Daft Punk: de mens achter de robot

Verwarrend. Of eigenlijk: verwarrend normaal. Dat zijn de interviews die Thomas Bangalter de afgelopen maand gaf ter ere van zijn soloproject Mythologies. Hij sprak met Pitchfork en de BBC, hij schoof aan in radiostudio’s, toonde zijn krullen en het gezicht van een doodnormale laat-veertiger.

Hoe anders was dat in de kwart eeuw hiervoor. Neem die ene woensdag in 2007. Het was een komen en gaan van mensen in de Melkweg, en ik stond een tijdje onrustig in de gang backstage. Er was een feest van Ed Banger bezig, het label van Parijzenaar Pedro Winter. Het label stond voor house met een rockmentaliteit, en op de line-up die avond stonden hype-namen als Boys Noize, Tiga en Digitalism. Maar in de gang was het speuren naar die andere twee Fransen, die onder de hoede van Pedro Winter vielen: Thomas Bangalter en Guy-Manuel Homem-Christo. Zouden dat ze zijn, of zijn dat gewoon twee wannabe-figuren? Als ze hier backstage binnen wandelen, komen ze dan met zijn tweeën? En duikt iedereen er dan op af of vindt iedereen het doodnormaal dat de robot-enigma’s er ineens zijn? Ik heb een minuut of twintig in die gang staan dralen, heb geen idee of Daft Punk me die avond nou wel of niet gepasseerd heeft, en ben gaan dansen in de zaal.

Dat was de mythische sfeer die rond Daft Punk hing al die jaren, nu heeft Bangalter dus een album dat helemaal gewijd is aan mythische verhalen, Mythologies. In al die interviews anno nu vertelt Bangalter hoe dat album tot stand kwam. Het is - verrassing! - muziek voor een klassiek ballet. Geen TRON-achtige elektronische score, maar filmische orkestmuziek, een opdracht. De balletvoorstelling is niet imaginair, maar ging vorige zomer daadwerkelijk in première in Parijs. En er is meer interessant aan die interviews. 25 jaar lang mochten we niets weten van Bangalter’s privéleven, maar nu vertelt hij het intieme feit dat zijn interesse voor ballet bij zijn moeder vandaan kwam, en dat zij alweer twintig jaar geleden overleed, net na de release van Discovery. Hij vertelt ook ergens dat hij zoon - die twintig is - mee uit genomen heeft naar de Rex, dé club van Parijs. Kortom: stukje bij beetje zien we de mens achter de robot. En dat is precies het idee, zo blijkt. ‘Hoeveel ik ook van dat karakter houd, het laatste wat ik wil zijn in de wereld waarin we nu leven - in 2023 - is een robot.’

Dat is toch wel typisch, als je er over nadenkt: precies op het moment dat robots - artificial intelligence - op het punt staan de popmuziek over te nemen, gaan de helmen af. Tegen Pitchfork zegt Bangalter dat die robotpakken wat hem betreft een soort performance art waren, à la Marina Abramovic: ‘Er waren mensen - vooral in Frankrijk - die dachten dat het marketing was, maar ik zag het altijd als een installatie die af en toe albums voortbracht […] Ik zie wat we nu doen als een voortzetting van de weg die we met Random Access Memories hebben ingezet. Daar gebruikten we het pop-format om uit te drukken hoeveel liefde we hebben voor het vakmanschap van geweldige studio engineers.’

Hij vervolgt: ‘Daft Punk ontwikkelde zich door de jaren heen, precies zoals de wereld om ons heen ontwikkelde. Onze relatie met technologie verandert sneller dan ooit te voren, met cybernetics en artificial intelligence, futuristische concepten die zowel angstaanjagend als verleidelijk zijn. Denk aan onze film Electroma uit 2005, die gaat over robots die proberen mens te worden. Ze doen hun best, maar ze falen, en één robot vernietigt zichzelf. Vanaf het moment dat onze robot-personages ontstonden, in 2001, was er spanning tussen de robot en de mens, en wij hebben altijd aan de kant van de mens gestaan.’

Die spanning tussen het menselijke en de robot was scherp te zien in het onderschatte derde album Human After All, dat in tegenstelling tot wat zijn titel belooft helemaal niet menselijk klinkt. Het album is volledig elektronisch, monotoon en repetitief. Totaal anders dan opvolger Random Access Memories, dat in 2013 verscheen. Het is een album met een heleboel beroemde gasten en echte muzikanten om het in te spelen. Dat is heel mooi te horen op de nieuwe Spatial Audio versie van het album die vandaag op Apple Music verschijnt. Luister nog eens naar ‘Giorgio By Moroder’ of ‘Touch’ en je hoort instrumenten die je nooit eerder hoorde terwijl ze er al die tijd al waren. Je ervaart de ruimte in de muziek alsof de drummer links van je staat en de bassist rechts. Het is echt een verbluffende upgrade voor zo’n jubileummoment, en eigenlijk bijzonderder dan de extra tracks waarmee het album gezegend is.

Want oh ja, die zijn er ook nog, bonustracks. Leuk voor de die-hard fans, die outtakes en demoversies. Aardig, die ‘nieuwe’ track ‘Horizon’, die ooit op een Japanse editie van Random Access Memories verscheen. Ook leuk, een extra nummer met Julian Casablancas dat nooit uitkwam. Maar de fans zullen het meest blij zijn met ‘Writing Fragments Of Time’, een fragment van acht minuten waarin we de Fransen in de studio horen werken met vocalist Todd Edwards. De basis-loop van ‘Fragments Of Time’ kabbelt vrolijk voort, en de mannen filosoferen waar het heen moet met de tekst. Niks geen robots, geen AI die een patroon uitpoept, maar menselijke interactie op zoek naar die ene ingeving die van een goed idee een briljant idee maakt.