Al voordat het concert van samba grootheid Elza Soares goed en wel begonnen is, sta je als bezoeker met open mond te kijken. De grande dame van 79 wordt door zeven, acht mensen op een twee meter hoge troon geplaatst. Haar gezicht is verweerd door de vele dokters-ingrepen, de haren paars, de lippen pikzwart. Terwijl twee mannen een sluier van een paar meter draperen over de trap, houden twee andere mannen haar trillende handen vast. Tragisch? Een koningin die met haar laatste krachten vasthoudt aan het pluche? Nee, laten we haar zien als de magische dame die ze zo graag wil zijn: de vrouw aan het einde van de wereld. De vrouw die vele malen over de rand gekeken heeft, die waarschuwt en haar laatste krachten aan ons geeft.

Dat Elza Soares hier op Le Guess Who? staat danken we vooral aan haar sociaal bewogen album van vorig jaar, dat rust op die thematiek: A Mulher Do Fim Do Mundo. Wie bij samba denkt aan gezellig heupwiegen in cocktailsferen zit hier flink mis, want Soares maakte een rauw en experimenteel conceptalbum waarin haar oude, donkere stem maximaal wordt ondersteund. Die scherpe arrangementen zijn ook wel nodig, gebiedt de eerlijkheid te zeggen, want ze blijkt zo broos als je mag verwachten van een vrouw van 79 die in haar leven de nodige tikken heeft geïncasseerd. Haar biografie is oneindig, maar alleen al de eerste feiten - hoe ze op haar twaalfde uitgehuwelijkt en op haar dertiende moeder werd - en de laatste - hoe ze in 2015 haar vijfde van acht kinderen verloor - zijn voor nu afdoende.

A Mulher Do Fim Do Mundo zal voor veel mensen een introductie tot deze artiest zijn, maar dat is het vermoedelijk niet voor de pak-hem-beet honderd hardcore fans op de vloer vooraan. Hun extatische manier van meezingen en dansen verraadt een veel diepere band dan in een jaar ontstaan kan zijn. De vloer veert prachtig onder die langzaam steeds losser dansende mensen. De band gaat ook met het nummer luchtiger spelen, alsof de zorgen langzaam opgelost worden in de muziek. Vlak voor het uur verstreken is voegt een bebaarde man zich bij de band, die zich als een mannelijke Maria Magdalena aan de voeten van Soares werpt. Een theatraal hoogtepunt op de rand van kitsch.

Maar daarna is de show nog allerminst ten einde, want de zangeres gaat zonder op of om te kijken (letterlijk, alleen haar lippen bewegen) 25 minuten over haar tijd. Teveel van het goede voor de gemiddelde bezoeker, de trouwe aanhang kan er geen genoeg van krijgen. En Elza, die zit daar maar, kwetsbaar en toch ongenaakbaar.

Zo past dit optreden natuurlijk in de groeiende Le Guess Who traditie waarin niet-westerse artiesten die echt wat te vertellen hebben aan een nieuw publiek worden geïntroduceerd. Selda voorop. Maar meer nog past het in een traditie van artiesten met een carrière van vele decennia, die zich bewust zijn dat hun laatste adem niet alleen kostbaar is, maar ook een glans heeft die geen enkele andere fase in het leven kan bieden. De Bowies, Johnny Cashes en Leonard Cohens. Wat wil je nog koste wat kost zeggen? Sluit je zelf je eigen verhaal, en hoe dan? En is niet het doel van ieder mens om aan het eind van de rit de hoogste staat van wijsheid te vinden? Hoe het ook zij: Elza Soares heeft haar slothoofdstuk geschreven.