Oh nee, niet hij ook. Dat is mijn gedachte als in oktober 2017 het bericht naar buiten komt. The Gaslamp Killer, de hyperactieve dj uit Los Angeles zou een paar jaar eerder, in 2013, op een feestje twee meisjes gedrogeerd hebben, om ze vervolgens in zijn appartement te verkrachten. De #MeToo storm raast op dat moment al door de wereld, maar zelfs vergeleken met al die andere aanklachten is dit een serieuze aantijging. Het gaat hier niet om een zanger met losse handjes of een gitarist met overmoed. Nee, het gaat hier om een misdaad, iets waarvoor je bij voldoende bewijs gewoon de bak in hoort te draaien.
The Gaslamp Killer is een fascinerende artiest, doorgebroken als een van de sleutelfiguren in de Los Angeles beat scene waar ook Flying Lotus en Daedelus deel van uitmaakten, een soort psychedelisch tentakel aan wat begon als dubstep. William Bensussen alias The Gaslamp Killer was een one of a kind dj: hij draait hiphop, dubstep, psychedelische rock, Radiohead-klassiekers, alles door elkaar en in een enorm hoog tempo. Maar het belangrijkste element in zijn dj-sets is hij zelf. Je hoeft hem maar een keer gezien te hebben om dat te snappen. Gaslamp is een soort Tasmanian Devil achter de decks, een levende tornado. Zijn fysieke verschijning – zeg maar gerust wild en ongecontroleerd – past bij zijn manier van draaien: honderd tracks in een uur, ogenschijnlijk hapsnap, en om de paar minuten onderbroken door de kreet 'Oh My Goooooddddddd!'
In no time groeit de Amerikaan uit tot een festivalfavoriet in Nederland, en de twee keer dat ik hem spreek blijkt het ook nog een aardige kerel. De eerste keer is in 2010, als het Rotterdamse festival Motel Mozaique een hele delegatie uit LA overhaalt, met Daedelus, Gaslamp en funkateer Dam-Funk, op dat moment alle drie grote onbekenden. Gaslamp vertelt dan vol vuur over zijn historie als hiphop battle dj, wat de basis legde onder die vingervlugheid. ‘Dan kreeg je twee minuten de tijd om zo gek mogelijk te doen. Voor een optreden probeer ik alle nerveuze energie die ik in me heb te kanaliseren. Ik heb 200 songs in mijn playlist, die ik door en door ken. Die draai ik in hoog tempo achter elkaar. Ik ben obsessief en compulsief, het verveelt me snel. Soepel mixen is voor mij geen doel, het gaat puur om de energie.’
Al even aanstekelijk vertelt hij vijf jaar later op Amsterdam Dance Event in platenzaak Rush Hour over een paar platen die hij speciaal voor ons uit de winkel gevist heeft. Over zijn stadgenoot Kamasi Washington en zijn driedubbelalbum The Epic, over Omar Souleyman. Hij neemt de tijd en ratelt met veel vuur. Gaslamp Killer is een uitbundige man met een overweldigend aura en een grote honger. Dat zijn natuurlijk prima eigenschappen voor een dj, maar zou zijn grote kracht ook een donkere kant kunnen hebben? Om eerlijk te zijn kan ik me dat best voorstellen. Want wat zegt het nou dat ie op mij aardig overkomt? Wat gebeurt er als hij onder invloed is en zijn honger richt op een vrouw in plaats van een plaat?
Komend weekend staat in Hilvarenbeek het belangrijkste hiphopfestival van Nederland op het programma. WOO HAH!, met op de line-up onder andere Travi$ Scott, Brockhampton en… The Gaslamp Killer. Maar wacht even, hoe zit het dan met die nare beschuldiging van verkrachting die hem boven het hoofd hangt?
Achter gesloten deuren
Na de aantijgingen gebeurt wat met Me Too zaken vaak gebeurt: The Gaslamp Killer wordt direct uit de scene verstoten. Hij cancelt zijn shows en verdwijnt uit beeld, de Low End Theory feesten waar hij een van de dragers van was zakken als een plumpudding in elkaar. Goede vriend Flying Lotus neemt het in eerste instantie voor hem op, maar na een hoos van kritiek krabbelt hij terug. Hij biedt zelfs zijn excuses aan en bezweert slachtoffers van seksueel misbruik serieus te nemen. Zo gaat het in het post-Harvey-Weinstein tijdperk. De tijd dat misbruikers weg konden komen met hun gedrag is voorbij.
Het is een half jaar later als een vriend van me voor het eerst het balletje laat vallen. Heb ik de zaak rond Gaslamp Killer nog een beetje gevolgd? Vind ik het ook een vreemd verhaal met een nare bijsmaak? Hij is fan en weet zich er niet zo goed raad mee. Natuurlijk, afschuwelijke beschuldigingen, en logisch dat Gaslamp Killer van het toneel verdwenen is. Maar wat is er nu eigenlijk precies aan de hand? Wat weten we eigenlijk over de zaak? Hoe zit het met de bewijzen? Er is een jonge vrouw genaamd Chelsea Tadros die in een lang Twitter-bericht haar verhaal doet. Vier jaar heeft ze ermee rondgelopen, zegt ze. Ze heeft het weg gedrukt. Maar nu, onder invloed van het publieke debat over mannelijk wangedrag, is ze klaar om haar verhaal te vertellen.
Het is juli 2013 als Chelsea Tadros samen met haar vriendin RaeAn Medina een feestje bezoekt in The Standard, een hotel in Los Angeles waar Gaslamp ook is. Ze is op dat moment twintig jaar, vertelt ze. De twee raken met Gaslamp aan de praat, omdat die Chelsea’s vriendin RaeAn herkent van een festival een week eerder. De twee vriendinnen gaan even samen naar het toilet, en als ze terug komen geeft Gaslamp ze alle twee een drankje. ‘Dat is de laatste duidelijke herinnering die ik heb, en het was ons eerste drankje van de dag. Daarna is alles zwart, op een paar scherpe maar ook blurry herinneringen na. Ik herinner me dat ik op een patio ergens in de heuvels stond, en dat ik het gevoel had dat ik flauw zou vallen. Ik herinner me zijn smerige lichaam bovenop me, en dat ik zo bang was dat ik niet kon praten. Het voelde alsof ik in een nachtmerrie zat en niet kon schreeuwen of om hulp kon roepen. Ik weet geen details van wat hij ons aangedaan heeft. Het laatste dat ik me kan herinneren is hoe ik afgezet werd voor het Standard Hotel. Hij zette ons letterlijk af en reed weg. Ik heb de hele nacht overgegeven en had de hele volgende dag koorts.’
Je wordt er stil van als je zoiets leest. Welk doel heeft een jonge vrouw om dit heftige verhaal zomaar op Twitter te gooien als het niet waar is? Dat denken kennelijk meer mensen, want zoals gezegd verdwijnt de dj direct van het toneel. Maar het ongemakkelijke is: er volgt geen rechtszaak. Er is alleen die ene tweet, gevolgd door een ontkenning van de artiest. Nu is het misschien ook niet zo gek dat het vermeende slachtoffer geen zaak aanspant. Want hoe ga je in hemelsnaam bewijzen dat iemand vier jaar eerder iets in je drankje stopte? Hoe ga je bewijzen dat de seks die je had - want dat geeft Gaslamp wel toe - onvrijwillig was? Dat is het grote probleem met seksueel misbruik en de belangrijkste reden dat veel gevallen voor altijd verzwegen worden: het zijn misdaden die per definitie achter de gesloten deuren gebeuren. Maar toch, geen aanklacht, wat moet je daar mee?
Te link, te giftig
Ik besluit de zaak Gaslamp Killer te laten voor wat het is. Te link, te giftig. Je kunt er niet achter komen wat er precies gebeurd is, en de carrière van de dj lijkt effectief over. Wel zie ik in mei 2018 dat The Gaslamp Killer officieel terugslaat. Hij spant een zaak aan wegens laster. Hij denkt te kunnen bewijzen dat de beschuldigingen vals zijn. Gaslamp spant een zaak aan tegen allebei de vrouwen, waarvan er een door de (vrouwelijke) rechter toegelaten wordt, die tegen Chelsea Tadros. Zoals dat gaat leggen alle betrokken advocaten de uitspraak in hun voordeel uit. Die van RaeAn Medina noemt het een overwinning dat de zaak tegen haar verworpen is en stelt dat de rechter slachtoffers niet het zwijgen op wil leggen. Die van Tadros wijst erop dat ook tegen haar niet alle aanklachten toegestaan zijn, terwijl Gaslamp’s advocaat juist blij is dat de zaak in elk geval deels voor de rechter mag komen.
Toch is een ding wel degelijk cruciaal in het voordeel van The Gaslamp Killer. De advocaat van Chelsea Tadros claimde dat haar uitspraken vallen onder de vrijheid van meningsuiting. Zolang Tadros daadwerkelijk zelf gelooft dat ze gedrogeerd en verkracht is door The Gaslamp Killer, moet ze dit kunnen zeggen. Nee, oordeelt rechter Joanne O’Donnell, deze beschuldiging is zo ernstig dat ie op feiten gebaseerd moet zijn. En dus mag een andere rechter die feiten gaan toetsen. Dat is een belangrijke beslissing, omdat Tadros behalve haar getuigenis eigenlijk niet met ondersteunende bewijzen komt. Maar waarom zou je zo’n verhaal verzinnen, denk je dan? Waarom in hemelsnaam? The Gaslamp Killer heeft daar wel een theorie over: hij klaagt Tadros’ vriend Jack Wagner aan, een sensatiebeluste vlogger die haar volgens hem onder druk gezet heeft om dit verhaal de wereld in te helpen.
Feiten dus. Wat heeft de dj zelf in handen? Gaslamp’s zaak drijft op vier elementen: om te beginnen de getuigenis van een huisgenoot die hem met de twee vrouwen thuis heeft horen komen. De man beweert dat de drie gezellig kletsend en lachend binnen kwamen, en dat ze na een tijdje weer vertrokken. Hij beweert geen geluiden gehoord te hebben die wijzen op onvrijwillige seks. Daarnaast voert de dj een toxicoloog op die verklaart dat het verhaal van Tadros niet strookt met de werking van bekende rape drugs, en dat het dus vrijwel onmogelijk zo gebeurd kan zijn als zij beweert. Daarnaast erkent de rechter dat het verhaal van Tadros tegenstrijdigheden bevat. En dan de allerbelangrijkste getuige: een bekende van Tadros, die meteen na haar tweet contact opnam met The Gaslamp Killer. Het is een fotograaf die ook op het feestje aanwezig was en de meisjes zag flirten met de ster-dj. Een getuige van de andere kant dus, die beweert dat Tadros liegt. De zaak ligt op de stapel, en het kan nog wel even duren voor Gaslamp aan de beurt is om zijn onschuld te bewijzen.
En nu wordt het pas echt lastig. In september vorig jaar kondigt The Gaslamp Killer zijn comeback aan, op kleine schaal. Hij doet dat met een nieuw concept, dat hij Airplane Mode noemt, naar de functie op je telefoon waarmee je alle dataverkeer afsluit. Niet zo’n gekke gedachte voor iemand die het gevoel heeft een ’trial by social media’ te ondergaan. Voor The Gaslamp Killer is het een poging een op een contact aan te gaan met de mensen die nog geloven in zijn onschuld. Die zijn er, al zijn er ook mensen die roepen om een boycot. De eerste gigs in Amerika zijn deels geslaagd, deels sneuvelen ze onder de druk van protest. Maar The Gaslamp Killer is terug, en langzaam maar zeker komt hij dichterbij. En dus dient zich de vraag aan: wat nu? Kun je een artiest die van zoiets serieus beschuldigd wordt nog wel een podium bieden?
Als vrienden
En dan zijn ze er, die data in Nederland. Drie om precies te zijn: in het Paasweekend doet Gaslamp de Melkweg en Paaspop aan, en hij wordt aangekondigd voor WOO HAH! in Tilburg, het belangrijkste hiphopfestival van Nederland. Ik besluit de dj zelf te benaderen, omdat ik benieuwd ben naar de status van de rechtszaak en hoe hij de afgelopen twee jaar beleefd heeft. Ik heb van die eerdere ontmoeting nog een mailadres, en ik besluit dat eens uit te proberen. Het is dan 9 april. En verdomd, een paar uur later heb ik al antwoord. Ja hoor, hij weet nog wie ik ben, en Nederland is altijd een van de belangrijkste landen in zijn carrière geweest. Hij nodigt me uit bij zijn avond in de Melkweg anderhalve week later. ‘Ik zou je graag eerst onofficieel willen ontmoeten, als vrienden. Ik weet dat het Paasweekend is, en als het te veel gedoe is snap ik dat natuurlijk ook.’
Hij kiest zijn woorden zorgvuldig. Hij is enthousiast en hoffelijk. Zo ken ik hem ook, maar het kan ook een poging zijn om te testen wat voor vlees–ie in de kuip heeft, of hij me aan zijn kant kan krijgen. Als het in mijn agenda gepast had die dag was ik evengoed gegaan. Ik ben er immers zelf bij. Hij antwoordt: ‘No stress. Ik doe graag een e-mail interview.’ Nee, een Skype interview doet hij liever niet, zegt hij, na overleg met zijn advocaat. Hij wil namelijk heel goed na kunnen denken over zijn antwoorden. Het is zijn eerste interview in twee jaar tijd. Na het incident heeft hij zich alleen maar uitgesproken in een statement op zijn Facebook. Ik snap het eerlijk gezegd wel, gezien de zaak die nog loopt.
Ik stel een mail op met alle vragen die ik hem kan stellen. Hoe hij terugkijkt op zijn eerste gigs en de controverse er omheen. Of zijn Airplane Mode concept een reactie is op alle bedreigingen die hij op sociale media op zich af kreeg. Of zijn idee over social media veranderd is. Ik vraag hem ook naar het ongeluk dat hem vloerde. Het is nogal bizar als je erover nadenkt: vier dagen na het vermeende verkrachtingsincident met de twee vrouwen maakte Gaslamp een schuiver met zijn scooter die hem bijna het leven kostte. Vier dagen later, ongelooflijk. Wat er gebeurde? Hij was onderweg van een vriend naar huis toen de wind zijn pet greep. Hij probeerde hem te pakken, maar draaide per ongeluk de rem op zijn voorwiel vol dicht. Hij vloog over de kop en bleef verdwaasd achter.
In eerste instantie leek er niets aan de hand. Aan de buitenkant was eigenlijk niets te zien, en de toegesnelde brandweermannen maakten er een grapje van toen Gaslamp klaagde over buikpijn. ‘Hoe laat heb je gegeten, misschien moet je kakken?’ Maar Gaslamp vertrouwde het niet en ging toch naar het ziekenhuis, waar net op tijd interne bloedingen geconstateerd werden. Was het een paar uur later ontdekt, dan was het hem fataal geworden. Het verhaal ging destijds uitgebreid over het internet, en Gaslamp vertelde hoe de doktoren hem in eerste instantie totaal niet serieus namen. Neem zo’n rare blowvogel ook maar eens serieus, denk je dan. Het liep goed af, maar het veranderde wel zijn leven. Van de ene op de andere dag wist The Gaslamp Killer dat ie nooit van zijn leven meer drank of drugs kon gebruiken. En daar was–ie niet vies van.
Ik vraag er vooral naar om erachter te komen in hoeverre die radicale breuk in zijn leven Gaslamp Killer veranderd heeft. En dus ook: hoe zijn leven eruit zag voor dat moment. In een interview met LA Weekly over dat ongeluk suggereert hij duidelijk dat het verschil groot is. Hij zegt onder meer: ‘Het is heel frustrerend, vooral voor iemand die zoals ik opgroeide met alles te nemen waar ik op dat moment zin in had. Ik leefde in het moment.’ Als dat geen munitie is voor de advocaat van Chelsea Tadros… Ik vraag hem ook of hij zich bewust was dat hij in zijn performance een bepaalde vorm van gevaar uitstraalde. Ik weet dat het allemaal een beetje suggestieve vragen zijn, maar omdat het een e-mail interview is kan hij ervoor kiezen zo duidelijk of vaag te antwoorden als hij wil, dus liever vraag ik hem gewoon echt wat ik wil weten. Het antwoord laat een paar dagen op zich wachten en is wat ik vreesde: ‘Ik heb je vragen aan mijn advocaten laten zien en gezien de lasterzaak kan ik op de meeste op dit moment geen antwoord geven. […] Ik zou heel graag willen praten over Airplane Mode en mijn muziek, en ik snap dat je toch ook de lastige vragen moet stellen. Dat respecteer ik, maar ik kan ze niet beantwoorden.’ Hij verwijst me naar zijn statement op Facebook van een jaar geleden.
De fans bepalen
Het is teleurstellend, logisch, frustrerend, begrijpelijk. The Gaslamp Killer probeert heel voorzichtig zijn carrière weer leven in te blazen, met de mensen die hem de kans gunnen. In eerste instantie low profile, maar nu dus ook weer op prominente plekken. Het zijn uiteindelijk de fans die bepalen of een artiest de kans weer krijgt, maar toch ook de gatekeepers in de industrie. Vooral de programmeurs. Wat moeten zij doen? Wachten op een juridische uitspraak? De slachtoffers op hun woord geloven? Is het ‘genoeg woord’, een verklaring in een enkele tweet?
De Melkweg en Paaspop hebben bij hun boeking samen een statement opgesteld over de boeking. Ze kiezen er allebei voor Gaslamp het voordeel van de twijfel te geven. ‘Aangezien er tot op heden onduidelijk is wat er precies is gebeurd, hebben wij besloten om The Gaslamp Killer wel in de Melkweg en op Paaspop te verwelkomen. De overweging om hem te boeken is puur gebaseerd op de artistieke inhoud van zijn optredens, we streven er naar om zelf niet moreel te oordelen en dus niet voor rechter te spelen, maar de artistieke inhoud voorop te stellen.’
Ook Maurice Spijker van MOJO Concerts, die al die jaren de boekingen voor Gaslamp in Nederland heeft verzorgd, staat achter die keuze. ‘Er zit twee jaar tussen Gaslamp’s laatste optreden in Nederland en deze terugkeer. Want natuurlijk wacht je in eerste instantie af. Wat is er nu precies gebeurd is, hoe gaat het verder.’ Volgens hem was vrij beslissend in het proces dat op de aanvankelijke tweet geen officiële aanklacht volgde. Had het meisje de dj voor de rechter gedaagd in plaats van andersom, dan zou het veel logischer zijn om de uitkomst af te wachten.
Wat kun je eigenlijk anders doen? Meer en meer worden slachtoffers van seksueel misbruik, wanneer zij naar buiten treden met hun verhalen, ontmoet met een luisterend oor. Steeds meer worden ze bijgevallen met steun, worden zij eerder geloofd dan degenen die hun aantijgingen ontkennen. Dat is goed, maar ook ingewikkeld. Want waar ligt de grens van geloofwaardigheid? In de praktijk zie je vaak dat die geloofwaardigheid toeneemt als meer vrouwen zich melden met vergelijkbare verhalen, of als de verhaalde feiten stroken met de reputatie van de persoon in kwestie. Dat is bij The Gaslamp Killer niet echt aan de hand, en daarom voelt het verhaal van Chelsea Tadros nog niet honderd procent overtuigend. Heeft WOO HAH! gelijk dat ze hem de kans geven? Of is het niet ok? Het oordeel van de rechter zal nog wel even op zich laten wachten, maar een ding is nu al zeker: dit is een verhaal zonder winnaars.