Het New York van de jaren zeventig was, zoals James Jagger (acteur, zoon van Mick) het eloquent verwoordt, a bit of a shithole. De stad was zo goed als bankroet. Armoede, ongelijkheid, criminaliteit en drugs waren overal. Uit die desillusie ontstond een van de opwindendste periodes in de geschiedenis van de muziek. Met New York als ideale creatieve broedplaats. In armoedige zaaltjes downtown werden pionierende punkrockers met bierflesjes bekogeld, in de trendy clubs van Soho werd gedanst op disco en op straat creëerden jongeren een nieuwe beat door de platen op hun draaitafel te laten scratchen.

Vinyl, een HBO-serie van regisseur Martin Scorsese en Rolling Stone Mick Jagger, gaat over die periode. De twee uur durende pilot, geregisseerd door Scorsese zelf en zo meeslepend en gestileerd als de gemiddelde Scorsese-film, begint in 1973. ‘Een tijd waarin glamrock nog hoogtij vierde en het in de industrie al lang niet meer ging om de muziek, maar enkel om hoe hoog het vuurwerk kwam en hoe groot de opblaaspenissen waren,’ aldus James Jagger. De dertigjarige acteur speelt Kip Stevens, een aanmodderende punkrocker die zijn demo slijt bij de ambitieuze assistente van American Century Records Jamie (Juno Temple). Een meisje dat in de rommelpunk van Stevens en de rauwe boosheid die het oproept bij het publiek de toekomst hoort. Iets dat haar vastgeroeste Artists & Repertoire-collega’s bij het platenlabel op dat moment niet kunnen.

Gedesillusioneerd
Vinyls hoofdpersoon is labelbaas Richie Finestra (Bobby Cannavale) die, totaal gedesillusioneerd met de muziekindustrie waar hij ooit zo verliefd op was, op het punt staat zijn platenlabel te verkopen aan een Duitse concurrent. Tot hij onder invloed van een lading verdovende middelen op een vuig concert van hardrockband The New York Dolls stuit – een band wier geflopte debuutalbum uit 1973 als een van de aanjagers van de punkrockbeweging wordt gezien.

In een opzwepende, minutenlange scène waarin Scorsese alles uit de kast trekt, lijkt Finestra na jaren zielloos hits najagen en drugs gebruiken, de liefde voor muziek weer te hervinden. Lijkt. Want waar het in totaal tien afleveringen tellende eerste seizoen na de prachtige pilot heengaat, wordt door de acteurs en makers angstvallig verborgen gehouden. Op een enkel tipje – ‘Het wordt nog veel donkerder’ – na. 

Veel drugs
Vinyl is al bijna twee decennia in de maak. Een passieproject van Jagger en Scorsese dat lange tijd niet van de grond wilde komen. Het was, zo gaat de legende, 1996 toen Mick Jagger voor het eerst regisseur Scorsese benaderde met het idee om een film te maken over de muziekindustrie. De film die The Long Play zou gaan heten, zou zich over meerdere decennia afspelen, verschillende personages en muziekstromingen uitlichten en een drie uur durend, episch kostuumdrama worden. Maar toen in 2008 de financiële crisis toesloeg, was geen studio nog geïnteresseerd in het kostbare project.

Toen Scorsese niet lang daarna samen met schrijver Terence Winter (The Sopranos, Wolf of Wall Street) voor HBO het gangsterdrama Boardwalk Empire maakte, besloot hij het rock-’n-rollproject aan de betaalzender voor te leggen. HBO hapte toe en Winter herschreef het drie uur durende epos tot de serie die het nu is. In Emmy-winnaar Bobby Cannavale vonden ze hun ideale hoofdpersoon.

Jagger, die uitvoerend producent is, was in een later stadium vooral betrokken als adviseur. Hij bracht de cast en crew in contact met echte A&R-managers en muzikanten uit die tijd die hen vertelden hoeveel drugs er daadwerkelijk werd gebruikt (antwoord: veel) en hoe het er toen echt aan toeging bij een platenlabel. Doordat ook veel muziek uit die tijd wordt gebruikt en echte personen als Robert Plant en Andy Warhol voorbijkomen, komt Vinyl dicht bij de werkelijke waanzin die de muziekindustrie was. Maar het blijft fictie, benadrukte schrijver Winter tegen de Canadese krant Globe and Mail. ‘Mensen uit de muziekindustrie gaan dit met een microscoop bekijken. (…) Maar het is een fictief verhaal. Richie is als iemand uit The Sopranos. Hij heeft praatjes, schept op. Hij is geen betrouwbare verteller. Als iemand vindt dat we niet nauwkeurig genoeg zijn, kan ik maar één ding zeggen – het is rock-’n-roll, just go with it.’

--> Vinyl is vanaf 15 februari te zien op HBO