Voor veel muziekliefhebbers trok 2020 voorbij als een mistwolk, maar de twaalf albums van de 3voor12 Award-genomineerden schijnden stuk voor stuk als sterren aan de heldere hemel. Nu we de uitreiking naderen zit de jury met twaalf potentiële winnaars die niet eigenzinniger zouden kunnen zijn. Maar hebben ze ook gemene delers? We zetten alle facts & figures voor je op een rijtje.

Hoe lang heb je in de studio gezeten?

Studiotijd is een stuk minder kostbaar als je gewoon thúís aan de slag kunt gaan. Zo kon het dat Eefje De Visser, upsammy, Someone en Elias Mazian gemiddeld anderhalf jaar in de studio doorbrachten. Overigens is het geen must voor de nominatie om zo'n 548 dagen in de studio door te brengen. De bandleden van MICH komen nauwelijks bij elkaar in de studio, zij stuurden elkaar vooral opnames op vanuit hun eigen huis. Klangstof is de winnaar wat betreft het langst in de studio zitten: De band bracht twee jaar door in opgesloten hokjes vol opnameapparatuur.

Waar is de plaat opgenomen?

Om in het jaarlijstje terecht te komen hoef je niet per sé de wereld over te vliegen om het op te nemen. Mag wel natuurlijk, Klangstof begon aan The Noise You Make is Silent in L.A. (maar maakte het af in Amsterdam) en Eefje de Visser nam Bitterzoet op in Gent, waar ze woont. Verder zit je vooral goed als je je album in Noord-Holland opneemt. Behalve de twee bovengenoemden is elke genomineerde plaat op Noord-Hollandse bodem opgenomen. Of dat nou in een hutje in het bos is (upsammy), in de kelder van het Volkshotel (Elias Mazian) in de Schenk Studio aan het IJ (The Homesick) of Studio Kluizenaar in Osdorp (Nana Adjoa) is, maakt dan verder niet heel veel uit. 

Hoeveel mensen zijn er te horen op de plaat?

Dit jaar zijn de genomineerden bescheiden geweest in hun aanpak. Gemiddeld genomen hoor je zo’n zes mensen op de platen van het jaar. Er zijn twee doe-het-zelfers in de lijst te vinden: Op Elias Mazian's Vrij Van Dromen is enkel Elias Mazian te horen en op upsammy's Zoom is het alleen de stem van Thessa Thorsing die een gedichtje voorleest. Someone pakte het het grootst uit: Op Orbit II zijn in totaal negen mensen te horen, met twee verdubbelingen: ze koos voor twee drummers en twee bassisten. Nana Adjoa’s Big Dreaming Ants volgt, daar kun je acht muzikanten op horen. De meest opmerkelijke opnames? Op één plaat hoor je producer Thom Monahan vragen of de band nog zin had in wijn, die vraag zit verstopt op The Noise You Make is Silent van Klangstof. Oh, en de frontman van The Flaming Lips is ook op die plaat te vinden.

En welke instrumenten?

Zeg je 3voor12 Award 2020 dan zeg je met dezelfde ademteug: synthesizer. Of het nou een analoge synthesizer is of een software synth, dit instrument is nogal goed vertegenwoordigd dit jaar. Sor gebruikt bijvoorbeeld al zo’n tien synthesizers per track. Uit Logic, welteverstaan. Voor de synthnerds die nu aan het likkebaarden zijn, deze zijn onder andere meerdere malen te horen: Korg Microkorg, Roland JX3P, Yamaha DX7 en de Juno-60. De meest klassieke instrumenten vind je op de platen van Nana Adjoa (viool, cello, vibraphone en klokkenspel) en The Homesick (klavecimbel, klarinet en een orgel). Och, en dat schitterende vioolspel op Sevdaliza's plaat!

Met hoeveel producers, mixers en masteraars heb je gewerkt?

Een plaat maken doe je niet alleen. Naast de muzikanten leggen er vaak nog veel meer mensen een hand aan het album.  Producers bijvoorbeeld, maar ook engineers, mixers en masteraars. De mensen die echt met de knopjes kunnen schuiven waar jij het liefst de hele tijd aan zou willen zitten, dus. Voor dit proces sturen de genomineerden hun platen best graag de grens over. Het verst? Dat ging ‘No’ van MICH, zij vervoerden hun plaat richting Australië om het op te laten nemen door, eh, 'ene Mickey die in Australie of Nieuw Zeeland woont en waar tegenwoordig ieder Nederlands indie bandje zo’n beetje z’n plaat laat masteren omdat hij goedkoop is en in een hippe band speelt'. Verder zijn het opvallend Europese platen geworden. Zo stuurde Klangstof de plaat naar Berlijn en nam Eefje de Visser’s Bitterzoet de Eurostar naar Londen om daar gemasterd te worden door Matt Colton, die werkte met Thom Yorke, The Arctic Monkeys en Hot Chip. Maar moet je per sé de grens over? Nee hoor, sor, S10, Elias Mazian en Nana Adjoa lieten de platen in Nederland mixen. 

Tja, gesteggel over hoezen is amper nodig als je zelf een creatieve duizendpoot bent zoals Someone, of upsammy, die gewoon een natuurfoto van d’r eigen Instagram plukte. En MICH’ had het ook niet bepaald lastig: gitarist Piet Parra schotelde de band zijn huisfont voor in twee kleuropties. Andere artiesten namen een maker in de arm. Zo liet sor iemand zijn zelfgetekende conceptversie uitwerken (zie hiernaast!), en trok Elias Mazian met een vriend naar Zandfoort, om tijdens het golden hour over het strand te slenteren. Toepasselijk: hij stond middenin de club toen het kiekje in z’n Whatsapp verscheen. De cover van Bitterzoet werd geschoten door kunstenaar Lonneke van der Palmen, die Eefje de Visser op een onbewaakt moment ving. En da’s een understatement: de hoes is een facecrop die de fotografe voor de grap in haar Instastories had gezet.

Hoe kwam je tot het hoesontwerp?

©

Hoe lang heeft het album op de plank gelegen?

Strategisch singles uitbrengen, opbouwen naar een albumrelease, en dan een week kiezen waarin je plaat alle shine kan pakken: platen uitbrengen brengt altijd een strategisch element met zich mee, zeker als je er een festivalseizoen mee wil volboeken. Klangstof had het album best in het staartje van zomer 2019 uit kunnen brengen, maar muntten op een frisse plaat voor de volgende festivalzomer. ‘Het leek ons slim om in februari een plaat uit te brengen, hehe…’ Tja, corona gooide dit jaar voor sommige artiesten de releaseschema’s flink overhoop. Met een almaar verschuivende Record Store Day moest Someone wachten op haar speciale RSD-album, en ook Dekmantel vroeg om upsammy’s geduld nu er niemand in de clubs stond om over haar moeilijke dansmuziek te struikelen.

Aan wie heb je het als eerste laten horen toen het af was?

De meeste antwoorden zijn minder vertederend dan je zou denken. Muziek is ook keihard zaken doen, en wat dat betreft weet een manager er meer van af dan je moeder. Bij MICH genieten ze liever nog even van het moment dat nog niemand de plaat heeft gehoord. ‘Dan kan je nog dromen dat elk nummer een hit is en dat het het allerbeste is dat er ooit in de wereld gemaakt is. Als het dan uit is gekomen slaat de realiteit je meteen grof om de oren. ‘

Hoeveel liedjes hebben het album niet gehaald?

Definieer een liedje. je het over een demo of een ruwe schets, dan kun je ervan uitgaan dat er bij de meeste muzikanten flink wat koppen zullen rollen voor ze uiteindelijk op een grove selectie uitkomen. Sor slaat de klok met 750 nummers, gevolgd door Eefje de Visser met een stuk of 90 en daarna Klangstof, die zo’n 60 tracks door de gehaktmolen gooide. Aan de andere kant heb je de artiesten die geen noot verspilden: Elias Mazian en The Homesick hadden geen enkele darling die gekilld hoefde te worden.

Aan welk liedje werkte je het langst?

Soms vloeit een song als vanzelf uit de mouw en soms… blijf je maar schaven en schaven. Gemiddeld hadden de meest koppige liedjes zo’n 4 versies nodig om tevoorschijn te komen, maar in sommige gevallen duurde het langer. Zo bleef Nana Adjoa de arrangementen van wat het schitterende ‘No Deep’ is geworden maar polijsten, had Eefje de Visser’s epische dancenummer ‘Stilstand’ eerst een bombastische apotheose, en wilde Klangstof’s ‘Solo’ maar níét materialiseren. ‘Uiteindelijk zaten we op versie 43. Ik zie er nu zelfs eentje op mijn harde schijf staan met v101 erachter. En die is niet eens op de plaat beland!’

En aan welke het kortst?

Wat een verademing als je ook gewoon af en toe een creatief sprintje kunt trekken. Zo’n momentje zat er óók bij voor Klangstof: de sterke single ‘Blank Page’ kwam tot stand na een half uurtje jammen, knippen en plakken. ‘Zelfs mijn ghibberish gezang is deels op de plaat gebleven.’ Ook upsammy’s rinkelende ambientsong ‘Echo Boomed’ kwam uit de losse pols. En ‘Wacht Op Mij’, het creatieve hoogtepunt van S10’s Snowsniper, werd vlak voor de deadline in een uurtje in elkaar gedraaid.