Een Best Of, een pandemie, wat komt daarna? Tom Smith had het niet zo gek gevonden als Editors er stilletjes de brui aan had gegeven. Maar ze doen het tegenovergestelde: ze halen avant-gardist Blanck Mass aan boord en maken hun spannendste en meest energieke plaat in tijden.

Wie ooit wel eens bij een optreden van Blanck Mass is geweest - of een van voorganger Fuck Buttons - weet dat dat geen concerten zijn waar je als toeschouwer naar kunt kijken. Nee, je moet ze ondergaan, het walst over je heen, verorbert je met huid en haar. Benjamin John Power is het brein achter staalharde en extreem luide elektronische noise die je broekspijpen letterlijk laat trillen. Maar als je goed luistert - en hoe kun je anders dan goed luisteren als je oren geen kant op kunnen - hoor je tussen de repetitieve beats en de struikelende synths de meest schitterende melodieën. Is het een koor? Een synthesizer? Allebei, over elkaar heen gedrapeerd? En dan het shockeffect als alle prikkelingen ineens verdwijnen en plaatsmaken voor een soort trance intermezzo. Verdomd, dacht Tom Smith, frontman van Editors, dit is wat wij ook doen. Of wat wij zouden moeten doen. Deze melodieën, deze akkoordprogressies, zijn precies wat Editors een broodnodige schop onder de kont kan geven.

Editors bestaat inmiddels alweer een jaar of twintig en bracht in die tijd zes studio-albums uit. En na het laatste album Violence ging Tom Smith toch overstag voor die vraag die al vanaf nummer drie op tafel kwam: moet er niet eens een Best Of komen? 'We hebben dat gesprek steeds kort gehouden. Nee. Maar na Violence voelde het logisch om terug te blikken. Ik heb er eerlijk gezegd wel van genoten, dat half jaar terug kijken op oude songs en de beslissingen die we ooit maakten.'

Editors is - kortom - die mid-career band op een kruispunt. Alle bandleden zijn stilletjes de veertig gepasseerd. Net voor de pandemie losbarstte verhuisde Tom Smith ook nog eens terug naar Gloucestershire, een groen dorpje net onder Bristol, Zuid-West Engeland. Hij groeide er op voor ie naar Birmingham verhuisde om te gaan studeren, en nu wil hij er zijn twee zoons (9 en 14) er groot brengen. Het hectische leven in Londen lieten hij en zijn vrouw, radio dj Edith Bowman, achter. 'Dus toen direct daarop de wereld ineens stilstond was het best een logisch moment geweest om te zeggen: het is mooi geweest. Het was een geweldige tijd. We zijn nooit een heel grote band geweest, meer een cultgroep. Nederland en België steken er voor ons heel duidelijk bovenuit. We hebben niks te klagen hoor, ik vind het mooi waar we staan.'

Een gedwongen pensioen door de plotselinge stilte? Het had zomaar gekund. In plaats daarvan begon Editors tussen het home schoolen door te werken aan nieuw materiaal dat veel spannender is dan we de laatste jaren van ze gewend waren. We kennen Editors van gloomy indierock met emotionele teksten. Muziek van het grote gebaar, met de jaren zelfs een steeds groter gebaar, op het pathetische af. Waar de ruwe spanning van het zevende album EBM dan vandaan komt? Van die rücksichtsloze avant-gardist Benjamin Powers die ineens aan boord is. Blanck Mass. Editors en Blanck Mass. EBM. Aha! En natuurlijk, EBM staat ook voor 'electronic body music', de gothic-achtige duistere synthpop uit de jaren tachtig en negentig die Benjamin Powers meenam de studio in. Bands als Nitzer Ebb en Front 242, dat werk.

'De samenwerking gaat eigenlijk al terug tot het vorige album', vertelt Tom Smith, 'waar hij al op een aantal songs meewerkte. Een deel daarvan is ook te horen op het uiteindelijke album, een deel haalde de final cut niet. Een tijdje later werden we gevraagd op een Europees festival een speciaal optreden te doen, meer elektronisch van aard. Editors in een techno jasje. We hebben Benjamin toen gevraagd ons te helpen. Dat optreden kwam er door covid uiteindelijk nooit, maar intussen hadden we samen met Benjamin al een paar nieuwe nummers gemaakt. Ik heb tegen hem gezegd: als dit nou eens het zevende Editors album wordt en jij ons nieuwe bandlid? Hij zei 'ja' en bleek allerlei ideeën te hebben over popmuziek.'

Het betekende voor Tom Smith een totaal andere manier van songschrijven. Liedjes begonnen niet bij hem op de piano of de akoestische gitaar, maar met negen minuten durende elektronische opzetjes van Power met Elliott Williams en Justin Lockey. 'Ik heb die als LEGO blokken op zitten knippen om er songs uit te destilleren. In plaats van een taart te bakken die de rest mocht versieren ging het nu andersom. Ik was minder eigenaar van de liedjes en dat beviel me uitstekend.' EBM is nog steeds Editors, maar dan dansbaar en langer van stof. Slechts één song op het album klokt onder de vijf minuten, en op sommige momenten zie je de kolkende zaal al voor je. 'Al moest ik ze wel echt terug snoeien. Editors fans zijn niet klaar voor een echte technoplaat.'

EBM is geen duistere plaat, want zoals Blanck Mass vroeg of laat een flard schoonheid door het kille geluid heen laat barsten, zo doet Editors dat ook altijd. 'Er zijn heel wat mensen die teksten van me op hun lichaam hebben, krankzinnig vind ik dat, maar mooi. En hoewel wij vaak een donkere band genoemd worden zijn het altijd de zinnen waar hoop uit spreekt die in inkt vereeuwigd worden.'