De krankzinnig kleurrijke ‘hiphop’ van Cartiez De krankzinnig kleurrijke ‘hiphop’ van Cartiez

Met De Wereld Is Gelogen maakte Jean Marc Koorndijk (27) alias Cartiez de meest opvallende Nederlandse hiphop-release van het jaar. Of nou ja, kun je het wel hiphop noemen? Prijssingle ‘Disco Avengers’ klinkt als een hyperactieve en compleet over the top hardrock-themesong van een jaren ’90 tekenfilm, de titeltrack is een prachtige synth-Nederpop-ballad met droevige tekst (‘Als je nu kijkt in mijn ogen / weet aan alles komt een eind / ik heb mijlenver gelopen / soms raak ik mezelf kwijt’). ‘Boulevard’ is de meest koddige American highschool-rock-track die je dit jaar zult horen en af en toe hoor je ook de indie-esthetiek van bands als Phoenix terug, tussen de slap-bass en synthesizers die zo ver zijn overstuurt dat het ook best verzengende gitaarsolo’s hadden kunnen zijn. 

Maar wanneer hij toch rapt, lijken de flow en ad-libs van Cartiez soms toch ook weer op die van Ronnie Flex, met wie hij al een decennium het collectief Lefensmannen vormt. Hij speelde zich in 2014 voor het eerst in de kijker door de hook van ultieme straatbanger ‘Dat Doen We Niet Meer’ voor zijn rekening te nemen, doet vervolgens een handvol features bij onder andere Ronnie Flex, Mr. Polska en Def Major en staat met een tweetal tracks op New Wave. Maar nu pas een eigen album, dus? Hij schatert. ‘Nou ja, ik heb zo’n 80 procent van het album zelf geproduceerd, dat kost gewoon tijd’, vertelt Cartiez. ‘Ik ken producers die altijd dezelfde standaard akkoorden spelen, ik doe random iets en hoop dat het dope klinkt. Daarom hoor je in veel tracks hele rare dingen voorbij komen die niet zouden moeten werken, maar toch werken.’ Zoals die verknipte, computer-gegenereerde stem die overal opduikt, bijvoorbeeld. ‘Ik wil niet precies vrijgeven wat mijn geheim is, maar het is een soort Daft Punk-talkbox-effect maar dan met een VST. En geef me alsjeblieft geen gitaar, ik kan alleen een nummer van John Mayer spelen.’

De plaat ontstond in zijn studio op een werkterrein aan de Maas bij Rotterdam. In hetzelfde studio-complex zitten ook Mr. Polska, Jack Shiraq, Mucky (de producer van Sevdaliza en NoizBoiz) en Wiley. Wacht even, UK grime-legende Wiley? Jazeker, die woont al een tijdje in Rotterdam en heeft zowaar een korte en hoogst opmerkelijke verse op De Wereld Is Gelogen. ‘Iedereen in dat pand loopt heen en weer om elkaar een beetje te helpen. Mucky en ik zaten aan de plakkaat te sleutelen terwijl Wiley binnenkwam. Ik vroeg hem maar gewoon: “Wil je een verse schrijven?” Dat deed hij, maar hij is een hele moeilijke man, en zei later: “Nee, dit kan toch eigenlijk niet.” Vervolgens kwam Mucky hem heel random een keer in de stad tegen, en zei-ie: “Joh, ga gewoon op dat nummer, dat past gewoon bij je.” Toen vond Wiley het uiteindelijk tóch cool.'

1990 geboren als Jean Marc Koorndijk in Cayenne (Frans-Guyana)
1999 verhuist via Parijs naar Hoogvliet, Rotterdam
2007 vormt de groep Lefensmannen met o.a. Ronnie Flex, Def Major, Mafe en Kid de Blits
2014 feature op 'Dat Doen we Niet Meer' van Murda en vaste backup van 
2015 twee tracks op New Wave
2017 debuutalbum De Wereld is Gelogen

(tekst gaat door na de video)

De eerste acht jaar van zijn leven woonde Jean Marc in Frans-Guyana, het gebied tussen Suriname en Brazilië. Waar buurtland Suriname zich losrukte van kolonisator Nederland, is Frans Guyana nog altijd officieel onderdeel van Frankrijk, vertelt hij. ‘Heel gek, eigenlijk. Ik kan me nog veel uit die tijd herinneren: ik woonde in een grote villa met de familie van mijn vader, in de hoofdstad Cayenne. In het achterhuis woonden mijn neef en tantes met kinderen, op de bovenverdieping een andere tante. Zo ben ik grotendeels tussen de vrouwen opgegroeid. Op een dag kwam mijn moeder mij halen – die had het daarvoor effe moeilijk en woonde er niet – en zei ze: “We gaan nu naar Nederland.” Het lijkt me heel gek om er nu weer naartoe te gaan, ik denk dat ik me dan pas besef dat mijn tijd daar me echt heeft gevormd.’ 

Toen hij in het vliegtuig naar Nederland zat als negenjarig jochie, hoorde hij een liedje dat een giga-impact op hem had. ’Beautiful Day van U2! Ja, echt. Ik kende het niet, maar heb het nummer altijd onthouden. Ik vond het zo mooi, ik zat in de lucht en mijn leven zou compleet gaan veranderen. Dat heeft echt mijn muzieksmaak gedefinieerd.’

‘Ik heb een bindingsangst met de boze wereld’, zingt hij op het album over het gemis van zijn vader – die nog in Frans-Guyana woont. En even later: ‘Ik zing met mijn ogen dicht: “Je t’aime”, want ik mis je zo.’ ‘Dat is waarschijnlijk het meest waardevolle nummer voor me. Mijn vader leeft nog wel, maar ik spreek hem niet meer echt, hoewel ik hem zo zou kunnen opbellen. Hij heeft het nog niet gehoord en kan geen Nederlands, maar ik denk dat de muziek van dit nummer universeel genoeg is om het te begrijpen voor hem. Dat komt nog wel.’ 

Cartiez groeide vanaf zijn negende dus op bij zijn moeder in hartje Hoogvliet, de Rotterdamse achterstandswijk. ‘Precies, waar Hef ook vandaan komt. Dat waren wel effe moeilijke getto-tijden, en Hef was iemand waar we naar opkeken. Hij deed alles als eerste, en elk nummer dat hij dropte was gek en hij heeft Hoogvliet op de kaart gezet.’ 

Uit die tijd kent hij ook zijn beste vriend MaxiMilli, met wie-ie zich inschreef voor de mbo muziekopleiding aan het Zadkine. ‘Dáár leerde ik ook Ronnie kennen, en daar ontstond Lefensmannen. We waren zeven jongeren die de drang hadden om muziek te maken en elkaar stimuleerden. Zag de een het niet meer zitten, dan waren er altijd zes die zeiden: “We gaan het gewoon doen, man!” Toen al hadden we de ambitie om Nederland te veroveren. Ik weet nog dat we met z’n allen liepen te huilen – letterlijk janken – in de buurt van Ronnie’s huis. Waarom? Het was een emotioneel moment, we MOESTEN muziek maken maar niemand geloofde in ons. Ook onze ouders niet, die vonden dat we een plan B moesten hebben, maar ik zie een plan B als toegeven dat je niet gelooft in plan A. En het is gelukt: als eerste Ronnie, en nu de rest steeds meer. Ik heb persoonlijk financieel heel veel verdiend door met Ronnie mee te gaan touren, maar ik twijfelde altijd al: moet ik blijven rappen? Hoe lang ga ik dat doen, dan?’

Zo ontstond de muzikale blauwdruk voor De Wereld Is Gelogen, enigszins beïnvloed door de muziek die zijn moeder grijs heeft gedraaid in zijn jeugd (hoewel je Linkin’ Park en Limp Bizkit gelukkig ook niet echt terughoort in de muziek van Cartiez). ‘Ja, en meer nog luisterde ik naar de Franse electro van Justice en Daft Punk, om me zo in de Ed Banger-sound te gaan verdiepen. Ik ben verliefd op hun manier van afmixen en hun sounds. Veel popmuziek van nu ben je na een maand al zat, ik hou meer van muziek die tegelijkertijd nostalgisch klinkt en je aan de toekomst doet denken. Een plaat als Discovery komt uit 2001, maar klinkt zo futuristisch dat-ie ook best pas in 2023 zou kunnen verschijnen. Met hiphop heb ik alles behaald dat er te behalen valt, en dat per ongeluk. Met New Wave wonnen we de Popprijs en een Edison, we stonden op Lowlands. Nu is het tijd om succesvol te worden met de muziek waar ik bewust voor heb gekozen.’

Cartiez speelt vanavond live in 3voor12 Radio met z'n band.

101Barz van Lefensmannen (2013)