepproducties, maar hij maakte onlangs een album met de Poolse improvisatie-saxofonist Wacław Zimpel en de Indiase zanger Siddhartha Belmannu, die in kleermakerszit op een verhoginkje zit, omgeven door kleine percussie-instrumenten. In het zand voor de Chapel zitten mensen ademloos te luisteren naar zijn keelklanken, gedrapeerd over elektronische muziek die traag als hete lava voort stroomt. Het is een bizar contrast bij wat we verderop zagen.
Die rol vervult de Chapel eigenlijk de hele dag. Op alle andere podia klinken de voortdurend doordenderende beats, bij de een hard, bij de ander hypnotiserend, de derde gebroken, maar altijd door en door en door. In de Chapel moet je staan, zitten, luisteren. Legowelt presenteert er zijn project met een Japanse melodicaspeler, en voor het eerst in jaren zien we James Holden weer eens op een dj line-up verschijnen. Hij loopt er het hele weekend rond met zo’n blik: goh, eigenlijk best leuk hier. De Border Community baas leek met zijn band (met saxofonist en oosterse percussie) steeds meer de vrije kant op te gaan, alsof hij over een tijdje alleen nog maar abstracte klanken zou improviseren. Maar fans van de Brit met het grijzende knotje horen hem tot hun plezier hits als ‘Renata’ en ‘Pass Through The Fire’ spelen, producties waarin jazz, krautrock en elektronica samenkomen tot een stuurs geheel van hortende ritmes en flikkerende melodieën. Nog indrukwekkender is later op de avond Marina Herlop, een Spaanse kunstenaar die haar eigen stem tot een compleet koor vormt, met minimale elektronische producties en Aziatische ritmes. Een unieke artiest, waar ademloos naar geluisterd wordt.
Speelse techno
Ook liefhebbers van onversneden techno kunnen vandaag hun hart ophalen. Aan het begin van de dag alvast bij Quelza en Gigi FM, die een cadeautje krijgen van de dj voor hen, Yant. Die draait twee uur lang pittige, puntige techno, maar in de laatste tien minuten voert hij niet op tot een climax, maar brengt hij de energie juist omlaag met een langzaam uit elkaar vallen track die eindigt met ruis. Quelza pakt het cadeau gretig uit en begint helemaal vanaf nul, terwijl Gigi FM in een fluorescerend geel topje uitbundig staat te dansen op wat in feite alleen nog maar een belofte van techno is. Zeker een half uur nemen ze de tijd om op te bouwen, met counterende ritmes, rondzoemende geluiden die bijna fysiek over je hoofd vliegen. Vooraan staat al een gretige groep dansers die precies snappen waar dit heen zal gaan, en die zich elke track weer laten verrassen. So much fun.
Die fanatieke technoliefhebbers zien eruit alsof ze helemaal nergens heen gaan vandaag. Het is echt opvallend dat de looks bij de Tunnel stage significant anders zijn dan bijvoorbeeld bij Eris Drew & Octo Octa’s Forest. Hier ontblote bovenlijven, zwart leer, flashy zonnebrillen. Daar wijde rokken, felgekleurde shirts, roze brillen, meer een paddenstoelenlook, zeg maar. Het lijkt wel een dresscode. Het is een jaloersmakend idee: helemaal nergens heen hoeven, deze hele dag. Want hoewel op alle podia fantastische muziek lonkt, mis je zo de flow van een twee uur set, of zelfs van een hele avond. Hoe mooi moet het zijn om vanuit Gigi FM en Quelza later op de avond in een rechte lijn te belanden bij Sandwell District, de favoriete live-act van alle technoliefhebbers hier, en voor het eerst in jaren weer samen te zien. Het is dan al donker. Achter het Tunnel-podium een zuil van rood licht, boven onze hoofden grote kubussen vol rook en wit licht. De vuistpompende menigte met zwetende lijven is een zwarte massa geworden waar af en toe een arm uit omhoog steekt. De producties zijn stuwend, maar niet hard, donker maar ook mooi, de meest rijke vorm van peaktime-techno. Een van de hoogtepunten van de dag, net als verderop bij de Forest Rave Carista, die met haar heerlijk opdringerige shuffle house de boel finaal ondersteboven draait, met een dikke rij voor haar deur.
De finale
Dan zitten we zo langzamerhand in de absolute finale en is het zeker zaak om rust te bewaren. Jezelf ergens midden voor een podium te nestelen. Hier, dit wordt hem, dit is mijn vibe. Dat kan bijvoorbeeld bij de hectische drum ’n bass van Double O, waar een vlammend licht als een UFO over de dansvloer suist. Of misschien beter bij Aura, het podium dat gehost wordt door Nous’Klaer. Het Rotterdamse label laat zich niet gekmaken door de trend dat alles maar harder en sneller moet. De hele dag hoor je er gelaagde, hypnotiserende house. Geduldig en subtiel maar niet lafjes. Zeker niet bij afsluiters Jane Fitz en Konduku, die echt wel durven prikken en verstoren, maar steeds weer terugvallen op tracks waarin je dromerig kunt hangen.
Even verderop staat vinyl-queen Helena Hauff grijnzend te kijken naar de groeven van de plaat die Eris Drew opgelegd heeft, om daar uit af te leiden wat voor vlees ze nu weer in de kuip heeft. Ja, euforische house met weirde zijstapjes en gekke vocals, maar komt er een break? Hoe lang? Waar kan ik hem overpakken? Dat pakt de ene keer soepeler uit dan de andere keer, maar op hun beider plaatkeuzes is natuurlijk niks op te merken. Wat wel opvalt: waar de back to backs hiernaast bij Aura naadloos aanvoelen, hoor je hier duidelijk van wie de plaat is die je hoort. Houseplaten van Eris, gillende acid en electro van Helena. Extra leuk om van dichtbij te bekijken, want ze staan nogal hard op elkaars muziek te dansen, geflankeerd door Octo Octa. Niet veel mensen is het gegeven om een blik op de booth te werpen, want het bos is afgeladen vol en wazige figuren verdringen zich op de paar vierkante meter die uitzicht biedt op het gelegenheidskoppel. Ze zien Helena Hauff de allerlaatste plaat van Draaimolen 2023 opleggen, ‘Declination’ van not even noticed, een gloednieuwe act die gebroken beats en een emo-vocal combineert. Een echte laatste plaat, met een klein traantje.
Dan is het stil op het MOB-complex. Terwijl de massa gedwee en zachtjes napratend naar de uitgang beweegt is er nog één klein nisje in het bos waar geluid klinkt. Het is een kunstinstallatie, dus hier gaat de stekker nog niet uit. Het is een soort lichtgevende fles die in de lucht zweeft, terwijl van alle kanten repetitieve polyfone vocalen klinken, als een spookkoor vanuit het woud. Je zou er zo nog een kwartiertje kunnen zitten, tot iemand je komt vertellen dat het echt klaar is.