2018 is het jaar van Nils Frahm. De Duitse componist stond drie keer in een uitverkocht Paradiso, komend weekend in de grote Bravo tent op Lowlands en dan in het najaar ook nog eens in AFAS Live. Met zijn kwetsbare pianomuziek. Wie had dat ooit gedacht?

Als muzikanten op het podium met hun rug naar het publiek staan op te treden kan dat twee dingen betekenen: of ze zijn zo ver heen dat ze niets anders dan een middelvinger over hebben voor hun publiek, of ze cijferen zich weg voor hun instrumentarium. Dat laatste is het geval bij Nils Frahm. Vier jaar geleden opende hij de tweede dag van Best Kept Secret op een verder nog leeg festivalterrein. Een logische keuze, want de muziek van de Duitse componist is breekbaar en verstild. Veel te kwetsbaar als een tent verderop een rockband staat te spelen, en bovendien heel erg geschikt om de pluisjes in je hoofd van de eerste dag langzaam te verdrijven.

Daar stond hij in zijn capuchontrui, gebogen over zijn instrumenten. Op het podium een halve studio, met natuurlijk als meest opvallende verschijning een grote vleugel. De klep is eraf, zodat de binnenkant oogt als een oude dame middenin een openhartoperatie. Het is natuurlijk geen toeval dat Frahm die binnenkant van zijn instrument zo graag laat zien, want daar gaat het hem nu juist om. Zijn microfoons zitten zo dicht bij de bron van het geluid dat je de hamertjes kunt horen tikken, de scharnieren hoort piepen. Maar Frahms muziek drijft niet alleen op dat hyper-authenthieke akoestische geluid. Links van hem staan ook nog synthesizers en effectmachines, waarmee hij op loops gebaseerde elektronische muziek maakt.

Mooi natuurlijk, en zelfs met het besef dat Frahms muziek bekend staat als romantisch en dromerig klinkt dat nog altijd niet als het type muziek waarmee je festivaltenten vol trekt. Ja, misschien een fraai bospodium op een boutiquefestival of een stijlvol theater met zitplaatsen. Het verklaart niet dat Frahm op Lowlands straks in die technodome staat waar die nacht Ben UFO en Motor City Drum Ensemble de dans zullen leiden. Er zijn twee factoren die verklaren waarom de Duitser zo immens populair is.

Om te beginnen hebben we hem een paar jaar niet kunnen zien. De componist debuteerde in 2005 als begintwintiger met het album Streichelfisch, en de eerste jaren was hij een nicheartiest. Pas rond 2013 begon het grote publiek hem te ontdekken. Maar midden in alle aandacht trok Frahm zich vervolgens terug in zijn studio. Tussen 2015 en 2018 ruimde hij zijn agenda totaal leeg, op een zes uur durend optreden met Ólafur Arnalds in de Pyramide van het Louvre in 2016 na - eat that Beyoncé en Jay Z. Oh ja, hij maakte een album met zijn elektronica-project Nonkeen, een trio waarmee hij al werkte voor ie aan zijn solocarrière begon. Ze traden sporadisch op, maar het mocht niet echt naam hebben. En de naam Nils Frahm, die was echt niet te zien op affiches.

Tegelijk begon de muziek van Frahm een eigen leven te leiden door de toenemende populariteit van Spotify’s moodplaylists. Als er een genre is dat profiteert van de doorbraak van streaming muziek, dan is het de neo-klassieke muziek van Frahm en genregenoten als Ólafur Arnalds, Hauschka en Nederlander Joep Beving. Voor veel mensen is het de perfecte muziek voor rustige momenten thuis, voor bij een diner of bij het inslapen. Talloze playlists zijn er inmiddels in die hoek, en ze moeten voortdurend ververst worden. Ook vandaag de dag kun je in al die ‘Peaceful Piano’ en ‘Songs For Sleeping’ playlists werk van Nils Frahm aantreffen, ook werk uit zijn back catalogue. Nils Frahm kan het nooit bevroed hebben toen hij zijn compromisloze pad koos, een decennium geleden, maar inmiddels tekenen labels maar al te graag pianisten die introspectief voor zich uit soleren.

Nils Frahm

Geboren
Hamburg, 1982

Albums
2005 - Streichelfisch
2008 - Electric Piano
2008 - My First EP
2009 - The Bells
2011 - Felt
2012 - Screws
2013 - Spaces
2015 - Solo
2016 - The Gamble (met Nonkeen)
2018 - All Melody

Wat zegt het over Frahm dat ie op die onverwachte golf van succes niet ineens drie pianoalbums op een avond is gaan vol spelen? En wat zegt het dat zijn nieuwe album ‘All Melody’, dat begin dit jaar verscheen, juist wegstuurt van die kale piano-improvisaties van een paar jaar geleden? Toch op zijn minst dat ie niet graag de makkelijke weg kiest. En tegelijk is de nieuwe richting die hij koos juist wel weer geschikt voor grotere podia. Het is nog altijd vrij intiem wat ie maakt, maar wel veel gelaagder - met koor-achtige flarden stemmen, met strijkers, en met elektronica die soms zelfs uitloopt richting dansbare beats.

Eerder deze zomer puilde Frahm’s tent op Down The Rabbit Hole uit. Ook buiten de tent zaten tientallen mensen vol aandacht naar het videoscherm te kijken. En je zult zien, ook op Lowlands zal het muisstil zijn en zullen mensen zijn set noemen als rustpunt in de hectiek van Lowlands, als ultieme onthaasting voor de overprikkelde mens. Als muziek die je even stil laat staan bij je ‘Fundamental Values’, om maar een titel van zijn nieuwe album in te zetten. Eigenlijk heel logisch, dat die Nils Frahm ineens zulke grote tenten vol trekt, nietwaar?