Oprichters Joey Burns en John Convertino zijn al ruim twintig jaar lang de drijvende krachten achter Calexico, een band aan de exotische kant van americana. Onlangs verscheen het negende album, The Thread That Keeps Us.

Het werd niet The Division Between Us, maar The Thread That Keeps Us. Een statement tégen de verdeeldheid in de wereld, want het zijn verontrustende tijden, vindt gitarist Joey Burns. Aanslagen met auto’s, zelfmoordterroristen; Burns is er zelf als de dood voor. ‘Het is eigenlijk mijn favoriete moment van de dag: je staat op, loopt naar de keuken, zet het nieuws aan en maakt koffie. Tegenwoordig zet ik het nieuws vaak gauw weer uit. Ik wil niet dat mijn kinderen voor het ontbijt al horen over de laatste aanslagen.’ En dat maakt Burns kwaad. ‘En tegelijkertijd bang. Ik maak mij er druk om. Welke vorm van diplomatie kan de Amerikaanse regering nog aanwenden? Alles en iedereen in mijn land is verdeeld.’

Burns dook uit frustratie niet in de reageerpanelen van Facebook, maar begon zijn woede en twijfel van zich af te schrijven in vijftien liedjes. Het werd de negende langspeler van Calexico, een band die muziek maakt die stevig tegen Mexico aanleunt, net als het grensplaatsje waar de groep zich naar vernoemde. Indierock, americana en tex-mex zijn de hoofdingrediënten van hun oeuvre. Een oeuvre vol gitaren – vaak akoestische – soms met blazers en zo nu en dan zelfs met een Spaanse tekst. Veel muziek die de band maakte, is moeiteloos onder de halve filmografie van Sergio Leone te plakken. Elke twee, drie jaar doet Calexico ons land even aan om het nieuwste werk te laten horen of in de pers een teken van leven te geven. Samen met John Convertino vormt Joey Burns de spil van de band. De twee zijn niet alleen doorgewinterde muzikanten, mogelijk zijn ze ook de aardigste. Er straalt altijd iets van begrip en mededogen uit hun ogen en wie hen ooit ontmoette, weet dat de twee net zo veel interesse in jou tonen als omgekeerd. Calexico, je beste vriend in slechte tijden. Als hij op internet leest dat Joey Santiago van The Pixies recentelijk weer in een afkickkliniek is opgenomen, is Burns geschokt. ‘Daar moeten we gauw naartoe. Ik ga hem meteen bellen.’

Compassie

Ze stonden wel vaker voor anderen klaar. Toen in 2002 een veerboot voor de kust van Senegal kapseisde met daarop Lisette Arendshorst – een vrijwilliger van het Groningse poppodium Vera en tevens vriendin van de band – plus haar broer, speelde Calexico op een benefietconcert in Vera. Compassie, maar niet alleen voor de bühne. Zo houdt Burns vandaag de dag ook nog altijd contact met voormalig Democratisch congreslid Gabrielle Giffords, die in 2011 op een parkeerplaats in Tucson in haar hoofd werd geschoten. ‘Dat was ook voor ons een ingrijpende gebeurtenis. We kenden haar goed en hadden wel eens opgetreden op een van haar evenementen. Het is triest: in Amerika kun je blijkbaar op klaarlichte dag op de parkeerplaats van een supermarkt worden neergeschoten door een gek die eerder op de dag een geweer heeft gekocht. Giffords was niet eens een radicaal die tegen geweren stemde, ze was juist voor een gematigde wapenwet.’

Burns en Convertino raakten bevriend toen ze in de jaren tachtig in Giant Sand speelden, de band van stadsgenoot Howe Gelb, nog zo’n americanagrootheid. Na een paar jaar besloten ze samen verder te gaan, Burns als zanger/gitarist en Convertino op drums. Tucson, Arizona werd de uitvalsbasis, een stad op zo’n honderd kilometer afstand van de Mexicaanse grens. Convertino: ‘En dus zie je vaak Mexicaanse dagloners door Tucson lopen. Vaak worden ze om hun papieren gevraagd en soms staan ze met kettingen om hun enkels langs de weg. Dat zag je natuurlijk ook wel in de regeerperiodes van Obama en Bush.'

'Het congres heeft nooit een oplossing voor de massale immigratie vanuit Mexico gevonden en de muur is ook niet alleen de schuld van Trump, maar Trump is vanaf zijn aantreden zo enorm negatief geweest. Die muur is alleen maar een bliksemafleider. Dat ding neerzetten en Mexico de rekening voorleggen? Dat is te absurd. Maar Trumpstemmers juichen natuurlijk al bij de gedachte.’

Extremen

Omdat er in Tucson doorgaans een verzengende hitte heerst, hangt er een aangenaam lome sfeer. Het leven is er goedkoper dan in de rest van het land en dus vestigen veel muzikanten en kunstenaars zich in de stad. Dat verklaart ook meteen het enorme aantal nevenprojecten van de bandleden van Calexico. John en Joey hebben inmiddels een punt achter het wilde rock-’n-roll-leven gezet. Beiden hebben een gezin, evenals de andere muzikanten die geregeld aanhaken bij de band, en dus moet er wat gestructureerder met de tijd worden omgesprongen. Tegenwoordig beginnen de dagen met een rondje hardlopen en de alcohol is afgezworen.

De staat van het land, het is een favoriet gespreksonderwerp in de tourbus. Convertino: ‘Een dag na de inauguratie van Trump haalde hij de Spaanstalige versie van de website van het Witte Huis uit de lucht. Hij verbreekt klimaatakkoorden, sluit nationale parken, bouwt een muur, sloopt de gezondheidszorg, het houdt niet op.’ Burns: ‘Veel gebeurt onder het mom van christelijkheid: o, Trump weet wie God is, dus dan is het oké om vrouwen bij hun poes te pakken. Ik heb twee jonge dochters. Wat moeten zij hier wel niet van denken?’

Het is een tijd van extremen. Burns vindt het belangrijk dat bepaalde thema’s over de hele wereld op de kaart worden gezet. ‘Je zult twintig zijn en in deze periode opgroeien. Dat is een hele opgave. Racisme, inkomensongelijkheid, corruptie, hebberigheid, het moet allemaal aan de kaak gesteld worden.’ Zelf doet Calexico dat op The Thread That Keeps Us in opener ‘End of the World with You’, een sprankelende, klassieke popsong waarin de mooiste geluiden van Pavement, The Posies en Big Star doorklinken. Een muzikale opmaat naar de totale vernietiging van de wereld. Maar wel met een romantische boventoon.

Verandering

In alle chaos en verdeeldheid merkt Burns namelijk ook dat mensen bijeengebracht worden. ‘Je ziet dat mensen elkaar door de verkiezing van Trump juist ook weer vinden. De vrouwenmars en andere protesten brengen weer eenheid. Mensen komen bijeen en trekken eropuit en ik hoop en denk dat dit de meerderheid is. Mensen beseffen dat het niet langer zo kan doorgaan, met haat en corruptie. Ze zullen beseffen dat ze zelf stappen moeten zetten. Ik zie dat als een positieve ontwikkeling. Het begint bij de kunstenaars: de muzikanten, de schrijvers, de fotografen, de schilders. Het feit dat ik de media kan bereiken met een positieve boodschap betekent dat ik actief meedoe aan het creëren van een beter leven. Maar iedereen kan daar aan meewerken. En op een dag wordt iedereen wakker en staat er weer iets goeds te gebeuren. Let maar op.’

De missie die Burns en Convertino zelf zijn gestart, komt niet uit de lucht vallen. Convertino: ‘Het is echt iets dat we de afgelopen acht jaar van Obama hebben geleerd. Hij sprak altijd over “in jezelf kijken”. Als je verandering wilt, moet dat bij jezelf beginnen. En ik geloof ook dat dit de enige manier is om grote veranderingen teweeg te brengen.’

De opnames voor The Thread That Keeps Us vonden plaats in Panoramic House, een uit sloophout opgetrokken studio met uitzicht op zee in het noorden van Californië. Het pand werd een soort duiventil waar muzikanten uit alle hoeken van de wereld kwamen aanvliegen om hun steentje bij te dragen. Zo werd de gitaarsolo van ‘End of the World with You’ ingespeeld door de min of meer vaste Spaanse gitarist. ‘We lieten hem invliegen, draaiden een stukje Robert Fripp ter inspiratie en hij ging los. Het stond meteen goed op tape. Okay, next!’ Deze manier van werken zorgde ervoor dat het album een mooie doorsnede is geworden van het totale oeuvre van de band. Waar eerdere platen meer leunden op een van de stijlen van de band, is The Thread That Keeps Us afwisselender en rijker in geluid. De grote winnaars zijn de nummers an sich. Burns heeft zich door de jaren heen ontwikkeld tot een sterke liedjesschrijver.

Trilling

De nieuwe Calexico is niet alleen maar een protestplaat geworden. Zeker niet. Daar is The Thread That Keeps Us te divers voor. ‘Op eerdere albums stipten we ook vaak thema’s aan die ons bezighielden,’ licht Burns toe. ‘Onderwerpen als immigratie, het opdrogen van de natuurlijke bronnen in het Amerikaanse westen, sociale ongelijkheid. Nu ik vader ben, begin ik te begrijpen dat het niet om de grote stappen en de grote gebaren gaat. Het gaat om de kleine beetjes. Laatst had ik een gesprek over leven na de dood en iemand zei dat je energie blijft voortbestaan: behoud van energie. Dat vind ik een enorm positieve gedachte. Energie: alles heeft een trilling! Daar put ik kracht uit. Het verklaart waarom iedereen zich aangetrokken voelt tot muziek. Muziek is een helende kunstvorm. Als mijn dochtertje ’s ochtends opstaat, zingt ze altijd een liedje. Dat doet ze voor zichzelf, maar eigenlijk ook voor het hele gezin, want iedereen hoort haar. Maar misschien zingt ze het wel voor de hele wereld, want iedereen kan de trilling voelen.’

Maar toch nog even: wat is nu de oplossing in deze roerige tijden? Convertino: ‘Protesteren: show up! Wij doen dat door middel van interviews en in onze liedjes. Je kunt niet in één keer de wereld redden, dat doe je in kleine stappen. Maar iedereen kan meedoen, wees betrokken. En lees af en toe eens een boek.’

The Thread That Keeps Us verschijnt 26 januari bij City Slang/Konkurrent en op 25 maart speelt Calexico in Paradiso te Amsterdam. In juni speelt de band op Down The Rabbit Hole.