Er worden al shows gecanceld omdat er simpelweg niet voldoende personeel is te vinden, festivals worden gedwongen eerder te beginnen met de opbouw en grote kans dat headliners deze zomer met kleinere producties touren: het nijpende personeelstekort heeft grote gevolgen voor de livesector.

Doornroosje-programmeur Jonatan Brand: goedlopende avond sneuvelt lastminute

‘We kampen met twee problemen tegelijkertijd: aan de ene kant een personeelstekort, aan de andere kant een programma-overschot. Ik heb het eventjes opgezocht: in maart van dit jaar hadden we 155 procent van het programma ten opzichte van 2019. In april ging het zelfs om 244 procent. Dan kun je je voorstellen dat het – zeker op het moment dat je vanuit stilstand komt – best ingewikkeld is om opeens het dubbele van het programma dat je gewend bent te produceren. We zien dat mensen uit sommige werkgroepen ander werk zijn gaan doen, en er komt weinig aanwas bij aan de onderkant. Er is vooral een landelijk tekort aan technici, en de instroom bij opleidingen in die hoek is aanzienlijk lager. Dat begrijp ik wel: het is na twee jaar onzekerheid minder aantrekkelijk om je in dit werk te laten opleiden. Dat kan op termijn voor problemen zorgen. En als je een goede technicus wil opleiden, duurt dat even. Dat kon überhaupt niet tijdens corona, er was te weinig programma waar je kunt oefenen met het mixen van een liveband of een dikke clubavond. Door de schaarste gaan de prijzen van technici omhoog. Dat kan effect hebben op onze programmering. Bij een uitverkochte show van Froukje in de grote zaal, zitten we met een ander financieel plaatje dan bij een band in Merleyn voor een ticketprijs van 9 of 10 euro. Het zou heel jammer zijn als het financieel lastig wordt om kleine shows te blijven organiseren.

‘Vanavond hadden we een goedlopende Planet Rose-editie met Mall Grab staan, maar we missen echt teveel personeel om die te kunnen uitvoeren. Die avond hebben we dus moeten annuleren. Het pijnpunt: we hebben een programmacluster. Eerst een show van De Staat in de Rode Zaal en Moss in de Paarse Zaal. Daarna óók een dansavond in de Paarse Zaal en Mall Grab zou in de Rode Zaal spelen. Dat zijn dubbele diensten – je kunt iemand niet én het concert, én de hele nacht laten doorwerken. Morgen hebben we ook weer producties staan, dus het gaat eigenlijk zelfs om een driedubbele crew. We hebben zo lang mogelijk gezocht naar creatieve oplossingen: zou je een avond kunnen draaien zonder barpersoneel? Kan het met externe technici? We kwamen tot de conclusie dat we dan teveel aan kwaliteit inboeten. Wat me wel opvalt, is dat het publiek verrassend begripvol is. En met de artiest zoeken we naar een nieuwe datum. Artiesten merken sowieso dat veel landen in Europa met problemen kampen: festivals verkopen erg slecht en annuleren shows, en de plotse herstart en volle evenementenkalender zorgt ervoor dat meer plekken te kampen hebben met roosterproblemen. Extra ingewikkeld is het dat er nog zo’n onzekerheid is over de toekomst. De livesector is een groeisector, dus je kunt wel prognoses maken van de drukte in het najaar en daar je personeelsbestand op aanpassen, maar in het ergste geval zitten we dadelijk weer in een lockdown. Dat maakt het moeilijk om te anticiperen: het is niet goed als je te ruim in je jas zit, maar als je er te krap in zit is het ook ingewikkeld.’

MOJO-CEO John Mulder: headliners moeten het met minder trucks doen

‘Het is lastig om aan personeel en crews te komen. Heel groot probleem deze zomer zijn trucks: er zijn al acts die spullen moeten gaan thuislaten omdat ze niet aan het aantal trucks kunnen komen. In plaats van 16 vrachtwagens komen headliners dus waarschijnlijk met wat minder. Al die rock ’n roll-truckingbedrijven draaien op nog maar 30 à 40 procent van hun personeel en hebben een hoop vrachtwagens verkocht. Er zijn geen nieuwe vrachtwagens te koop wegens het chip-probleem. Maar money rules, hè? Acts gaan op een gegeven moment natuurlijk allerlei gekke bokkensprongen maken om spullen van A naar B te krijgen. Ik maak me ernstig zorgen over deze zomer, er zijn gigantische logistieke uitdagingen. Zowel in de internationale touring als op lokaal niveau qua crews en mensen.’

Pinkpop-festivalmanager Niek Murray: veel eerder begonnen met de opbouw

‘We zien vooral bij leveranciers problemen: de tentenbouwers bijvoorbeeld, en de hekwerkleveranciers. De roze tent  is nu al op het terrein opgebouwd omdat het anders in de planning niet zou uitkomen. We zijn al aan het bufferen met hekwerken omdat er geen transporteur was om die op het normale moment te leveren. Kortom: drie weken geleden zijn we al begonnen met de opbouw terwijl we normaliter pas komende week zouden beginnen. We kregen al luchtfoto’s van een bevriende piloot: het terrein is hartstikke leeg, maar je ziet wel pontificaal die hele grote tent staan. Als we niet zo’n goede relatie hadden gehad met het terrein, weet ik niet of we het allemaal wel gered zouden hebben, maar we hebben niet drastisch dingen hoeven wijzigen.’

EKKO-directeur Marlies Timmermans: nog maar één feest per week en kosten omhoog

‘Het personeelstekort is echt problematisch, over de gehele breedte is het een uitdaging. We hebben bij EKKO een exploitatiemodel dat deels op vrijwilligers draait. Voor corona hadden we gemiddeld een bestand van zo’n 120 vrijwilligers. Nu moeten we helemaal opnieuw beginnen. Dat zorgt voor verschillende uitdagingen: mensen moeten wennen aan het werk, aan elkaar, aan de plek. De druk is nu hoog, iedereen voelt de energie en knaldrang, voor een nieuw team is dat best spannend. We hebben nu zo’n 80 vrijwilligers, waaronder 22 horecamedewerkers. Samen met het betaalde team dat nog niet op kracht is, is dat echt te weinig om een vol programma te roosteren. De enige vrijwillige functie die een uitzondering vormt is de stagemanager, alle andere plekken zijn heel moeilijk om te roosteren. Daarom zijn we ook niet gestart met een vol programma. Vroeger hadden we per week drie nachtprogramma’s en twee a drie concerten. Nu zijn we begonnen met één nachtprogramma per week op de zaterdag naast de concerten. Vanaf half juni doen we de vrijdag erbij en vanaf september hopelijk de donderdag. Onze aanloop is heel lang.

‘We roosteren nu bovendien iets meer betaalde krachten in waar we normaliter vrijwilligers zouden inzetten, zeker in de nacht. Doordat het publiek momenteel nogal uitbundig is – en ze hun tolerantie bij middelen nog moeten (her)vinden – moeten we tegelijkertijd meer beveiliging aan de deur zetten. En het uurtarief van beveiligers is gestegen. De kosten per avond zijn daardoor ook fors hoger. Dat zie je nu nog niet in de ticketprijs terug, maar in de toekomst zullen we moeten kijken hoe we dat gaan doen. EKKO programmeert redelijk onbekende namen, de drempel moet laag blijven, dus het is allemaal behoorlijk ingewikkeld.’