LGW16: Elk nadeel heeft zijn voordeel bij Wilco

Zelfs in minder goede doen, is er nog genoeg te genieten

Ralph-Hermen Huiskamp ,

De voortekenen zijn goed vanavond. Gisteren - toen Wilco ook al in Utrecht speelde, schijnt de band in bloedvorm te zijn geweest en de laatste paar keer in Nederland waren eigenlijk allemaal memorabel. Het is een gedroomde headliner voor Le Guess Who?, waarvan de organisatie naar het schijnt Wilco al jaren op de korrel had. Nu is het dan eigenlijk gelukt.

Vroeg in de set richt frontman Jeff Tweedy zich tot het publiek. De show gisteren was een moeilijke geweest. De overwinning van Trump viel de band zwaar, maar er is daardoor ook hoop dat het goede in de mensen naar boven komt en ons allen samenbrengt, nu Amerikanen misschien minder kunnen verwachten van hun overheid. Het maakt met terugwerkende kracht de opening van de show vanavond nog mooier. ‘On and On’, het nummer dat Tweedy scheef na het overlijden van zijn moeder, vanuit het oogpunt van zijn vader.  Een repetitief piano riffje vormt de basis en telkens komt het ‘Please don't cry we're designed to die […] On and on we'll stay together yeah’ weer terug. 

Het is een opening, waarin meteen werk uit het hele ouvre voorbijkomt, waardoor je je meteen afvraagt waarom Wilco altijd zo urgent klinkt. Ja, natuurlijk is het een beetje een oude mannenband. Kijk maar eens om je heen. Maar hoe kan het dat zelfs de rustigste liedjes nog steeds zo scherp binnen komen terwijl de losse elementen alles in zich hebben om behoorlijk te kunnen vervelen. Country-lijntjes die je wel meer hoort, eeuwig breekbare zang, een gitarist zo virtuoos dat hij het in de eenvoudigste liedjes voor elkaar krijgt om alsmaar door te soleren. Van avant-garde naar jazz, naar rock en terug naar country. En dan nog die twee toetsenisten waarvan er één opeens een heel nummer lang bloedserieus triangel speelt. En dit: enkele nummers hebben we de laatste jaren tig keer live gehoord. De band is immers geregeld in Nederland te vinden. Zo vaak zelfs dat er fans in de zaal staan die als Tweedy een capo op de hals van zijn gitaar zet, aan de plek daarvan al kunnen zien welk nummer komt. Maar goed; toch klinken alle nummers keer op keer weer fris.

Bij een deel van de nummers zit de kracht natuurlijk in de overrompeling. De momenten dat drummer Glenn Kotche bijvoorbeeld los mag gaan en dan vooral in ‘Via Chicago’. Voor het nummer begint zit zijn haar nog strak in een scheiding, maar erna is het dankzij al die donderstormen van een drumsolo’s een grote zwetende ravage bovenop zijn hoofd. Hij lijkt sowieso meer de aandacht op te eisen en te krijgen, dan voorheen. Het lichtplan lijkt zelfs zo ingericht te zijn dat hij veel meer in het licht staat. Het zelfde geldt voor de momenten als gitarist Nels Cline zijn spierballen oprolt, met als gegarandeerd hoogtepunt ‘Impossible Germany’, waar twee gitaristen duelerend elkaar muzikaal te lijf gaan en Cline alles uit de de kast trekt.

En toch, inmiddels weten we dat Wilco dat allemaal in huis heeft en zo kan overrompelen. Mischien dat daarom die gegarandeerde hoogtepunten vanavond net wat mindere hoogtepunten zijn dan in andere shows. Zou de heftige show van gisteren er iets mee te maken hebben? Hoe dan ook, de echte klappers missen vanavond diepte en daarmee impact. 

Het zorgt er juist wel weer voor dat de rustige liedjes, net als op de laatste plaat, veel meer gaan leven. Er ontstaat een gek soort ingetogen euforie tijdens ‘I Am Trying to Break Your Heart’, waarbij je de hele zaal achterover voelt buigen, telkens na het refrein, om vervolgens weer in een klap naar voren te vallen als de drum weer invalt. Direct na 'Imposible Germany' is ook zo’n moment, als blijkt dat het voorzichtig kabbelende ‘We Aren’t the World’ live nu al aanvoelt als een klassieker. En dan is het plots over. Na de eerste toegift denken de roadies in eerste instantie nog dat de band terugkomt. Evenals het publiek. Helaas.

Ook bij een band als Wilco is een optreden wel eens niet van de buitencategorie. Het zorgt ervoor dat de gehoopte hoogtepunten wat tegenvallen, maar precies dat zorgt er ook voor dat nummers die anders ondergesneeuwd worden onder al dat geweld nu de volle aandacht krijgen. En dan blijkt die band met die enorme catalogus aan klassiekers opeens ook nog eens meer mooie liedjes te hebben.