Motel Mozaïque: De achterkant van de stad

De steegjes waar je alleen komt als je er woont of verdwaald bent

Mick Arnoldus ,

Bij aankomst krijgen alle deelnemers een flesje water en een granenreep toegestopt. Niemand voelt zich afgeschrikt, eerder aangemoedigd. Na een kleine wandeling komen we aan bij het Grotekerkplein, waar meteen een stukje ‘achterkant’ besproken wordt. Met je rug naar de Laurenskerk, langs het balkvormige paviljoen aan de overkant van de Delftsevaart kijk je tegen leegstand aan. Leegstand, midden in het centrum. Op de ene hoek van de steeg zit de Hoogstraat, en aan de andere kant kruis je de Meent. Het zijn precies dit soort blinde vlekken die vandaag in de spotlights komen te staan tijdens deze gidsentocht.

Maar eerst krijgen we een rondleiding in de toren van de Laurenskerk. Uiteindelijk beslaat dit het grootste deel van de tour. Is dat wat je verwacht van een tour met deze naam? Nee. Is dat erg? Helemaal niet. Dankzij een enthousiaste mevrouw die overduidelijk goed weet waar ze over praat word je kennis bijgespijkerd over het enige gebouw in Rotterdam dat er al sinds de middeleeuwen staat. Wist je bijvoorbeeld dat tijdens de constructie er een kleine rivier tussen het kerkgebouw en de toren in liep? Het waterschap Schieland liet in eerste instantie namelijk niet toe dat deze gedempt kon worden. Jazeker, hetzelfde waterschap dat nu nog steeds zeggenschap heeft over dit gebied.

Allerlei boeiende wetenswaardigheden als deze passeren de revue, maar het hoogtepunt van deze rondleiding bevindt zich letterlijk en figuurlijk op het platte dak van de toren. Een schitterend uitzicht naar alle kanten, waarbij dat reuzenrad op het Marktplein nietig afsteekt. Het weer zit ook mee: van de havens in het zuiden tot de wolkenkrabbers in Den Haag schijnt de zon. De Delfste Poort schittert in het zonlicht, de Maas glinstert onder de Willemsbrug en de Kralingse Plas lijkt vanaf hier veel dichterbij. Nu is ook goed te zien wat een enorme kolos het gebouw van de V&D is. Wat moet daar nu weer van worden?

Zoiets is ook meteen een thema voor de rest van deze gidstocht. Via de kleinere straatjes komen we aan op een kleine stijger, waar je uitkijkt op de balkons van huizen die tegelijk met de betonnen kolossen uit de jaren ’80 zijn neergezet. Denk bijvoorbeeld aan de Shell-toren naast het spoor. Het zijn dit soort onbestemde stukjes in het centrum waar deze tocht vooral over gaat. Achteraf gelegen steegjes waar je eigenlijk alleen komt als je er woont of verdwaald bent. In een stad als Rotterdam, waarvan men altijd zegt dat die volop in beweging is, gaat de verandering hier het langzaamst.

Als afsluiter gaan we via de Luchtsingel naar het dak van het Schieblock. Het gebied rond de Luchtsingel is een voorbeeld van een stukje achterkant waar nu wél iets veranderd. Vroeger was het meestal geen goed teken als je hier echt iets te zoeken had. Tegenwoordig is het gebied één van de pijlers van het Rotterdamse uitgaansleven. Aan de ene kant heb je de Annabel, BAR en de Biergarten. Aan de andere kant op en in voormalig station Hofplein gebeurt ook genoeg. Ertussenin in het Schieblock zit een concentratie van creatieve ondernemers. Met op het dak een tuin en een terras.

Ook voor doorgewinterde Rotterdammers kende deze tour veel nieuwe inzichten. De achterkant van vandaag kan morgen de plek zijn waar iedereen heen wilt, maar andersom net zo goed. Nog één weetje dan: het belangrijkste plein zit in Rotterdam niet vóór maar achter de kerk.