Alsof de puberteit niet al moeilijk genoeg is, keken er bij Orla Gartland ook nog eens miljoenen mensen mee. Ze brak op veertienjarige leeftijd door met lichtzinnige akoestische covers op YouTube. Twaalf jaar later vindt ze zichzelf opnieuw uit met de prachtige, eigenzinnige indiepopplaat Woman on the Internet. Hoe is het om op te groeien als vrouw op het internet, waar iedereen een mening over je heeft?

“Oh mijn god, wat is dit!? Ik wil dat je alleen maar akoestisch blijft spelen, dat je geen schoenen draagt en dat je een hippielevensstijl nastreeft!” Dat soort berichten las Orla Gartland regelmatig als ze een nieuwe video uploadde. Door de jaren heen heeft Orla Gartland een aardige fanbase op weten te bouwen. Daar zitten ook fans bij die er al van begin af aan bij waren en die wel héél erg gehecht zijn geraakt aan de Orla Gartland van toen. ‘Bezittelijk zelfs’, vertelt Orla Gartland van achter haar webcam. ‘Ze bedoelden het wel goed, maar als ik een nieuwe video uploadde waarin ik een andere hoek ik dook, waren er altijd wel een paar comments in die militante richting. Ik dacht: wat gebeurt hier? Deze mensen hebben zo’n bekrompen blik op wat ik wil doen.’

Orla Gartland is ooit begonnen als YouTube-meisje. Ze was veertien jaar en speelde net een paar weken gitaar. ‘Ik was zo verwaand dat ik dacht: “Iedereen moet mijn fucking Coldplay-cover horen”’. Al gauw ging ze viral - in een tijd dat dat woord nog niet eens bestond - en ze harkte miljoenen plays bij elkaar. Het doet wat met een meisje als alle ogen op je gericht zijn. Iedereen heeft ideeën en verwachtingen van je, terwijl je nog aan het uitpluizen bent wie je bent en wat je zelf eigenlijk wil. Nu, tien jaar later, onderzoekt ze met haar prachtige en eigenwijze debuutalbum Woman on the Internet hoe het is om op te groeien van meisje tot vrouw, op het internet.

Het zijn geen akoestische covers meer, zeker niet. Ze maakt eigenzinnige indiepop die soms catchy en lieflijk is, maar waarbij ze ook weer een kwinkslag weet te maken, zodat het best wel hard rockt. Het heeft soms de gekte van Fiona Apple, het schurende van The Cranberries en het liefdevolle van Phoebe Bridgers. ‘Ik houd erg van aanstekelijke popmuziek, maar dat is voor mij niet genoeg. Ik houd van gelaagdheid, zo verpak ik zwaarmoedige thema’s in vrolijk inpakpapier. Niet iedereen luistert je muziek een tweede keer en het is leuk als er dan iets te ontdekken valt voor degenen die dat wel doen.’

Op meerdere liedjes hoor je haar langskomen, die Woman on the Internet. Maar wie is toch die vrouw waar ze zichzelf zo mee vergelijkt? ‘Ze is eigenlijk een fictief persoon. In mijn hoofd is ze een influencer die je ongevraagd advies geeft. Ze wil je wel helpen, maar het voelt een beetje raar.’ In het nummer ‘More Like You’ komt deze fictieve influencer het meest aan bod. Zo smeekt ze bijna om antwoord op de vraag: hoe word ik toch meer als jij? ‘Ik kan erg jaloers zijn op mensen die ver van mij af staan. Iedereen laat op social media ook alleen zijn beste kant zien. “Kijk naar mij! Ik ben succesvol! Ik ben mooi!” In mijn hoofd is zo iemand dan de meest perfecte persoon op aarde, terwijl in het echt iedereen zo zijn gebreken heeft.’

Inmiddels staat Orla Gartland er anders in. ‘Ik heb door de jaren heen geleerd blij te zijn voor anderen in plaats van jaloers. Ik heb nog wel de gewoonte om mij heen te kijken en te denken: “Hé, die tourt meer dan ik! En hé, zij schrijft meer liedjes!” Afgelopen jaar deed helemaal niemand iets en daardoor is het continue vergelijken voor mij nog minder geworden. Ik hoop dat ik het in de toekomst nog meer uit kan zetten.’

Het is steeds makkelijker om op het internet jaloers te worden op iemand die zichzelf veel leuker en interessanter voordoet dan die in werkelijkheid is. Toen Orla Gartland achttien jaar oud was heeft ze het zelf ook meegemaakt.  Ze verhuisde van Dublin naar Londen, waar niemand haar nog kende. Ze was een lege witte pagina die ze naar eigen zeggen in kon kleuren. ‘Ik kon elk accent hebben en elke kledingstijl. Ik kon zelfs mijn eigen gevoel voor humor bedenken en dat deed ik ook. Zo probeerde ik allerlei versies van mezelf uit en zei ik dingen die ik normaal gesproken nooit zou zeggen. Het nummer ‘Pretending’ gaat hierover. Ik was klaar met alle schijn en ik wilde geen masker meer voorhouden.’

‘Ik denk dat we ons uiteindelijk allemaal voor een deel anders voordoen dan we in het echt zijn. Het is zo makkelijk om jezelf leuker voor te doen. Zelfs nu zeg ik online helemaal mezelf te zijn, maar nog steeds stel ik mijzelf niet helemaal open en bloot. Er zal altijd iets achter de schermen zijn dat je niet deelt. Het is in elk geval belangrijk dat je daar bewust van blijft.’

Gelukkig is er ook een andere kant van het internet. Een kant die niet alleen maar bestaat uit jaloersmakende berichten, maar een die als ontmoetingsplek kan dienen. ‘Iedereen kan zijn eigen soort mens ontmoeten die je in het echt misschien niet tegen zou zijn gekomen.’ Een paar jaar geleden heeft Orla Gartland haar eigen Patreon opgestart. Een online platform waarop het mogelijk is geld aan artiesten te doneren en ook om andere fans te leren kennen. ‘Mijn grootste fans chillen hier online met elkaar en het leuke is dat ik daarbij niet per se centraal sta. Ondertussen zijn de vriendschappen die daar zijn ontstaan veel meer. Voor corona waren er zelfs een paar mensen van Amerika naar Europa gereisd om daar andere fans te ontmoeten, om daarna samen naar een concert van mij te gaan. Het internet heeft ook zo zijn goede kant.’

Kan je niet wachten Orla Gartland live te zien? Bekijk hier haar exclusieve livesessie voor 3voor12 Radio.

Orla Gartland