Een tafel ligt vol met etenskruimels van afgelopen week. Kringen van bierflesjes die er veel te lang op gestaan hebben, een hele berg spullen, waarvan de meest ondefinieerbaar zijn. Green Day-zanger Billie Joe Armstrong zit erbij en kijkt ernaar, zijn korte zwarte haar is net zo vies als de tafel. Hij kijkt naar cartoons en schaars geklede dames op de beeldbuis. Tegen het eind schiet ´ie uit z´n slof en slaat met de kussens van de bank alles aan gort. Dit is hét plaatje uit ‘Longview’, een van de vroege classics van doorbraakalbum Dookie. ‘I'm so damn bored I'm going blind […] When masturbation's lost its fun / You're fucking lonely’. Het zijn de problemen waar iedere eind-tiener mee te maken heeft: je gaat je huis uit, mama’s opruimservice blijkt toch zo gek nog niet en eigenlijk weet je van lamlendigheid niet wat je met jezelf aan moet.
Hoe ouder de band, hoe ouder het publiek. Dat is zo’n beetje de gouden regel in de popmuziek. Maar niet bij Green Day. 45 jaar zijn de punkers inmiddels en alsnog trekken ze steeds super jonge fans naar hun muziek. Hoe kan dat toch?
Screenshot Longview
De tieners van toen zijn inmiddels zo’n beetje net zo oud als de bandleden zelf, maar in de loop der jaren heeft Green Day steeds nieuwe fans aangetrokken. Dat zie je niet alleen bij optredens. De band wint regelmatig prijzen die vanuit kinderen- en jeugdstembussen komen. Kijk maar naar de eindeloze lijst prijzen en nominaties. Alleen al bij Nickelodeon Kids' Choice Awards, Teen Choice Awards en MTV Awards is Green Day 40 keer genomineerd, waarvan ze 17 keer hebben gewonnen.
Green Day for ever
Maar Green Day heeft zich dan ook altijd heel bewust op dat jonge publiek gericht. Het begon al bij de bandnaam. Zanger/gitarist Billie Joe Armstrong en bassist Mike Dirnt richtten in 1986 ‘Sweet Children’ op, een naam die maar van korte duur was omdat ‘ie teveel leek op een ander lokaal bandje. In 1990 verandert de naam, komt drummer Tré Cool erbij en is Green Day geboren. ‘Green Day’ komt van een nummer dat ze eerder hadden geschreven en gaat - lekker puberaal - over wiet. Armstong vond blowen wel dope en het blijkbaar bandnaamwaardig.
Duitse fans reizen Green Day achterna
Op het oudste werk hoor je dat het drietal zelf nog aan het puberen is. De liedjes gaan over typische problemen waar je als jonkie mee rondloopt. Het meisje waar je verliefd op bent ziet jou als gewoon een vriend en af en toe wil je je gewoon even opsluiten in je kamer en door niemand lastig gevallen worden. Dat is niet vreemd, want de heren waren toen nog 14-jarige snotneuzen. Op hitplaat Dookie (1994) wordt dat soort gedrag nog eens uitvergroot. De hits gaan over een kwellende onzekerheid, sukkels die het bloed onder je nagels vandaan halen en het besef dat aan je tienerjaren toch echt een eind komen. De boodschap kwam nogal aan: van Dookie gingen meer dan tien miljoen exemplaren over de toonbank.
Green Day klaagt erop los. Niks is goed. Een beproefd recept waar Green Day nog rustig drie albums uit put, alsof ze nog koste wat kost aan hun jeugdige opstandigheid vast willen houden. Tot aan American Idiot. Het album uit 2004 is een keerpunt in de carrière van de band. De oorlog in Irak is in volle gang, George W. Bush is de leider van Verenigde Staten en Green Day kan, en wil, zich niet langer verschuilen achter verveling en puberaal gedrag. De bandleden zijn inmiddels de dertig gepasseerd, hun gitaarwerk is minder rauw en de teksten krijgen meer inhoud. Wat heet: American Idiot is een rockopera, die uiteindelijk zelfs naar Broadway gaat. The Who! Ziggy Stardust! Je ouders! Hoewel musicals niet erg punk zijn, fans willen deze toch zien. Het is tenslotte Green Day.
Broadway is dus geen pretbederver voor de jonge fans. Daarentegen: Green Day wint in deze periode een compleet nieuwe lichting voor zich. Ter inspiratie voor American Idiot luisterden ze naar muziek van populaire artiesten uit die tijd: Eminem, Kanye West en Linkin Park, vertel tArmstrong in Blender. Daarnaast hoef je niet diep in de teksten te duiken om te begrijpen waar ze over gaan. Op de titeltrack protesteert de band tegen de media: ‘Don't want to be an American idiot / One nation controlled by the media / Information age of hysteria/ It's calling out to idiot America.’
Het zou ontzettend punk zijn om de media te mijden of journalisten voor lul te zetten tijdens interviews, maar dat hebben ze afgeleerd. Begin jaren negentig komt Green Day inderdaad niet verder dan loltrappen en deuzig in de lens kijken. In 1994 bij de MTV EMA Awards staat Armstrong onderuit gezakt tegen een muurtje en kijkt hij amper in de camera: ‘I don’t like camera’s in my face that much. So yeah’. Verder zegt de zanger vaak dat ‘ie het allemaal niet weet, maar klinkt zeker van zijn zaak als hij vertelt dat de band geen prijs gaat winnen. Green Day zou niet gemaakt zijn voor MTV.
Green Day @ Pinkpop 2013
Discografie Green Day
1990 - 39/Smooth
1991 - Kerplunk
1994 - Dookie
1995 - Insomniac
1997 - Nimrod
2000 - Warning
2002 - Shenangians
2004 - American Idiot
2005 - Bullet In A Bible (live)
2009 - 21st Century Breakdown
2011 - Awesome As F**k (live)
2012 - ¡Uno!
2012 - ¡Dos!
2012 - ¡Tré!
2013 - ¡Quatro! (documentaire)
2016 - Revolution Radio
Dat had Armstrong behoorlijk mis. De band verschijnt in de jaren negentig bijna elk jaar weer op de rode loper bij MTV. Green Day past het taalgebruik en de houding tegenover pers aan. Waar mediatraining toch goed voor is. Vanaf 1998 komt de jeugdige Armstrong-onliner ‘Y’know’ (die hij irritant vaak zegt) in zijn vocabulair en is mediaer niet alleen meer voor grappen. In een interview met Studio Brussel in 2009 vertellen de heren over het politieke statement van American Idiot, terwijl een paar seconden geleden Cool nog met een vinger in de neus van de journalist stopte onder het mom van ‘fingerfucking’.
Bij een professionelere houding hoort ook een volwassener uiterlijk. De neusring van Armstrong gaat uit, zijn haar heeft niet meer alle kleuren van de regenboog en zijn zwarte pandaogen worden vervangen voor een subtiel oogpotlood-lijntje. De slobberige shirts maken plaats voor pakken en nette leren jasjes. Alleen Cool kan het niet helpen om af en toe met een neonkleur in zijn haar te verschijnen. Green Day heeft een goed werkende balans gevonden tussen lollig zijn en serieus genomen willen worden.
Ook op het podium vinden ze die balans. Waar Armstrong eerst trippend op het podium stond, sneller praatte dan Eminem in zijn ‘Rap God’ en afsluit met een keertje of dertig ‘You Worry?’, heeft de band nu een succesformule gevonden waar ze nog steeds aan vastklampen. De laatste jaren beginnen de shows met een dronken konijn op het podium, schiet Armstrong met een T-shirtkanon merchandise in het publiek en tijdens ‘King For A Day’ wordt de verkleedkist opengetrokken. Maar nog belangrijker: Al tientallen jaren mag een jonge (!) fan optreden met Green Day. De gelukkige gaat dan met een zwart-witte Fender Telecaster om zijn nek naar huis. Dit wordt door fans opgenomen en de filmpjes gaan viral. Je kunt honderden van deze video’s vinden op YouTube, ze worden tienduizenden keren bekeken en de beste halen zelfs drie miljoen views.
Naast de clicks die ze krijgen op YouTube-filmpjes van fans, gebruikt Green Day expliciet Instagram om hun fans direct te bereiken. Daarnaast hebben Armstrong, Dirnt en Cool een eigen account, waar ze persoonlijkere items plaatsen. En toch, ondanks dat sociale media een grote rol speelt in hun carrière, protesteert de band tegen de honderden filmende smartphones de lucht in gaan tijdens de show. Volgens Armstrong kun je altijd nog naar hem op een schermpje kijken, nu moet je genieten. ‘I feel like a little more human contact is good,’ zegt hij in The Daily Star. Is het niet tegen George Bush, dan verzet de band zich wel tegen de veranderende concertervaring.
Het protest is ook weggeweest, nog niet eens zo lang geleden. Het drietal ging keihard onderuit in 2013 met hun trilogie ¡Uno!, ¡Dos! en ¡Tré!. Op deze platen ontbreekt alle urgentie en lijkt de band vol in te zetten op pop. Zowel de popliefhebbers als oude fans van Green Day zaten niet te wachten op een nietsig liedje over Amy Winehouse of Troublemaker’: een up-tempo liedje met een flauw eenvoudig en herhaaldelijk poppunkriffje zónder pit. Daarnaast bleef een specifiek politieke tegenspraak uit. ‘Kill The DJ’ is een uitgekauwde sneer naar danc. ’99 Revolutions’ veinst een soort van boodschap, maarover dan? Je duikt van het ene vage protest- of liefdesliedje in het andere, zonder een écht uitgesproken onderwerp te vinden. Zonder die duiding is het een slecht aftreksel van hun eerdere werk. Zelf geven ze het ook toe. Armstrong zegt dat het door de drugs komt, die hij gebruikte tijdens het opnameproces. ‘Ik was helemaal de weg krijgt. Om alles weer op een rijtje te krijgen ben ik naar de afkickkliniek gegaan.’
Na een frisse start begint de band aan project Revolution Radio. Het album uit 2016, waar de boodschap weer een grote rol gaat spelen en de distortionknop verder open moet. Ze willen hun fans gewoon weer aangezetten tot herrie schoppen en regels breken, verwarring en jezelf kwijtraken. Een periode waar Armstrong net uitrolde, maar ook het onderwerp van eigenlijk alle Green Day-albums. Na de opnames van de laatste plaat gaan ze op tour, ook langs de Ziggo Dome, waar ze in 2,5 uur tijd niet één minuut de tijd nemen om iets van die mislukte trilogie te spelen. Het draait om hun nieuwe werk, het opjutten over Trump en vooral hits, hits, hits. Green Day gaat terug naar hun succesformule met geintjes, de verhalen in hun muziek en bovenal het contact met de jonge fans. Gelukkig maar.