Op de eerste dag dat Testen Voor Toegang te maken kreeg met een grote toeloop ging het direct mis. Al in de ochtend kraakte het systeem in zijn voegen, maar bezoekers kregen nog te horen dat hun uitslag binnen een uur binnen zou zijn. Dat gebeurde niet. Er was sprake van een landelijke storing, meldde de website van Stichting Open Nederland. De helpdesk van Testen Voor Toegang vroeg bezoekers tot diep in de middag geduld te hebben tot de storing opgelost zou zijn. Pas aan het eind van de middag bevestigde Stichting Open Nederland dat de infrastructuur belaagd was door hackers, en dat die het systeem aan het wankelen gemaakt hadden. Was dat het enige probleem, of was de toeloop ook te groot? Sommige bezoekers kregen vrijdag nog hun uitslag, maar er waren ook mensen die nog tot zondagmiddag moesten wachten om iets te horen. Ondergetekende kreeg zijn uitslag zondagmiddag binnen. Hij was geldig tot die ochtend 02.00 uur. Ook zaterdag verliep het traject traag of zelfs helemaal zonder resultaat. Ter compensatie van de fuck-up mensen dan maar domweg een groen vinkje 'cadeau' doen - we hebben er verschillende voorbeelden van voorbij zien komen - is natuurlijk volstrekt absurd.
De eerste serieuze beproeving voor Testen Voor Toegang liep uit op een totale ramp. Op zo’n beetje elk vlak ging het mis met de toegang voor sportwedstrijden en uitgaansgelegenheden. Als we Testen Voor Toegang beschouwen als dé sleutel naar heropening van het uitgaansleven, moet het wel serieus genomen worden. Deze zes dingen moeten volgend weekend beter.
1. Het ICT-systeem moet overeind blijven
2. Clubs/evenementen moeten zich committeren aan de test-regels
De frustratie was uiteraard groot bij nachtclubs die vrijdagavond. Misschien wel de helft van alle bezoekers had zijn testresultaat niet op tijd binnen, uitgerekend op de eerste dag dat er weer gedanst mag worden. Wat doe je dan? Veel clubs schakelden creatief en lieten hun bezoekers een zelftest doen voor de deur. Mag niet, maar beter dan niks, was de gedachte. Je kunt je bezoekers niet buiten laten staan. Maar zelftests zijn minder betrouwbaar, en het is voor een portier in de hectiek van een nachtclubrij onmogelijk om te checken of het streepje op een zelftest daadwerkelijk van de betreffende bezoeker is. Er waren ook clubs die de regels nóg vrijer interpreteerden en mensen op basis van een testAFSPRAAK binnen lieten, in goed vertrouwen dat mensen met klachten thuis bleven. Soortgelijke verhalen zagen we ook rond de voetbalwedstrijd in de Johan Cruyff ArenA. Begrijpelijk misschien in de hitte van het moment en de frustratie van de langverwachte heropening, maar het ondermijnt het idee van Testen Voor Toegang fundamenteel. Hoe kun je als bezoeker nog vertrouwen dat je daadwerkelijk veilig in de club kunt dansen als portiers de regels losjes interpreteren? Overigens waren er ook clubs die zich vol overtuiging aan de regels hielden, met als frustrerende gevolg dat veel bezoekers hun eerste uitgaansnacht in rook zagen opgaan.
3. Publiek moet het vertrouwen waard zijn
Dit weekend ging meteen een filmpje viral waarin een stel bezopen gasten op straat heel stoer vertellen hoe ze met geleende QR-codes binnen komen in clubs. In principe kun je geen screenshot maken van de QR-code in je app, maar kennelijk is dat probleem te omzeilen voor een beetje slimme student. Het gebeurde veel, mensen die geen uitslag binnen hadden en toch probeerden binnen te glippen, door het brutaal te proberen met een QR-code van een vriend of door langs de rij te sneaken. Deze bezoekers hebben simpelweg schijt aan het systeem, en dat is een bom onder het hele idee. Ze moeten beseffen dat het snel afgelopen is met de pret als dansavondjes in discotheken een paar keer uitgroeien tot superspreaders. Overigens goed om te vermelden: de jongens in het viral filmpje scheppen op over binnen komen bij Paradiso. Onze verslaggever Malou Miedema zag vrijdagnacht met eigen ogen hoe juist bij die club portiers onverbiddelijk waren voor betrapte fraudeurs: wegwezen.
4. De communicatie moet beter
Urenlang hoorden geteste personen helemaal niets van de uitvoerder van hun test. Op de website van Testen Voor Toegang was ook niets te vinden over de landelijke storing, en de helpdesk was gedurende de middag zo overbelast dat het niet meer mogelijk was om een medewerker te spreken. Helemaal aan het eind van de dag meldde Stichting Open Nederland op zijn website dat sprake was van een hackpoging. Maar laten we wel wezen, dat is niet de partij waarmee je als bezoeker een afspraak maakt. Ook toen de uitslag van veel mensen niet op dezelfde dag geleverd kon worden hoorden bezoekers helemaal niets van Testen Voor Toegang, terwijl toch mail- en telefoongegevens beschikbaar zijn. Het werd zo een frustrerende dag met vergeefs wachten, en dat is niet bepaald uitnodigend voor een volgend weekend. Tel daarbij op dat sommige mensen meer dan 1,5 uur in de rij moesten staan om hun test te doen. Dat kwam deels door de fuck-up in het ICT-systeem, maar een medewerker van een testcentrum vertelde vrijdag ook dat meer dan de helft van de tests die dag tussen 17.00 en 18.00 uur plaats zou moeten vinden. Oftewel: de capaciteit wordt flink op de proef gesteld. Zou het niet veel beter zijn om bepaalde tijdslots op een gegeven moment vol te verklaren, in plaats van rijen voor lief te nemen?
5. De Dansen Met Janssen optie moet afgeschaft worden
Nederland kiest ervoor nul dagen wachttijd te rekenen tussen de definitieve vaccinatie en het groene vinkje in de CoronaCheck app. Dat is opmerkelijk, want iedereen weet dat de vaccinatie niet meteen werkt op de dag dat hij is gezet. In veel landen wordt een persoon pas als volledig gevaccineerd beschouwd twee weken na zijn tweede prik, of na één prik van het Janssen vaccin. De opvattingen van verschillende landen lopen nogal sterk uiteen. Reizen naar Italië of Oostenrijk mag bijvoorbeeld zonder test op respectievelijk 15 en 22 dagen na je eerste Pfizer of Moderna. Maar één ding weten we zeker: iemand die op vrijdagavond naar een Janssen prikfeestje in de Jaarbeurs (met dj’s!) gaat en vervolgens direct de club in duikt, is niet beschermd.
6. Bron- en Contactonderzoek moet niet afgebouwd worden
Juist nu mensen massaal weer op stap mogen, is het extreem belangrijk dat goed bron- en contactonderzoek gedaan wordt als het toch mis gaat. Want inderdaad, het testsysteem vangt vrijwel alle positieve gevallen af, maar het is niet 100% safe. Het is natuurlijk niet mogelijk om iedereen die in een voetbalstadion aanwezig was te bellen, maar het moet op zijn minst goed gecommuniceerd worden naar bezoekers als er een of meer besmettingen plaatsvonden. Rond de fieldlabs gebeurde dat in eerste instantie alleen via de media en in latere fase zelfs helemaal niet meer, maar in elk geval helemaal niet naar de bezoeker zelf. Terwijl die in de dagen na een mogelijke besmetting toch extra alert zou moeten zijn. Juist nu we met zijn allen weer naar buiten (en binnen!) gaan wordt het bron- en contactonderzoek afgeschaald.
Vertrouwen, dat blijft het toverwoord bij Testen Voor Toegang. Bezoekers moeten erop kunnen vertrouwen dat ze een groot evenement veilig kunnen bezoeken. Mensen die ervoor kiezen om thuis te blijven moeten erop kunnen vertrouwen dat mensen die naar evenementen gaan geen onnodige risico’s nemen voor de maatschappij als geheel. Natuurlijk, er blijft altijd een klein risico, dat neem je als bezoeker voor lief. Maar als dan ook nog eens op allerlei manieren aan de randvoorwaarden voor toegang gesleuteld wordt, is het fundament onder het systeem in een klap weg. Nog zo’n weekend, en Testen Voor Toegang is ten dode opgeschreven. Dat is onnodig, en zou super schadelijk zijn voor al die mooie grote evenementen die er nog op moeten vertrouwen.