Met Le Guess Who? naar het einde van de wereld

Tien niet-westerse acts op Le Guess Who?

Atze de Vrieze ,

Op veel festivals zijn acts uit niet-westerse landen vooral ‘lekker voor in het zonnetje’ of gedoemd tot een bescheiden plekje naast de vega-tent. Niet op Le Guess Who?, waar muziek van buiten Europa en de VS de afgelopen jaren tot de kern van het programma is gaan behoren. Dit zijn tien spannende acts van ver in het programma van 2016.

Elza Soares
Waar vandaan:
Brazilië
Waar en wanneer: TivoliVredenburg Grote Zaal, zaterdag 22:00 uur)
Groot zet Le Guess Who? dit jaar in op de 79-jarige samba-koningin Elza Soares, een Braziliaans fenomeen dat afgelopen jaar een bijzonder album uitbracht: El Mulher Do Fim Do Mundo, oftewel de vrouw aan het eind van de wereld. Het schijnt dat ze optreedt op een stoel, bovenop een gigantische hoop afval, die symboliseert wat een puinhoop de wereld is. Die puinhoop bezingt Soares al haar hele carrière en dat maakt haar een weerbarstige, confronterende en ook voor westerse oren intrigerende artiest. Primetime op de zaterdagavond.

The Dwarfs Of East Agouza
Waar vandaan:
Egypte
Waar en wanneer: Pandora, zaterdag 00:40
Voormalig Sun City Girl-lid Alan Bishop streek neer in Cairo en vormde daar met twee Egyptische muzikanten de band The Dwarfs Of East Agoura. Met zijn drieën maakten ze een razend boeiende plaat die een half jaar geleden uitkwam, waarop ze muziek uit de regio combineren met vlammende krautrock. Niet bepaald muziek om rustig thuis op te zetten voor je bezoek, maar live ongetwijfeld bijzonder meeslepend.

Bassekou Kouyate
Waar vandaan:
Mali
Waar en wanneer: Grote Zaal, donderdag 20:10
Malinees Bassekou Kouyate is bepaald geen onbekende voor volgers van de Afrikaanse muziek. Hij werd zelfs al eens genomineerd voor een Grammy en als zelfs de slaapwandelaars daar in Amerika je gespot hebben, dan hoor je er echt bij. Kouyate staat bekend als een zeer virtuoos instrumentalist, met de ngoni - een soort elektrische banjo - als hoofdinstrument. Hij noemde er zelfs zijn band naar: Ngoni Ba. Bassekou Kouyate is niet alleen geselecteerd door curator Wilco, de Afrikanen mogen zelfs hoogstpersoonlijk de zaal opwarmen voor de band uit Chicago. Reken maar dat dat gaat lukken.

Tashi Wada & Yoshi Wada
Waar vandaan:
Japan
Waar en wanneer: Janskerk, zaterdag 21:30
De Japanse minimalist Yoshi Wada had niet misstaan op het 24 Hour Drone Fest, dat Le Guess Who? een paar edities geleden organiseerde. Wada maakte al eind jaren zestig naam binnen de Fluxus beweging, een zeer radicale groep kunstenaars in alle disciplines, die het dadaïsme naar een nieuw level brachten. Muzikaal gezien leidde dat tot zeer abstracte avant-gardistische muziek. Wada was met zijn vooruitziende blik zelfs een van de eerste componisten die de computer als instrument inzette. Zijn zoon Tashi werd geboren in New York, waar zijn vader lange tijd woonde en werkte, en heeft zijn ook een carrière als maker van serene, haast rituele minimalistische muziek.

The Ex & Fendika
Waar vandaan:
Nederland en Ethiopië
Waar en wanneer: Ronda, zaterdag 23:00 uu
De Nederlandse punk-veteranen van The Ex hebben al jaren nauwe banden met de Ethiopische muziekwereld. Ze tourden de wereld rond met de oude muzikant Gétatchèw Mèkurya en bezochten met hem het land vele malen. Maar de band ging veel verder dan de inmiddels overleden jazz-saxofonist. Op Le Guess Who? host The Ex een eigen mini-festival waar allerlei gasten langs zullen komen, en er staat ook nog een los optreden gepland met de Ethiopische band Fendika, huisband van een van de meest beroemde muziekcafe’s van Addis Abeba.

Maya Dunietz performs the music of Emahoy Tsegué-Maryam Guèbrou
Waar vandaan:
Israël en Ethiopië
Waar en wanneer: Hertz, zaterdag 22:45
Meer Ethiopische muziek, maar dan enigszins indirect. Het is namelijk de Israëlische pianiste Maya Dunietz die aan de slag gaat de composities van Emahoy Tsegué-Maryam Guèbrou. Zelf is de Afrikaanse componiste maar liefst 92 jaar oud en niet meer in staat haar melodieuze maar ingewikkelde stukken om te spelen. Dat het een Israëlische is die haar muziek vertolkt is niet helemaal toevallig. De Ethiopische Guèbrou kwam in haar leven vaak in conflict met de heersende macht in haar land, onder andere door haar geloof (ze is non), en in 1984 vluchtte ze naar Jeruzalem. 

Wormholes Electric
Waar vandaag:
Libanon
Waar en wanneer: Cloud Nine, zondag 19:00
Curator Suuns heeft een natuurlijke band met de muziek en cultuur van het midden-oosten. Frontman Ben Schemie heeft immers een Iraakse achtergrond, en met hun goede vriend Jerusalem In My Heart maakten ze al eens een album met Arabische teksten. Diezelfde Jerusalem In My Heart introduceerde Suuns ook in Beirut, waar ze kennis maakten met lokale, experimentele kunstenaars als dit collectief: Wormholes Electric. Ben Schemie zegt erover: ‘Het is op dit moment een van de meest intense en interessante plekken op de aarde en ik heb veel respect voor de mensen die er wonen en de geweldige kunst die er vandaan komt. Wormholes Electric is bij het publiek misschien niet zo bekend, maar hun geïmproviseerde muziek is wel heel interessant. Ik heb geen idee wat er precies gaat gebeuren, maar ik laat me graag verrassen.’

Les Filles de Illighadad
Waar vandaan:
Niger
Waar en wanneer: EKKO, donderdag 21:30, Hertz vrijdag 22:20 en Stadsschouwburg zaterdag 19:45
De muziek van de Touareg nomaden uit West-Afrika doet het de laatste jaren goed op de Europese popfestivals. Acts als Bombino en Tinariwen hebben het tot de hoofdpodia van ander meer Into The Great Wide Open en Best Kept Secret geschopt. Zover is het met de zusjes van Les Filles de Illighadad nog niet. Ze zijn alleen al bijzonder omdat vrouwen bepaald niet goed vertegenwoordigd zijn in het genre. Een van de twee speelt gitaar, de ander tende, een soort percussie-instrument, en live schijnen ze met nog twee extra muzikanten te komen. Het duo uit Niger is nooit eerder in het buitenland geweest voor optredens, dus Le Guess Who? neemt het er meteen van en laat ze maar liefst drie keer spelen. 

Phurpa
Waar vandaan: Rusland
Waar en wanneer: Ronda, zondag 15:30 
De slotdag begint met wat op voorhand een van de meest spectaculaire optredens van Le Guess Who? belooft te worden, een bijna twee uur durende sessie van Phurpa. De groep komt uit Rusland, die zich specialiseert in Tibetaanse muziek uit de tijd voor het Boeddhisme, uit de zogeheten Bön traditie. Geloof me, deze Russen laten Sunn O))) verbleken als een stelletje verkleedclowns, zo serieus menen ze het. Hun studie van de magische rituelen is een way of life, net zoals het eten van enkel rauw vlees. Hoe fascinerend dat er live uit ziet konden we een tijd terug al zien in nota bene de Boiler Room. Het oogt en klinkt bedwelmend, met de mannen in monnikspijen, hun stemmen onmenselijk vervormd tot drones. 

Junun
Waar vandaan:
Israël, Engeland en India
Waar en wanneer: Grote zaal, zondag 23:00
Daarmee is Le Guess Who? zeker nog niet ten einde, want ook dit jaar is de belangrijkste act op de afsluitende dag een heel bijzondere: Junun, een project van de Israëlische componist Shye Ben Tzur, Radiohead-gitarist Jonny Greenwood en The Rajasthan Express. Dat laatste is een soort theatraal Indiaas gezelschap bestaande uit muzikanten (onder andere een blazerssectie) en dansers. Ze ontmoetten elkaar in een middeleeuws Indiaas fort en lieten zich inspirerend door de traditionele muziek uit het immense muziekland.