Josh Homme over Iggy Pop: 'Zijn kont kussen haalt niet het beste naar boven'

Queens of the Stone Age-frontman maakte plaat met de punk-pionier

Timo Pisart ,

Iggy Pop speelde gisteren in de HMH met niemand minder dan Josh Homme op gitaar. 3voor12-redacteur Timo Pisart sprak ’s middags al met het brein achter Queens of the Stone Age, over de lessen die hij leerde van Iggy Pop en hoe de punkdinosaurus hem leerde omgaan met zijn doodsangsten. ‘Ik heb zijn songs echt nodig op die donkere momenten.’

Al het tweede liedje gaat het jasje uit om zijn pezige, gehavende 69-jarige slangenlichaam te tonen, en al gauw krioelt en duikelt Iggy Pop over het podium. ‘I’ve got lust for life!’, gromt hij. In alles brengt vanavond Iggy Pop een ode aan het leven, en dat met een bijzondere all-star band achter zich: beest van een drummer Matt Heldens (Arctic Monkeys) zit in de hoek, en verder telt het podium maar liefst dríé leden van Queens of the Stone Age. Natuurlijk ook frontman Josh Homme, die zich vanavond sierlijk schikt als achtergrondgitarist en de laatste plaat van Iggy Pop produceerde: Post Pop Depression. Naast wat werk van die plaat is dit vooral een grootse hit-show met klassiekers als Passenger, Lust For Life en China Girl. Toch is het een nieuwe song die vanavond het absolute hoogtepunt vormt: Paraguay, met een lompe bezwerende gitaarriff en een langgerekte tirade van Iggy zelf over al die angstige mensen die hij zat is, al die kritiek. Hij gaat liever wonen op Paraguay om een kleine eigen sekte te starten. 

Diezelfde Iggy schittert ’s middags in het superchique Waldorf Astoria-hotel van afwezigheid, hij had geen goesting naar een dagje pers. Josh Homme, Matt Helders (Arctic Monkeys) en Dean Fertita (Queens of the Stone Age) daarentegen zitten keurig op een rijtje klaar met tien bakjes met ieder een andere kleur gummybeertjes. Niet dat die laatste twee echt iets zinnigs te zeggen hebben, ze stoppen meer gummyberen in hun mond dan er woorden uit komen. Matt is een paar dagen geleden - op tour! - 30 geworden, en praat vooral vol lof over de vier taarten die hij in Berlijn heeft mogen ontvangen.

De boomlange Josh Homme glundert ondertussen wanneer hij een boek van de Vlaamse schilder Jan van Eyck in zijn indrukwekkende kolenschoppen van handen krijgt. ‘Fantastisch! Ja, ik ben echt fan, ja. Zijn broer Hubert maakte zijn lijsten, hè? Samen maakten ze veel drieluiken, en ze waren een fantastisch team omdat ze een symbiotisch begrip hadden over hoe je het kunstwerk moest omlijsten.'

Je begrijpt al waar ik naartoe wil, hè? Als Iggy en jij de broers Van Eyck zouden zijn, wie ben jij dan?
‘Vanzelfsprekend zou ik Hubert zijn. Niet alleen omdat de naam Hubert prachtig is, maar ook omdat hij langer was dan Jan.’ Hij valt even stil, zijn blik wordt serieuzer: ‘Ik bedoel: Iggy’s perspectief en amalgaam van omstandigheden die hem op dit punt hebben gebracht..’ - weer een stilte en een olijke grijns - ‘..zijn uniek. Onze taak was om hem in de juiste omlijsting te zetten zodat hij boven zichzelf kon uitstijgen.’

Jan van Eyck was in de late Middeleeuwen een pionier in werken met olieverf, zoals Iggy Pop een punk rock-pionier is. Maar Iggy is natuurlijk veel meer: hij heeft geacteerd, Franse chansons gedaan, hij heeft samengewerkt met Michel Houellebecq, hij is opa. Hij heeft zoveel persoonlijkheden. Om nog maar even op deze cheesy metafoor voort te borduren: welke kant van Iggy hoopte jij als producer te omlijsten?
‘Hij is een enkelvoudige persoonlijkheid, hoor. Hij gebruikt daarin wellicht verschillende media, maar is altijd zichzelf. Dat is zo lonend aan mijn vriendschap met hem: hij is consistent, je weet waar hij staat en hij is een goudeerlijke gast die niet geïnteresseerd is in een poppenkast. Hij houdt van de derde waarheid: je hebt de jouwe, de mijne en dan wat er écht is gebeurd. Het is heerlijk om in de aanwezigheid van zo iemand te verblijven.
‘En tegelijkertijd: het is niet alsof we slijmerige fans zijn, hè? Ik heb hem vanaf het begin gezegd: “Het is geen geheim dat ik van je muziek houd, maar laten we zo eerlijk mogelijk tegen elkaar zijn.” Iemands kont kussen is niet de beste manier om het beste in hem naar boven te halen. Ik wilde hem ook zeker uitdagen, als producer, songschrijver en vriend.’

Toen jullie afspraken: oké, we gaan een album maken, stuurde hij je een pakketje met de post met uiterst persoonlijke aantekeningen. Er zaten gedichten tussen van Walt Whitman, verhalen over Berlijn en zelfs brieven over zijn seksleven. Waarom stuurde hij je dat?
‘Ten eerste zodat we iets hadden om mee te werken. Maar het was voor hem vooral de vraag: “Begrijp je me? Begrijp je me écht?” Hij stelde zich heel kwetsbaar op als mens in een nieuwe relatie, dat was een hele dappere stap en natuurlijk hoognodig als je elkaar écht wil leren kennen in een kort tijdsbestek.
'Zulk schrijven over je seksleven kan je naar links doen kijken: “Oh, dat is wel heel gek, hoor.” Maar als je de andere kant op kijkt, zie je: “Oh, hij was down and out, en deze vrouwen gaven hem een levensonderhoud, hulp en zorg voor hem op het moment dat hij zich voelde alsof niemand dat deed.” Niet [zet stoere stem op]: “Dude, hij schrijft over z’n seksleven, hahaha!”, maar het waren bijna dankbrieven van een wanhopige man die hulp nodig had.’

Hij wilde zijn ziel voor je blootleggen, dus?
‘Precies! En voor mij is dat de definitie van kunst: een boodschap overbrengen die juist zo moeilijk is om te uiten. Daarvoor moet je ook kwetsbaar zijn, een risico nemen, en je er niet mee bezig houden hoe je het vervolgens uitbrengt.
‘Op de oppervlakte is het [zet diezelfde stoere dommige stem op]: “Yeah, laten we een plaat maken met Iggy Pop!” Maar daaronder: het is een zware verantwoordelijkheid, weet je? Het mocht niet klinken zoals “hoe het ooit was”, maar moet tegelijkertijd respect betuigen aan “hoe het ooit was”. En het moet respectvol zijn naar Iggy, maar ook naar de rest van ons. Een onmogelijke taak, abso-fucking-lutely. Je moet volledig gevormd zijn om dit te kunnen doen, en dit voelde als het juiste moment.’

Daarom hebben ze gesprekken gehad over zo’n beetje alles wat een Iggy Pop of Josh Homme zou kunnen bezigen: aardse zaken als het vaderschap, maar ook Berlijn in de jaren 70, de muziekindustrie, acteren en sterfelijkheid. ‘Death is the pill that’s tough to swallow’, bromt Pop op het nummer American Valhalla, dat over een bepaald soort hemel gaat. Het kwam allemaal in een geheel andere context te staan: ten eerste omdat David Bowie - met wie Iggy Pop vooral in de jaren 70 veel samenwerkte - eerder dit jaar overleed. Ten tweede door de aanslag in de Parijse poptempel Bataclan tijdens een show van Eagles of Death Metal, waar Josh Homme nauw bij betrokken is. In die gesprekken met Iggy leerde Josh zijn eigen sterfelijkheid omarmen, zegt hij nu. ‘We hebben het over allerlei zaken gehad die zulke kronkelweggetjes zijn ingeslaan. We hadden geen flauw idee dat deze vier maanden zo’n intense tentoonstelling zouden vormen van geesten die hun schip zijn verlaten voor het hiernamaals. Maar zeker… We vormden bijna de magnetische lichtstraal van wat eraan zat te komen. Hij had onbewust duidelijk de vinger op die tijdsgeest. Want wie had er ooit gedacht dat deze plaat zo’n relevantie zou hebben?.. We zijn in januari 2015 begonnen en hebben hem in isolatie gemaakt.’
’Het was een kans om… om… deelgenoot te worden van een uniek perspectief: Jim [Iggy Pop] is een 69-jarig icoon. Zijn blik op sterfelijkheid is samengesteld uit de stapel levenservaringen die hem zijn overkomen. Die stapel is heel interessant, zijn blik is idiosyncratisch. Je zult niet vaak het leven kunnen overzien vanuit zo’n standpunt, en tegelijkertijd kan een negentienjarige of tweeëndertigjarige ook relateren tot die blik. Hij is niet zozeer OUD. Hij heeft ook een nummer genaamd Chocolate Drop, het mantra daarin is bijkans: “keep going..”’ Josh valt even stil en zucht vermoeid. ‘“Just keep going… just keep going.” Ik heb songs zoals dat echt nodig op die donkere momenten. Het is net dat beetje benzine in je tank dat zorgt dat je kunt blijven doorgaan.’ 

(tekst gaat door onder de video)

Veranderde het ook de manier waarop je zelf op het podium staat?
‘Nee hoor, ik doe wat een show maar nodig heeft. Ik wil dat vanavond is zoals geen enkele avond, en dat denk ik dan weer iedere avond. Ik zet die knop om, en wat er moet gebeuren om het onvergetelijk te maken, dat moet er gebeuren. Dat kan verschrikkelijk vermoeiend zijn, maar wie maakt dat uit? Je slaapt wel als je dood bent.’

Je doet dit met twee van je bandmaatjes van Queens of the Stone Age, de voor de hand liggende vraag is natuurlijk: gaat je samenwerking met Iggy Pop impact hebben op hoe jij vanaf nu af aan muziek maakt?  
‘Iemand vroeg me laatst: “Ben je niet ongelooflijk angstig voor dit project?” Nee man, ik had echt het gevoel dat ik er klaar voor was. Het voelde alsof alles in mijn leven hiernaartoe moest leiden: écht mezelf zijn, daarin samengaan met Jim en eens zien hoe dat klinkt. Dat is wat ik koester aan platen maken: je eigen expressie laten samengaan met een ander, die stapel levenservaringen waar ik het net al over had. Ik kan niet wachten tot ik een nieuwe Queens-plaat maak, of Eagles of Death Metal, of Vultures of in welke fucking andere band ik ook zit. Ja, ik heb een beetje last van muzikale schizofrenie, hè?’ Opeens keihard en grappend: ‘Shut up, Larry!’

Werk je al aan een nieuwe plaat?
Hij verheft zijn stem: ‘Jezus man, give me a break! Móét ik ergens aan werken? Nee hoor, ik dompel me op het moment onder in de jacuzzi die deze wonderlijke ervaring vormt. Daarna zien we wel weer verder. Het water is heerlijk, 57 graden met 30 procent kans op regen.’ Opeens begint hij te brullen: ‘Shut up, Larry!’

Ik heb nog een bonusvraag voor je…
Hij onderbreekt: ’Yes, ik ga voor de knikkers!’

Mooi! Ik wil het hebben over grote veranderingen in de muziekindustrie: super-acts als Beyoncé, Radiohead, James Blake en Drake kondigden hun albums niet meer aan maar brachten ze plotseling en vanuit het niets uit. Zo hebben jullie dit project ook lange tijd geheim gehouden.
‘Jazeker, en zo werk ik eigenlijk al vier platen, sinds Them Crooked Vultures. Ik ben blij dat dat die manier van werken aanslaat, want het element van verrassing en de coole mysterie van iets dat vanuit het niets verschijnt, dát is zo mooi aan muziek. En wat de mensen die je plaat uploaden op torrent-sites niet snappen, is dat ze cunts zijn. Maar echt: een fan die je plaat wil afpakken en de verrassing wil verpesten? Dat is zo’n lullige actie. Ik wou dat ik die persoon kon ontmoeten, om te zeggen: “Waarom zou je dat in godsnaam doen? Dat is wreed, man.” Ik wil hem in de ogen kijken en vervloeken: “Alles wat je in het geheim wil doen, je meest duistere en vieze geheimen, die zullen vanaf nu af aan worden geopenbaard door de goden.”
‘En fuck the money, hè? Daar gaat het me niet om, het gaat om de verrassing van iets prachtigs. Artiesten zijn daarop gaan reageren door BOEM!!! te doen: het boe-effect noem ik dat, vanuit het niets iemand laten schrikken.’

Hij valt nog een laatste keer stil, om zijn scheve gouden tand te ontbloten in een duivelse grijns. Opeens verlaat een keiharde schreeuw zijn mond: ‘Shut up, Larry!’ Dan weer poeslief: ‘De verrassing is terug in de wereld, dat is zó cool!'