De illustere gitaarpedaaltjes van Dr. No gaan de wereld over De illustere gitaarpedaaltjes van Dr. No gaan de wereld over

Een gitaarpedaaltje, dat is voor Dr. No geen ‘ijzeren frikadellenkastje met knopjes’. Geen simpel gebruiksvoorwerp waarmee je je gitaar kan vervormen. Geen grijzig stuk gear voor aan je voeten. Hou op, joh! Voor de mysterieuze Nederlandse effectenontwerper (zijn naam geeft hij liever niet prijs) is zo’n ding een klein kunstwerkje, vertelt hij in zijn werkplaats in Eindhoven. ‘Als mensen zeggen dat ik een stuk “gear” maak, of een product? Dan gaan de haren in mijn nek overeind staan’, zucht hij. ‘Ik ben een verhalenverteller, en alles wat ik maak is heel erg persoonlijk.’

Daar is geen woord aan gelogen. Het ene na het andere kunstwerkje pakt hij erbij, mooie handgemaakte kastjes die hij maakte voor grote wereldsterren (Troy van Leeuwen van Queens of the Stone Age) en dierbare vrienden (Peter van Elderen, Peter Pan Speedrock). Kijk, hier een vernietigend fuzz-schedelpedaal als ode aan zijn overleden zielsverwant Selim Lemouchi (The Devil’s Blood) dat in geen enkele pedalenkoffer past, daar een drolpedaal waar je hele flauwe grappen over kan maken, en op tafel ligt een betoverende delay/loop/reverb-boekwerk klaar dat hij speciaal voor gitaar-geluidskunstenaar Sarah Lipstate (Noveller) ontwierp. Hij maakt ze slechts in zeer beperkte oplage, maar ze vinden gretig aftrek over de hele wereld.

Toen hijzelf in de jaren negentig gitaar begon te spelen en zich vol in de Eindhovense muziekscene stortte waren zulke effectpedalen schier onbetaalbaar, vertelt Dr. No, maar hij raakte er totaal door geobsedeerd. ‘Ik wilde weten wat erin zat, waarom dat gebruikt werd, hoe het werkte. Voor mijn gevoel zat er een kloppend hart in die dingen.’

Terwijl hij zich daarin verdiepte, zag hij hoe de gitaarpedalenindustrie zich ontwikkelde: van het analoge naar het digitale. Niet één analoog circuitje je gitaar mee te oversturen, maar een digitale chip waarmee je meteen tien verschillende sounds kan simuleren. ‘Als jij een stukje gitaar speelt op een analoog circuit? En ik speel er ook een stukje op? Dan klinken we totaal verschillend. Het circuit is eigenwijs, het heeft toleranties, het is een snelweg met hobbels die continu verandert. Maar spelen we op een digitaal systeem? Dan klinken we allebei hetzelfde. Daar heb ik me altijd aan gestoord.’

Hij werd gitaartechnicus voor Peter Pan Speedrock, deed dat vijftien jaar (‘ik ben zo’n 1200 shows meegeweest, geloof ik’) en zag daar dat andere gitaristen zijn digitale frustratie deelden. Dus begon hij zelf te klooien met een soldeerbout en printplaatjes. Met een hele berg aan misbaksels als resultaat. Maar stap voor stap kwam hij toch ergens. En toen vroeg Peter Pan himself of hij niet eens een pedaaltje kon maken voor ‘m. ‘Die band lijkt heel onnozel en achteloos, maar Peter weet precies wat–ie doet en is nogal een pietje precies als het aankomt op zijn apparatuur. Het werd een uitdaging om iets te maken dat precies bij hem aansloot.’

Mag Dr. No daar even over nerden? In de circuits van veel gitaarpedalen werk je met versterkingsfactoren. ‘Die vermenigvuldigen je signaal met een bepaald karakter en dan krijg je specifieke oversturing. Die factoren kun je ook weer opstapelen, al naar gelang het effect.’ Een enkele trap is een booster. Twee trappen is een fuzz of overdrive. Drie trappen is een fuzz/distortion en vier is écht een distortion. ‘Er is een heel scala aan versterkingsfactoren, er zijn meer mogelijkheden dan mensen op de aarde. Dus moet je heel goed luisteren, en kijken voor wie je een effect bouwt. “Wie ben jij? Wat vind je lekker? Wat moet ik daarvoor combineren?”’

Wonder boven wonder reageerde Petertje Precies lyrisch op het gitaareffect dat Dr. No voor ‘m had ontworpen. Et voilà, de Drive-O-Matic was geboren. Peter Pan-bandlid Bartmann ontwierp een design voor het pedaaltje (een combinatie tussen het Philips- en DAF-logo, want Eindhoven de gekste!) en telkens als Peter Pan Speedrock ergens speelde, keek een gitarist hem wel weer jaloers op de tenen. ‘Wat is dat? Hoe kom je daaraan? Dat wil ik ook!’ Zo werd Dr. No langzaam maar zeker een begrip in Nederland én daarbuiten. Zijn pedaaltjes belandden zelfs in de woestijn van Californië, in de Rancho De La Luna-studio van Dave Catching waar Josh Homme en Queens of the Stone Age kind aan huis zijn, en aan de voeten van de desert rock-nestor Alain Johannes.

Zo werd Dr. No ook uitgenodigd in het backstagewalhalla van Pinkpop. Daar bevond zich een muzikantenparadijsje met bouwers die prachtige instrumenten maken, een gedeelte met innovatieve drumspullen en een paar jaar lang dus ook een bescheiden hoekje waar Dr. No zijn effecten presenteerde.

In 2012 speelde Soundgarden in Landgraaf. Nu moet je begrijpen: in zijn jeugd had Dr. No maar één persoon boven zijn bed hangen, en dat was Chris Cornell. ‘Hij was echt een voorbeeld voor mijn generatie, een vrije geest die liet zien: “Wacht effe, de wereld zit anders in elkaar. Zó mag je je ook uiten.”’ In dat backstagedorpje sprak hij Cornell dus aan. Effe een praatje maken. Cornell reageerde nogal koeltjes, maar later die dag dook wel opeens zijn gitaartechnicus Stephen Ferrara-Grand op bij het hoekje van Dr. No. ‘En Stephen was al jaren zijn rechterhand. Chris bepaalde zijn gitaargeluid niet, dat deed Stephen. Hij kan waanzinnig spelen, heeft een mega-oor en pakte die Drive-O-Matic erbij. Hij vond het meteen mega-interessant, dus ik uitleggen: voor Peter Pan Speedrock gemaakt, zus en zo.’

Dat boeide Stephen allemaal niet, maar hij vroeg wel of Dr. No er twee voor Chris Cornell wilde maken. ‘En kun je dit en dit en dat nog veranderen?’ Het design vond–ie ook gaaf, dat logo had zelfs wat weg van het iconische Badmotorfinger-artwork. Na een paar verschillende pedaaltjes met de post naar Amerika te sturen, was Stephen (en dus Chris) tevreden. En verhip: de Drive-O-Matic uit Eindhoven, het pedaaltje dat Dr. No ooit ontwierp voor Petertje Precies van Peter Pan Speedrock, werd ook hét signatuurpedaaltje van Chris Cornell. Hij gebruikt het pedaal eigenlijk non-stop voor de allerlaatste Soundgarden-plaat en de tour voor zijn overlijden.

In die tijd, ergens tussen 2009 en 2013, was Dr. No een icoon. De wereld lag aan zijn voeten, zoals zijn pedalen weer aan de voeten lagen van wereldsterren. Paul McCartney had interesse, Brian May van Queen wilde een signature Dr. No-pedaal uit Eindhoven. ‘Ze wilden allemaal wat van me, maar het was een skyrocket van shit. Ik was in zee gegaan met distributeurs van over de hele wereld, en dat was zo’n extreem commercieel succes dat ik duizenden pedaaltjes moest maken. Maar ik hield per stuk maar 7,50 euro over. Ik sliep niet meer, ik ging heel ongezond leven en werd hartstikke depressief terwijl ik aan het doen was waarvan ik jarenlang had gedroomd. Ik werd zo depressief dat ik er niet zoveel zin meer in had.’

Huilend belde hij een van de distributie-directeurs op. ‘Ik voel me hier niet gelukkig, ik ben ziek. Ik wil ermee stoppen.’ Die reageerde onpersoonlijk, hard. ‘Da’s prima. Dan nemen we nu afscheid.’ Een dag later lag er een juridische brief op de mat: of Dr. No effe 85.000 euro contractafkoop wilde betalen. Ook de Spaanse distributeur kwam met claims, en even later volgde ook de Amerikaanse distributeur met een shitload aan financiële dreigementen. ‘Woah… shit… ik had geen geld om een nieuwe spijkerbroek te kopen, ik liep achter met de huur van mijn pandje, terwijl die heren een nieuwe Audi konden kopen. Het voelde niet oké. Ze wilden me helemaal kaalplukken met de gedachte: dan kan hij niet anders, dan móét hij wel terugkomen. Zo werkt die industrie, heel naar.’

Dan maar failliet gaan en opnieuw beginnen, besloot Dr. No. Verbolgen was hij erover, hij voelde zich beschadigd. ‘Ik had zo’n aversie voor de hele industrie gekregen dat ik dacht: ik ga provoceren! Ik ga mezelf vernietigen! Ik ga het kutste, vieste, meest shitty pedaal maken dat er maar is! Fuck you! Ik ga gewoon een drol maken. Een shitpile waar je in moet trappen. Ik hoop dat NIEMAND het koopt.’

Tja, wie verzint dat nou, een fuzz-pedaal in de vorm van een drol? Dr. No, dus, samen met zijn goede vriend Peter van Elderen. Hij valt even stil, grinnikt. ‘Nou… dat is echt een FUCKING succes geworden. Echt waar, van geen enkel effect heb ik zoveel shit verkocht. Bizar. Ik heb dozen vol pedalen naar Japan gestuurd, er staan zelfs twee geëxposeerd in het poepmuseum in Yokohama. Ik moest met alle andere pedalen stoppen, en alleen maar drollen maken. Familie gevraagd om me te helpen, mijn partner gevraagd. Ook nu nog: als ik ze maak, zijn ze meteen weg. Niet aan te slepen.’

Gelukkig wist hij zichzelf opnieuw uit te vinden, en vandaag de dag praat Dr. No weer vol geestdrift over de muzikanten met wie hij werkt. Tim Vanhamel bijvoorbeeld, de virtuoos van Evil Superstars. ‘Hij is echt een crazy fuck. Dat ding waar we aan werken wordt zo waanzinnig raar, het heeft bijna niks meer met een functioneel gitaareffect te maken.’ En hij kreeg twee weken geleden een verzoek van Joe Walsh van de Eagles en James Gang. ‘Ik ben vereerd.’ En ook met Chris Goss van Masters of Reality en Kyuss werkt hij aan een pedaaltje. ‘In zo’n proces trek ik soms wel een jaar met iemand op. Ik moet getriggerd worden door een muzikant. Ik moet opgewonden worden, of juist angstig. Ahhhhahahhh!’

Neem de pedalen die hij voor Troy van Leeuwen ontwierp met een bloederig hart en vogelschedels. ‘Hij bleek best een duister ventje te zijn. Hij heeft me dingen verteld die volstrekt off the record zijn, te intiem om te delen, maar voor mijn proces zijn die heel belangrijk. Ik wil ontdekken wie je bent, en vervolgens je identiteit omvormen in een technisch vernuftig ding. In een circuit dat precies aansluit bij wat jij voelt. Met alle bescheidenheid: ik denk dat dat mijn kwaliteit is geworden.’