GRGY: ‘SMIB is net Japan’ GRGY: ‘SMIB is net Japan’

Het zal nogal een chaos worden aanstaande vrijdagavond in Paradiso: hiphopcollectief SMIB neemt de poptempel namelijk compleet over met een kleine twintig (!) artiesten in drie (!) zalen. In de grote zaal heel veel explosieve hiphop (natúúrlijk Ray Fuego, GRGY, KC en YungGods, maar bijvoorbeeld ook de scene rondom Slenterprise), in de bovenzaal rock ’n roll (De Kaak) en depriwave (Stippenlift) en in de kelder zangeres HVNLY en afropop-artiest Amartey. 

Het is meteen ook de vijfde verjaardag van SMIB, en een uitstekende reden om eens nader kennis te maken met een van de drijvende krachten van het collectief. Nee, niet Ray Fuego, de luidruchtige aanvoerder en voor veel buitenstaanders het gezicht van SMIB. Die kennen we inmiddels wel. Minstens zo bepalend is de rol van het kleurrijke multitalent GRGY. Als rapper en producer drukt hij zijn stempel op zo’n beetje alles van SMIB, vorig jaar bracht–ie de eigenzinnige soloplaat VAN HIER TOT TOKYO uit én hij is het creatieve mastermind achter de Sumibu-fashion.

‘Allereerst was er kunst’, zegt Georgy Dendoe alias GRGY terwijl hij een bak ramen naar binnen slobbert in een restaurantje op de hoek van Leidseplein. Zijn moeder was nog jong toen ze hem kreeg, vertelt hij, dus was Georgy veel bij zijn oma te vinden. Zijn oma, dat is Anna Mes, een schilder die zowel gigantische abstracte schilderijen in olieverf en acryl maakt als kleine priegelwerkjes en hier en daar exposeert. Verveelde Georgy zich en zat hij weer te jengelen? Dan kreeg hij papier en stel kwasten in zijn handen geduwd om wat moois mee te maken. ‘En dan geen printblaadjes, hè? Ze kocht van dat gekke papier, waardoor ik het ook serieuzer nam. Waarschijnlijk heeft ze ieder blaadje bewaard waarop ik heb getekend. Ze heeft zóóóó’n stapel papieren van alles wat ik maakte, van 3 jaar tot 15. Haar man was ook kunstenaar en beeldhouwer, zijn vader was weer architect. Die shit zit in mijn genen.’ 

Via zijn vader was hij ook al jong met fashion bezig. ‘Hij is Surinaams, en Surinamers zijn altijd van top tot teen helemaal fresh. Dat gaf hij me mee: je moet er goed uitzien. Ik wou altijd harde patta’s hebben, en toen ik besefte dat er meer was dan patta’s, raakte ik ook geïnteresseerd in alles eromheen.’ Dus was GRGY op school die gast die er altijd anders uitzag dan de rest: skinny jeans toen nog niemand dat had, skateschoenen van Vans, bootleg-Bape-spullen (‘ik had een fake Icecream-hoodie).

Maar ook de muziek werd hem met de paplepel ingegoten. Zijn vader is drummer bij de Ghabiang Boys, een populaire Surinaamse kaseko- en kaboelaband. Voor de grap moet je maar eens filmpjes zoeken van kaboela: op die vrolijke opzwepende muziek wordt nogal fysiek, uitdagend en erotisch gedanst. Keihard schuren, dus. ‘Ja, ze gaan helemaal ham. Er was altijd muziek, al sinds ik een baby was. Ik vond het niet kut of hard, het was er gewoon en dat was nice.’ Langzaam maar zeker ontdekte GRGY zijn eigen muzieksmaak: hij beet zich vast in het werk van Kanye West, N.E.R.D. en Odd Future, naast Rosoe Dash, Lil Wayne, Waka Flocka Flame en producer Lex Luger. 

Dus begon hij zelf te rommelen met beatprogramma FruityLoops, waarbij hij direct werd geïnspireerd door Hayzee van Zwart Licht. ‘Hayzee kwam uit de Bijlmer, ik zag hem soms lopen en wist dat hij ook FruityLoops gebruikte. Ik vond zijn shit echt hard en was direct fan. Het was mijn droom om ook zoiets te doen, maar geen realistische droom.’ 

Op Appelsap in 2013 werd GRGY aangesproken door een keihard op xtc spacende Ray Fuego, die had gehoord dat GRGY zulke spannende, trippy en jazzy beats maakte. ‘Hij kwam naar me toe en zei: “Ik ben de allerbeste rapper van Nederland, en jij moet mijn producer zijn.”’ De rest is geschiedenis: een week later maakte GRGY de beat voor 'BEER&PI$$A', waar Ray overheen rapte. Dat was het zaadje voor Bummy Boys en later ook SMIB. Ondertussen trok GRGY ook in bij kledingdesigner Bonne Reijn, die de deuren van zijn bruisende woning aan de Amsterdamse Oudeschans maar al te graag openzet voor jonge en begeesterde artiesten. 

‘Drie maanden na de eerste muziek van SMIB had ik de eerste jas al ontworpen, bedacht en gemaakt’, vertelt GRGY. De kleding is een essentieel onderdeel voor de cultuur van SMIB. Opeens droeg iedereen op Appelsap shirts met zijn tekeningen erop. ‘We maakten niet eens reclame. Je kon shirts kopen via shows of Instagram. Als je een dm stuurde, stuurde ik ‘m op. Ik verkocht alles vanuit mijn kamer en vanuit een opslagbox. Het liefst zo snel mogelijk, zodat we niet bergen shirts hadden. Dat paste helemaal niet in het huis.’

In de afgelopen vijf jaar werd SMIB van een punkbeweging (‘het was fucking leuk, we deden maar wat en dachten er niet echt over na’) een serieus bedrijf. ‘We zijn professioneler geworden. We zijn een label, hebben Broodje SMIB, Sumibu als merk, SMIB-merchandise. Maar de missie is altijd hetzelfde gebleven: we willen creatieve shit doen en daarvan leven. Muziek, kleding, tekenen, whatever the fuck, films maken.’ Een belangrijke inspiratiebron voor GRGY was daarin Tyler, The Creator, die met het Odd Future-collectief eigenlijk al hetzelfde liet zien. ‘Mensen zoals Tyler, Pharrell en Kanye lieten zien: je hoeft niet een ding te doen. Je kunt skateboarder, rapper en designer ineen zijn.’ 

Ook een belangrijke inspiratiebron, en daarmee komen we op zowel albumtitel VAN HIER TOT TOKYO als de reden dat we hier ramen zitten te eten: de Japanse cultuur. GRGY is verzot op anime en manga, op de fashion en de muziek. Zelfs het schrift heeft hij redelijk onder de knie. Hij pakt de menukaart er maar eens bij. ‘Kijk, hier staat curry, maar dat is eigenlijk geen Japans woord. En daar staat terriyaki, dat is dus wél een Japans woord.’

En als je erover nadenkt, heeft SMIB wel wat van Japan weg: het is een geïsoleerd eiland ver buiten de commerciële hiphop, een eiland waar je best even op bezoek kan komen, maar als buitenstaander niet zomaar naartoe kunt emigreren. ‘We fokken vooral met onszelf. Op een gegeven moment mag Nederland wel effe komen, maar we werken alleen samen met mensen die we voelen. Ja, SMIB is basically gewoon Japan.’