Het blijft gissen waar topactrice Olivia Wilde op doelde toen ze zei dat ze de rol geweigerd zou hebben als het een afhankelijke vrouw-van zou zijn: Devon Finestra is precies dat! Al vijf afleveringen lang! Natuurlijk, de serie speelt zich af in 1973, in de muziekindustrie van 1973 zelfs, maar een serie die in 2016 verschijnt kan en moet andere keuzes maken. Zoals Mad Men: een serie die zich ook afspeelt in een seksistisch tijdperk, maar binnen die context geweldige vrouwelijke personages ontwikkelt, die ieder op hun eigen manier de conservatieve mannen te slim af zijn.

Die keuze maakt Vinyl duidelijk niet. Hoe zit het precies? Onze hoofdpersoon Richie staat op het punt om funkster Hannibal kwijt te raken, één van de weinige overgebleven goudhaantjes van zijn in zwaar weer verkerende label American Century. Hannibal staat op het punt voor de concurrent (Jackie Jervis) te kiezen. Dus regelt hij een etentje met Hannibal en Cece; een van zijn liefjes en tevens de secretaresse van Richie. Devon mag ook komen, mits ze een sexy jurk aantrekt. Tijdens het etentje blijkt Hannibal zeer bedreven in het ter plekke verzinnen van anagrammen: de titel van de aflevering ‘He In Racist Fire’ is een anagram van de protagonist.

De vier eindigen in het hotel van Hannibal, die met Devon aan het dansen slaat, en hoe. Richie kijkt gepijnigd toe: moet hij dit nu toelaten om zijn bedrijf te redden, of grijpt hij in? Hij besluit Hannibal wat coke aan te bieden – tenslotte de oplossing voor alles in deze serie. "I don't need a bump —I got a bump", reageert deze gevat. "Why yes you do, sir!", antwoordt Devon. Dat is teveel van Richie: Devon mag mee om Hannibal op te geilen, maar dat het andersom gebeurt is natuurlijk niet de bedoeling. Party’s over, en Hannibal vertrekt naar Jervis. Maar waarom kan dit niet eindelijk eens een overwinning van Devon zijn? Daarvoor is het op te veel fronten een foute scène, bijvoorbeeld als Richie zijn vrouw hard tegen de wand van de lift duwt en ze daardoor alleen maar opgewondener wordt.

In elk geval heeft Richie een laatste strohalm om zich aan vast te houden; hij slaagt erin Jervis’ rechterhand Andrea ‘Andy’ Zito – blijkbaar een ex van Richie zelf – los te weken om voor zijn nieuwe imprint te gaan werken. Ze was ooit PR-chef van American Century, en wil alleen terugkomen als het contact met haar nieuwe baas tot een minimum beperkt blijft. Eindelijk de belofte een écht sterk vrouwelijk personage in de serie, die de business begrijpt en naar haar eigen hand zet.

Ook geslaagd is de manier waarop de stugge Engelse protopunkers van The Nasty Bits langzaam opgeslokt worden in de raderen van de industrie. Kip Stevens wordt door Richie gedwongen zijn leadgitarist te ontslaan: hij speelt dan misschien niet héél veel slechter dan de rest, maar hij heeft totaal geen uitstraling op het podium. Losjes gebaseerd op The Sex Pistols en Sid Vicious, ook al speelt Vinyl zich een paar jaar eerder af? Hoe dan ook, Kip durft natuurlijk niet zijn vriend van het eerste uur (“Hij heeft de bandnaam verzonnen!”) de laan uit te sturen, dus knapt manager Lester Grimes – langzaam wordt iedereen een realist - het vuile werk op. Als viertal mag de band openen voor The New York Dolls, zo belooft Richie, waarop het chagrijnige gezicht van Kip opklaart. 

American Century organiseert intussen een showcase om de bandjes te presenteren die het hachje van de voltallige A&R-afdeling moeten redden, een soort dwarsdoorsnede van de popmuziek in de jaren zeventig trekt voorbij. Iedereen heeft twee weken gekregen om dé nieuwe hete band te vinden, zoals we een paar afleveringen geleden zagen was creep Clark Morelle er bijna (maar echt, bíjna) in geslaagd Alice Cooper aan boord te hengelen. Uiteindelijk heeft hij een Jethro Tull-achtige progband weten op te duiken, die de donder op de gezichten van Richie en Julie Silver verder aanwakkeren. Die laatste (het hoofd A&R van American Century) is nog altijd het enige personage met een beetje humor: “Waar heb je deze gasten ontdekt, Sherwood Forest?” Morelle raakt uiteraard zijn baan kwijt, maar na een smeekbede mag hij Jamies baan hebben. “Ik heb een Yale-diploma!”, jankt hij nog na.

Dus dat betekent dat Jamie – die The Nasty Bits immers ‘ontdekte’ – promotie krijgt? Nee, natuurlijk niet. Het is 1973, duh. Wel mag ze met de leadzanger van The Nasty Bits in bed liggen, zowaar op haar eigen initiatief. Als hij na de seks een plaat van Big Star opzet, wordt hij er door Jamie fijntjes aan herinnerd dat die plaat misschien vijf keer verkocht is – aan muziekcritici. Gaan The Bits echt hun ziel aan de duivel verkopen? Dat gaan we hopelijk zien in de komende afleveringen. En die moeten weer minstens van het niveau van de vorige twee zijn, anders wordt dit eerste seizoen van Vinyl moeilijk te redden. 

Een paar andere lichtpuntjes om toch maar in majeur af te sluiten:

• David Proval speelt Sal Finestra, de vader van Richie, die zijn zoon nét niet helemaal helpt aan dat alibi waar hij om vroeg. Proval kennen we nog van The Sopranos én uit een van Scorsese’s vroegste meesterwerken Mean Streets. Krijgt dat miserabele acteerwerk van James Jagger toch nog wat tegenwicht.
• De laatste scène tussen Andy en Richie speelt zich wederom af bij een Velvet Underground-show, waar we dit keer Julian Casablancas zelf een geslaagde White Light White Heat zien doen – de vorige keer werd Lou Reed nog wat stijfjes neergezet door de zanger van The Drums.
• Met veel tegenzin reageert Kip op het voorstel om een tourtje langs de belangrijke radiostations te gaan doen, die “met enige aanmoediging” vast over te halen zijn de band te draaien. Hopelijk krijgt de kijker eindelijk te zien hoe Ray Romano als Zak Yankovich die dj’s zo ver krijgt – in de eerste aflevering werd hij al neergezet als payola-expert. Benieuwd wat hij in petto heeft…