Wie Flotus opzet, zal zich even achter de oren krabben en denken: waar is Kurt Wagner gebleven, het brein achter Lambchop? En wie zat er in de studio met de knoppen en schuiven van de recorder te fucken? Want Flotus – hier niet de afkorting van First Lady of the United States, het staat bij Wagner voor For Love Often Turns Us Still – klinkt totaal anders dan de elf officiële albums die de band sinds 1992 uitbracht. Stuk voor stuk ongrijpbare platen, maar altijd onmiskenbaar Lambchop. Flotus begint met ‘In Care of 8675309’, een luie groove van ruim elf minuten. De negen tracks die volgen – stuk voor stuk luchtig, lui, ingetogen en vol soul – fungeren als een brug naar afsluiter ‘The Hustle’, een achttien minuten durende dansgroove die uit de studio van LCD Soundsystem had kunnen komen. Flotus is zo’n mooie en bijzondere plaat dat je zou kunnen zeggen: Lambchop wint dit jaar in de categorie Beste Album uit Onverwachte Hoek.

Om te begrijpen waarom de inmiddels 58-jarige Wagner het roer drastisch omgooide, moeten we even naar het oorspronkelijke vertrekpunt voor Flotus, zo’n drieënhalf jaar terug, toen hij met gitaar en bandrecorder op vertrouwde wijze nieuw materiaal begon te schrijven. ‘Eigenlijk was ik wel een beetje klaar met mijn eigen muziek. Ik wilde elektronische muziek combineren met folk, maar wist niet hoe.’ In het verleden begon Wagner geregeld zijprojecten om even los te komen van zijn band. Samen met Lambchoppers Ryan Norris en Scott Martin – die naast hun werk voor Lambchop, allebei een carrière als elektronische muzikant hebben – begon hij in 2013 Hecta. Wagner: ‘Ik stelde voor de koppen bijeen te steken. Zij zouden mij iets kunnen leren over elektronica en ik zou bijdragen door hun instrumentale muziek een stem te geven en het op die manier iets toegankelijker te maken.’

Pensioen
Nadat het album van Hecta verscheen, keerde Wagner terug naar zijn eigen kelder om verder te werken aan Flotus. ‘Ik had in de tussentijd veel geleerd over de technische aspecten van elektronische muziek. Ik kende inmiddels de computerprogramma’s goed, evenals de live-applicaties die tegenwoordig bestaan. Ineens was ik in staat om complexe muziek helemaal zelf uit te werken.’

Wagner woont nog altijd in Nashville, Tennessee, een vriendelijke stad met een levendige muziekcultuur waar iedereen óf muziek maakt óf in de muziekindustrie werkt. Het is er de oorzaak van dat Lambchop altijd als duiventil heeft gefungeerd voor een grote groep muzikanten. Het was altijd makkelijk aanschuiven bij de club van Wagner, hoewel de harde kern van de band de laatste jaren flink is uitgedund. Door de verslechterde albumverkopen van de laatste jaren, heeft de band het niet breed. Wagner: ‘Ik hou van wat ik doe, maar ik vraag mij wel eens af: hoe lang houd ik dit financieel vol? Ik ben blij dat ik getrouwd ben en een vrouw heb die hard werkt.’ Maar het pensioen ligt in het verschiet. ‘Ik ga door tot wat ik doe belachelijk wordt. Als het publiek niet meer komt en journalisten haken af, dan ben ik ook weg.’

Zelf checkt Wagner nog geregeld het clubcircuit in zijn stad. En zo zag hij begin 2015 hiphopduo Shabazz Palaces. Het werd een avond die van grote invloed zou zijn op Flotus. ‘Ik was helemaal weg van de manier waarop zij een stem laten klinken. Ik ben na het optreden naar ze toegegaan en gevraagd hoe zij hun vocalen vervormen.’ Het bleek een eenvoudig kastje uit de muziekwinkel: de TC-Helicon VoiceLive 2.

Toeval
Wagner vertelt over het kleinood alsof hij ze zelf verkoopt: ‘Het is ongelofelijk. Het is een vocoder, een autotuner en een sampler, maar het kan nog duizend andere dingen met een stem doen. Alles live, spontaan en zonder geheugen. Toeval gaat dan ineens een grote rol in muziek spelen. Het is een destructieve manier van werken, want als je het apparaat uit zet, zijn alle instellingen weg.’

Het apparaat is ooit ontwikkeld voor singer-songwriters zodat ze zichzelf makkelijker konden begeleiden door op het podium snel een loopje van hun gitaar te maken. Maar in de hiphop- en r&b-scene werd het ding al gauw gebruikt om stemmen mee te vervormen. ‘Auto-Tune is natuurlijk ooit gemaakt om iemand nog zuiverder te laten zingen. Maar de kracht van zo’n effect zit in de mate waarmee je ermee gaat klooien. Het is misschien triviaal om hierover te praten, maar het kastje heeft mijn muziek een geheel nieuwe richting gegeven.’ Wagner kon nu zijn stem abstraheren, waardoor het stemgeluid ineens prima aansloot bij de elektronische onderlaag. ‘Alles viel op zijn plek. Ik herschreef het materiaal dat ik had en ben toen verder gegaan.’

Maar zo’n bewerkte stem klinkt uiteindelijk toch ijzig kil? ‘Mis!’, zegt Wagner. ‘Iedereen doen het. Zelfs in Nashville hoor je countryproducties voorbij komen waarbij in de studio flink aan de stem is getrokken om het geluid meer met de muziek te laten versmelten. En het gaat verder dan de robotstemmetjes van Kraftwerk, het is een middel geworden waarmee je beter een gevoel kunt overdragen. Het is een geluid dat vol soul zit.’ Wagner vindt de vervorming heel natuurlijk: ‘Ieder mens vervormt zijn stem continu. Soms gaat hij omhoog, soms omlaag. Er kan een tril in je stem zitten of hij kan zelfs breken. Zangers doen dat natuurlijk ook. Het mooie van dit kastje is dat je toeval een rol laat spelen.’

Echtgenoot
Toen Wagner eenmaal de staalkaart van het geluid voor Flotus te pakken had, stond hem nog maar één doel voor ogen: ‘Het moest een plaat worden waar mijn vrouw verliefd op kon worden. Ze houdt meer van populaire muziek dan van Lambchop, zal ik maar zeggen. Nu zij voorzitter is van de Democraten in Tennessee heeft ze een grote verantwoordelijkheid en ze is erg druk. Mijn rol na twintig jaar huwelijk is die van ondersteunende echtgenoot geworden. Dus ik ben eigenlijk de Flotus geworden: de First Lady.’