Hoe kan het toch? Pearl Jam speelt op Pinkpop een setlist die vrijwel volledig op de jaren negentig leunt. En toch, toch voelt de show vrijwel iedere seconde urgent en vol levenslust. De grootste kracht van Eddie Vedder is niet eens die krachtige stem die over het hele veld draagt, maar de ongekende oprechtheid waarmee hij alles brengt. Zelfs na meer dan 1000 shows in dertig jaar.

Al 848 keer stond ‘Even Flow’ bij Pearl Jam op de setlist voordat ze vandaag het Pinkpop-podium betraden. Echt waar, je kunt het terugvinden op hun nauwgezet bijgehouden website. Het is het nummer dat ze het allermeest speelden in hun leven. Stel je dat voor: je kunt iedere milliseconde ervan dromen. Elk woord is in je stembanden gegrift. Je kunt die riff achterstevoren uitspellen terwijl je ondertussen iets doet dat extreem veel concentratie vergt. Weet ik veel, tien potjes snelschaken tegelijkertijd. Je zou zeggen dat het dan onmogelijk is geworden om dat nummer níét op de automatische piloot te spelen.

Dat zou je zeggen. Maar als Pearl Jam even na half 10 opkomt en direct ‘Even Flow’ inzet, geven ze gewoon ALLES. Eddie Vedder doet de ogen dicht, zijn stem trilt terwijl hij de dakloze probeert te vangen die zijn hoofd te ruste legt op het asfalt, en in de ijskou in slaap probeert te vallen. Alsof hij ‘m voor zich ziet en direct weer medelijden krijgt. Ook gitarist Mike McCready neemt de schijnwerper met een lange solo die letterlijk iedere show weer anders klinkt. Ogen dicht, ingespannen, lippen zachtjes meebewegend met de notenregen die hij speelt. Dan al denk je: maf eigenlijk dat Pearl Jam altijd in een adem werd genoemd met stadsgenoten Soundgarden en Nirvana. Pearl Jam klonk ook woedend, maar dan wel strijdvaardig, de muziek was altijd al minder zwaarmoedig dan die van Kurt Cobain en oh ja, Eddie Vedder kanaliseerde zijn boosheid in levenslustige, onstuimige liveshows.

Aandoenlijk verhaaltje

Meteen na set-opener ‘Even Flow’ vertelt Eddie Vedder een aandoenlijk verhaaltje. ‘De eerste keer dat we op Pinkpop speeldon is dertig jaar en tien dagen gela….. geleden. En ik sprich nog steeds gin Nedorlands. Het was een dag die ik nooit zal vergeten. Lou Reed speelde. David Byrne speelde. PJ Harvey… Het machtige Soundgarden speelde. Maar het was koud en nat. En nu is het warm. Te warm? Dus ik wil graag weten of jullie allemaal oké zijn.’ Gejuich. ‘Jullie zien er fantastiesch uit vanaf hier. Bedankt dat we hier mogen zijn.’ Let wel: hij zegt het niet in het Engels. Nee nee, hij zegt het in gebroken Nederlands! Hij liep net al met een heel pakketje vol A4’tjes het podium op, die zijn volgekrabbeld met dik gestifte woorden, en hij leest ze nu voor. In het zwart de Nederlandse tekst, in het rood staat daar de fonetische uitspraak bij. ‘Zijn er mensen uit Zandvoort?’, vraagt hij. ‘Uit Scheveningen?’

Zo kennen we Pearl Jam, als een exceptionele liveband die al decennia lang een extra stap zet om avond aan avond telkens weer een op maat gesneden show te geven. Geen setlist is hetzelfde, elke keer weer doet Eddie Vedder zijn best om zijn verhalen persoonlijk af te stemmen op de tienduizenden mensen die er voor zijn neus staan.

Die opfriscursus kregen we al in 2018. Toen voelde het historisch dat de band uit Seattle weer op Pinkpop speelde: sinds hun show in ’91 hadden ze er alleen in 2000 nog eens gespeeld. Daarna hintte Jan Smeets regelmatig dat Eddie Vedder en de zijnen snel naar Landgraaf zouden terugkeren. Uiteindelijk duurde het achttien jaar, maar zo lang hoefden we nu niet te wachten. Sterker nog: Pearl Jam sloeg slechts één editie over en is nu alweer terug.

HET CONCERT:
Pearl Jam, Mainstage, zaterdag 18 juni

HET PUBLIEK:
Hoefde de drie liedjes van het nieuwe album niet zo nodig te horen, maar hing verder continu aan Vedder’s lippen. 

WAS HET GOED:
Het was oprecht geweldig. 

Een zwaktebod?

Op papier voelt dat als een zwaktebod. Weer blikt Vedder terug op de legendarische sprong in ’92 van de camerakraan, ditmaal inclusief cameraman Rob op het podium. Hij vertelt min of meer hetzelfde verhaal over zijn schuldgevoelens jegens Rob (‘hij keek zo boos op de foto’) die totaal onterecht bleken (‘hij schreeuwde niet naar mij, maar naar de mensen die de kraan vasthielden, omdat hij bang was dat hij de lucht in gelanceerd zou worden’). Rob mag op het podium reageren: ‘I can assure you: Eddie Vedder is the nicest guy I know!’

Vedder doet vervolgens alles om dat waar te maken. Hij doet een shoutout naar Erik Mans van Tivoli die ook met Seattle-stadsgenoten Mudhoney werkte, voordat Pearl Jam het puntige punkliedje ‘Lukin’ inzet. Het is vernoemd naar de bassist van Mudhoney, waar Vedder ooit bivakkeerde om een stalker te ontwijken. Hij speelt op ukelele zijn solonummer ‘Sleeping By Myself’ als ode aan de onlangs overleden Amsterdamse gitaarspecialist Søren Venema. ‘Je kocht bij hem geen instrument, je adopteerde een kind. Ik heb een speciaal hoekje in mijn huis voor zijn instrumenten, ik denk elke dag aan hem.’ Hij zingt ‘Throw Your Hatred Down’, het nummer dat Pearl Jam ooit maakte met Neil Young en na de recente high school shooting voelt als een anti-wapenbezit-anthem. ‘I wish I lived in Amsterdam’, zingt Vedder vervolgens, omdat hij ziet wat wij zijn en wat zij missen. ‘I wanna be your friend.’ Als je het probeert na te vertellen klinkt het supercheesy, maar zie het Vedder uitschreeuwen op het podium, en je gelooft iedere lettergreep die hij uitproest.

Een cynicus zal zeggen dat de drie liedjes van laatste album Gigaton (2020) totaal doodvallen op Pinkpop. De synthy postpunktrack ‘Dance of the Clairvoyants’ – echt een buitenbeentje in het Pearl Jam-oeuvre – voelt een tikkeltje houterig, ’Superblood Wolfmoon’ is ook weinig memorabel en dan is er nog ‘Quick Escape’, een gek scifiliedje over mensen die naar Mars vluchten omdat ze deze aardbol hebben verkloot. De boodschap: we kunnen maar beter voor deze aardbol zorgen voordat het te laat is. En ook: The lengths we had to go to then to find a place Trump hadn't fucked up yet.’ Speciaal voor die songs is er een gast mee op tour. Helemaal achterin weggestopt, achter de gitaarversterkers, staat Josh Klingoffer, de gitarist die John Frusciante verving bij de Red Hot Chili Peppers.

Tja, zucht die cynicus vervolgens: wat valt er nou te zien op het podium? Er is een lichtinstallatie die omhoog en omlaag zweeft, maar eerlijk, tenzij je daar echt heel bewust op let, valt die überhaupt niet op. Pearl Jam heeft geen vuurengels, geen egoramps, geen lange catwalks of snakepits, geen honderden kilo’s zwaar vuurwerk. En Eddie Vedder z’n kop zit vol plooien. Zijn loopje verraadt dat zijn geest nog wel wil, maar zijn stroeve 58-jarige lichaam echt wel moeite moet doen om die grote traptreden op en af te klimmen.

Verder speelt de band vrijwel alleen maar songs uit de jaren negentig. Maar dat is nu juist het knappe: Vedder heeft nog evenveel liefde voor de personages waar hij al tientallen jaren over zingt. De oude vrouw in de supermarkt, de dochter die niet begrepen wordt door haar ouders, de stille jongen die in de klas een pistool in zijn mond stak en een eind aan zijn leven maakte. Hij zingt ‘Jeremy’ alsof hij het krantenartikel niet in ’91 las, maar gisteren nog. In ‘Better Man’ sluit hij zijn ogen weer om zich het meisje te herinneren dat erachter komt dat haar man vreemdgaat en zichzelf vertelt dat ze niet beter verdient. Mompelend verwoordt hij haar gedachten. Ja, de grootste kracht van Eddie Vedder is niet eens die krachtige stem die over het hele veld draagt, maar de ongekende oprechtheid waarmee hij alles brengt. Zelfs na meer dan 1000 shows in dertig jaar.

Setlist

1. Even Flow
2. Why Go
3. Low Light
4. Elderly Woman 
5. Dance of the Clairvoyants
6. Superblood Wolfmoon
7. Wishlist
8. Throw Your Hatred Down
9. Lukin
10. Corduroy
11. Quick Escape
12. Sleeping By Myself
13. Given To Fly
14. Daughter (met een flard The Wall van Pink Floyd)
15. Jeremy
16. Better Man (met een stukje Don’t Dream It’s Over van Crowded House) 
17. Porch

TOEGIFT
18. Comfortably Numb (Pink Floyd-cover)
19. Street Fighting Man (Rolling Stones-cover)
20. Alive

HET MOMENT:

De Pearl Jam-connaisseur zal kwijlen bij ’Street Fighting Man’, de Stones-cover die de band slechts tweemaal eerder speelde. In maart 1994. ‘We repeteerden een dag in de Ziggo Dome, en hoorden dat zij hebben gecanceld. Ze spelen in juli alsnog in Nederland, maar we spelen er vast eentje zodat jullie niet zo lang meer hoeven te wachten.’

Pearl Jam op Pinkpop 2022

Pearl Jam op Pinkpop 2022