Zoek je de lyrics van een obscuur soulnummer uit de jaren 60? Wil je weten wat dat monster onder het bed van Billie Eilish precies te zeggen heeft? Vraag je je af wat 3robi toch rapt in zijn laatste single? Of ben je op zoek naar alle referenties op de nieuwe plaat van Solange? Wat voor vraag je ook over songteksten hebt, waarschijnlijk ga je naar Genius om het antwoord te vinden. Als je ook maar een beetje van muziek houdt, is de kans groot dat je weleens op de website bent beland. Daar staan niet alleen ’s werelds grootste archief van songteksten, maar die teksten worden ook nog eens helemaal aan gort geanalyseerd door de vele actieve gebruikers van de website. Ook in Nederland is er een kleine, doch zeer ijverige community actief op Genius. Wie zijn die mensen achter de annotaties? Wat drijft hen? Op zoek naar de Genius-wizkids.
Een selecte groep Nederlandse jongeren transcribeert en analyseert een schat aan songteksten via Genius. Ze zijn enorm begeesterd en best wel streng, maar vooral heel grondig en extreem nauwgezet. Wat drijft hen?
Damian transcribeerde 1000 Motown-singles
Een flink rondje doorklikken en je komt vanzelf bij Damian van Beekum uit. Damian is een van Neerlands hardst werkende Genius-gebruikers, een 21-jarige student Computing Science in Groningen die in zijn vrije tijd continu teksten uitschrijft (hij heeft 3100 transcripties op zijn naam staan!) en analyserende annotaties plaatst (de teller staat op 2200 stuks). Hij doet dat al sinds zijn veertiende, vertelt hij. ‘Ik stuitte op de website terwijl ik naar songteksten zocht. Je kon op een regel klikken, en dan kwam er opeens meer informatie. Ik vond het prachtig! Zulke informatie ben ik zelf ook gaan toevoegen, dan kom je in een wereldwijde community terecht waar je mee kunt praten, dat is heel leuk en gezellig.’
De website werkt een beetje zoals Wikipedia: je kunt zelf teksten en annotaties toevoegen, maar ook bewerkingen voorstellen. Met de andere gebruikers samen stem je goede toevoegingen omhoog en verwijder je de analyses die de plank misslaan of eigenlijk niets toevoegen. ’Ik ben moderator. Dat betekent dat ik ook het werk van anderen kan beoordelen. Als ik iets goedkeur, staat er dat een Genius-editor het heeft goedgekeurd. Ik kijk als moderator ook naar spam en kan gebruikers promoveren tot editors. Daarnaast help ik anderen om annotaties te verbeteren. We hebben een hele handleiding hoe je een mooie annotatie eruit ziet. Het moet relevant zijn, goed geschreven en grammaticaal correct. Ga je iets interessants vertellen, of heb je gewoon de regel herschreven? Dat is een belangrijke vraag die je jezelf moet stellen. En gebruik media als dat toepasselijk is.’
Hoe Damian de gemeenschap op de website zou beschrijven? ‘Veel mensen zijn slim en wijs, merk je. Om mooie annotaties te schrijven moet je wel wat kunnen, je moet net wat dieper over muziek nadenken. Maar iedereen is ook heel aardig, je valt de ander niet aan, zelfs niet als die jouw werk gaat bewerken.’
Worden jouw Genius-bijdrages goed beoordeeld of veel bekeken? Dan krijg je daar punten voor, die op je account worden opgeteld tot een totaalscore én leiden tot een bepaalde positie op verschillende artiestenpagina’s. Dat heeft een verdomd verslavende werking, hoor. ‘Elke keer dat iemand een duimpje omhoog stemt bij jouw annotaties, krijg je een notificatie. Hee, deze persoon die ik nog nooit heb gezien vind mijn annotaties leuk! Je kunt eigenlijk niets met die punten, maar het is een mooie eer om bovenaan te staan bij een act.’
Zo staat Damian wereldwijd op nummer 1 als het gaat om Frank Sinatra (!), Bootsy Collins (!!) en George Clinton (!!!), maar bijvoorbeeld ook op 2 bij Marvin Gaye (!!!!) en op 6 bij Pharrell Williams (!!!!!). Maar het mooiste project dat hij heeft opgetuigd, dat noemt hij zelf liefkozend het ‘Motown Singles Project’. ‘Ik was geïnspireerd door een project van anderen waarmee hiphopklassiekers uit de jaren tachtig werden toegevoegd. Ik wilde datzelfde doen met Motown. Met een stuk of twintig gebruikers heb ik uiteindelijk meer dan 1000 Motown-singles op de site gezet uit de periode dat het label in Detroit zat. Van 1959 tot 1972, geloof ik. Heel systematisch zijn we in acht maanden alle releases af gegaan, via YouTube en Spotify luisteren en meeschrijven. Ik had nooit verwacht dat we het zouden halen, maar in december waren we klaar.’ Waarom hij er zoveel tijd in heeft gestoken? ‘Ik wil Motown in de boeken zetten, zodat het niet vergeten wordt.’
Damian van B op Genius
Thomas beet zich vast in The Mountain Goats
Thomas Arblaster, een 21-jarige student Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek in Delft, is nog zo’n toegewijde Genius-held. Onder de naam Mortal Engine is hij nu iets langer dan een jaar actief op de website. ‘Ik luisterde veel naar de Franse groep Stand High Patrol die verwijzingen maakte naar geografie en astrologie. Daar begon ik annotaties van te maken. Ik voel me echt geroepen om songteksten te verhelderen en eigen inbreng te leveren, door te kijken naar wat de artiest hiermee bedoeld zou kunnen hebben.’
Hij begon daarnaast vooral de metadata van liedjes toe te voegen. ‘Je kunt toevoegen wie het nummer heeft geschreven, wie de producer is. Ik ging door alle albums heen die ik tegenkwam, ook die uit begin jaren negentig waar mensen nog niet echt tijd in hadden gestoken.’
Zijn favoriete groep is The Mountain Goats – en Mortal Engine staat MET AFSTAND op nummer 1, hoor. ‘Ik leerde die groep kennen in een formatief jaar van mijn leven, op mijn veertiende. Het was de allereerste band die me greep op een diepere manier. De songteksten zijn heel grafisch, ze maken veel verwijzingen naar literatuur, cinematografie en zelfs naar schilderijen.’ De leukste annotatie die hij plaatste is heel erg meta: hij schreef over de referentie naar de Chicago Cubs (een honkbalteam) in het nummer ‘Cubs in Five’. Frontman John Darnielle refereerde dan weer naar die annotatie tijdens een optreden in 2017, toen hij zelf zijn songtekst was vergeten.
‘Bring those lights back down. Let my man open up, like, MetroLyrics, or something like that, or whatever-the-fuck, right? That’s the one I use. Well, I th–songmeanings.net [sic], is the one–when I have to look up my own lyrics, that’s where I look them up on.’ Het publiek reageerde: ‘Genius?’ ’Nah, don’t use that one. It’s irritating. Dude, it has all these meaningless interpolations like, “Here, the singer refers to the Chicago Cubs, a baseball team.” That’s not a useful–if people don’t know that, they shouldn’t be listening to the song in the first place.’
Dat citaat vond via Mortal Engine natuurlijk weer zijn weg naar de annotatie. Dat is Genius-humor. ‘Ja, dat vond ik wel een grappige opmerking.’
En als hij even mag dromen? Dan heeft Thomas nog wel een aanstaand droomproject. ‘The Mountian Goats heeft heel veel onuitgebrachte liedjes die ze wel live spelen, of alleen in 2003 eens via een blog hebben laten horen. Daar is nog geen duidelijk overzicht van. Als ik een keer tien uur over heb, ga ik daar eens voor zitten: waar en wanneer zijn deze liedjes gespeeld? Op welke manier zijn ze uitgebracht? Ik denk niet dat heel veel mensen er behoefte aan hebben, maar ach.’
Mortal Engine op Genius
Matteo en Jesper leggen de Nederlandse hiphop vast
De doorgewinterde gebruiker weet dat de website ooit begon als Rap Genius, een website puur voor hiphop-teksten. Een harde kern van drie Nederlandse jongens concentreert zich dan ook op hiphop van eigen bodem: Lyric Dope, idfq en Jesperrr.
idfq heet eigenlijk Matteo, is 17 en zit op 6 VWO. ‘Drie weken geleden ben ik editor geworden. Toen heb ik heel Genius NL af gesurfd, zooi verwijderd en alle annotaties die bagger waren opgeschoond. Sommige fans snappen er niks van, die lezen de community guidelines niet en lullen maar wat.’ Erg knap dat hij de teksten van de Haagse rapper 3robi zo goed weet te transcriberen, een mengelmoes van Nederlands, Arabisch, Frans en straattaal uit alle hoeken van de wereld. ‘Ik herken inmiddels de meeste woorden wel, maar kan zelf geen Arabisch, dus als ik iets raars tegenkom zet ik een vraagteken neer en stuur ik een berichtje naar een moderator uit Marokko, of hij me wil helpen.’
Matteo is ontzettend fanatiek, maar wordt regelmatig afgetroefd door Jesper, een 20-jarige student Economie uit Tilburg. Die had afgelopen donderdagmiddag al teksten uitgeschreven van Bollebof, Sigourney K. en Bizzey, terwijl die pas een dag later uitkwamen! ’Hoe ik dat doe?’, gniffelt Jesper. ‘Nou… Die vraag krijg ik wel vaker. De tracks komen overal ter wereld om middernacht lokale tijd uit. Je hebt vernuftige mensen met een Nieuw-Zeelandse Spotify-account, en er zijn Telegram-groepen met mensen die tracks naar elkaar sturen. Zo kun je de tracks al 12 uur voordat ze in Nederland verschijnen krijgen. Dat klinkt superegoïstisch, maar dan heb je de minste concurrentie in het transcriberen.’
Het is niet dat hij de meeste Nederlandse hiphopteksten nou zo goed vindt. ‘Neem Eminem, elke line in zijn tracks heeft wel betekenis. Dat zag je ook afgelopen zomer met de disstracks naar Machine Gun Kelly, dankzij de annotaties zie je hoeveel erachter zit. En zo’n disstrack dropt twee dagen na een andere track, dat een artiest zo vernuftig veel kan verzinnen en in woorden kan omzetten in een korte tijd, dat vind ik heel mooi om te zien. In Nederland heb je dat nauwelijks. Met alle respect, maar dat jongens als Young Ellens en Bizzey in een track tien keer “Ah ja!” roepen, daar zit natuurlijk geen diepgang in. Tegelijkertijd scoort het wel, ik ben niet degene die hem daarop kan bekritiseren. Maar dan vind ik ‘Expose the Game’ van Chivv sterker, waarin hij eigenlijk zegt: “Tracks met diepgang krijgen veel minder views.” Dat klopt wel, je moet je plekje verdienen in de Nederlandse industrie voordat je dat kan doen.’
Waarom hij dan toch zoveel tijd aan de Nederlandse hiphopteksten besteed? Hij heeft er zelf eigenlijk niet zo’n goed antwoord op. ‘Gewoon omdat het leuk is, denk ik?’
idfq op Genius
Jesperrr op Genius
Genius Nederland