Een feest dat begint in de vroege ochtend en door gaat tot laat in de dag, dat klinkt als het terrein van doorhalers, nachtvlinders die hun eigen grenzen niet kennen. Mensen die nooit genoeg hebben. Je komt ze natuurlijk tegen, de die-hards van de nacht, maar een goede clubdag is meer dan dat en kent zijn eigen dynamiek. Een andere dynamiek ook dan de buitenfestivals in kleurrijke tenten. Een goede clubdag moet je het gevoel geven dat de nacht nooit ophoudt. Gevoed door mensen van de vorige avond, aangevuld met frisse nieuwe gezichten, ontstaat vaak een verrassende dynamiek, met piekmomenten op onverwachte tijdstippen.
Weekenders
Het doortrekken van de nacht in de dag kent een lange traditie in Berlijn, met de befaamde Klubnacht van Berghain als grote voorbeeld. De feesten in de massieve Duitse technofabriek beginnen op zaterdag rond middernacht, en eindigen pas maandagochtend. De dj’s draaien er lang en diep, en vrijwel de hele tijd staat een lange rij vol verse mensen voor de deur. Daar binnen komen is alsof je op een rijdende trein stapt, waar je ook weer af kunt stappen wanneer je wilt, met de laatste plaat misschien nog lang niet in zicht. Het was club Trouw in Amsterdam dat de traditie voorzichtig in Nederland introduceerde. Eerst door de feesten langzaam maar zeker op te rekken van de nacht in de ochtend, vervolgens met echte weekenders. Dat ging niet vanzelf, weet Luc Mastenbroek nog. Hij was destijds betrokken bij Trouw, en is nu programmeur van de officieuze opvolger, De School. “Van de term ‘weekender’ had een paar jaar geleden nog niemand gehoord. Het is allemaal iets van het laatste jaar, pas de laatste paar maanden begon het echt te werken. Trouw heeft het ook ontzettend moeilijk gehad.”
Olaf Boswijk van Trouw vertelde hoe ingewikkeld het zoeken van de juiste dynamiek van de 24-uurs-vergunning was. “Het heeft gezorgd voor enorm veel vrijheid, maar het duurt wel een tijdje voor je weet hoe je daarmee om moet gaan. Ik vind het goed voor de stad. Het is goed geweest voor ons, voor de stad, maar het is zeker niet alleen maar hosanna. Waar ik blij om ben is dat we niet het afvoerputje van de stad geworden zijn, wat veel mensen vreesden.” Met name in de laatste maanden lukte het Trouw een paar fenomenale weekenders op te tuigen, met de tweedaagse sluitingsmarathon als waanzinnige apotheose. Trouw-opvolger De School heeft ook zo’n 24-uurs-vergunning, maar Luc Mastenbroek heeft de voorzichtigheid van zijn voorganger overgenomen. Hij volgt dezelfde strategie: de nachten steeds iets langer laten duren, stap voor stap, uur voor uur. “In de zomer kunnen we ’s middags buiten concerten organiseren, in de binnentuin. Dat kunnen indiebands zijn, of richting elektronisch. Ik kan me voorstellen dat je ’s middags naar een show gaat, hier komt eten en daarna blijft voor de clubavond.”
Overdag naar de club: waar doorhalers en ochtendtijgers elkaar ontmoeten
Breakfast Club viert vijfjarig bestaan komend weekend in Radion
Aanstaande zaterdag viert feestorganisator Breakfast Club zijn vijfjarig bestaan. De naam zegt het al: een feest dat begint in de vroege ochtend en je vervolgens urenlang berooft van het daglicht. Vijf jaar geleden was overdag clubben nog een vrij onbekend fenomeen in Nederland, maar gaandeweg komen er steeds meer initiatieven bij, met Trouw als voormalig aanjager en Radion als nieuwe vaandeldrager.
Gay-ish en vrij
Breakfast Club heeft wat dat betreft een andere strategie: het concept richt zich puur op de daguren. In de Melkweg deed het vorig jaar een groot festival, tijdens ADE was er een driedaagse marathon in club Closure, een donker hol aan de Rozengracht in Amsterdam. Wat is het grote verschil met clubben in de nacht? Organisator Brent Roozendaal: “De sfeer is intenser bij Breakfast Club. Er is een wat volwassener publiek. Gay-ish, vrij. Doorgewinterde feestgangers, geen mensen die voor het eerst op een housefeestje komen. Bovendien komt iedereen voor de muziek, vanaf het begin wordt altijd uitbundig gedanst. En dat terwijl de muziek zeker niet climax-gericht is: het zijn sets voor de lange baan, mensen reageren bijvoorbeeld op hi-hats die subtiel in de muziek komen. Het is niet de ene na de andere klapper. Je hebt misschien enige techno-opvoeding nodig wil je het leuk vinden. Een goed voorbeeld is de set van Donato Dozzy en zijn vrienden tijdens ADE, waar nog filmpjes van online staan. Mensen zitten er zo in, dat ze helemaal gek worden op de eerste de beste baslijn."
Luc Mastenbroek draaide zelf twee keer op een weekender in Trouw, aan het eind van de middag. Volgens hem is tussen 7 en 9 uur ’s ochtends het moeilijkste tijdstip om te draaien: “Vaak denken mensen: 'je trekt ‘m gewoon nog even door, mensen blijven toch wel’. Maar als je ze echt wil vasthouden, moet je heel goed kunnen draaien. Ze heel weinig geven, maar op de juiste momenten heel veel. Aan het eind moet je je eigenlijk beter voelen dan ervoor. Ik heb een keer een hele toffe set gezien van Wilhelm in Trouw op dat tijdstip. Duitse dj’s zijn daar beter in, die zijn het meer gewend.”
Doorhalers en ochtendtijgers
Breakfast Club is een mooie gelegenheid voor mensen om de avond nog wat langer te rekken, maar ook een kans voor frisgedouchte ochtendtijgers om de hele dag te gaan dansen en de volgende dag zonder problemen op kantoor te verschijnen. Roozendaal: “Al toen ik vrij jong was ging ik in Duitsland stappen, daar zijn minder sluitingstijden. Dat miste ik hier, daarom wilde ik zoiets gaan doen in Amsterdam. Dus zijn we een after tijdens ADE gaan doen, inclusief ontbijt. Gaandeweg kwamen er steeds meer mensen die eerst al geslapen hadden en dan kwamen. Het moet in verhouding zijn, maar het verschilt per event. Op 1 januari krijg je uiteraard veel mensen binnen die niet geslapen hebben. Het is leuk als een deel van het publiek lekker fris is, het moet geen zombie nation worden. Maar ook de mensen die doorhalen zijn wel wat gewend hoor. Meestal zie je die twee groepen na een uur of twee wel samenkomen. We hebben eigenlijk nooit excessen gehad.”
Oorspronkelijk zou het vijfjarig jubileum plaatsvinden op het terrein van Thuishaven, maar dat was volgens Roozendaal "misschien wat te groot aangepakt". Daarom is het feestje verplaatst naar Radion in Amsterdam Nieuw-West. Die club wil sowieso meer mensen overdag naar de club krijgen. Nu al is er eens per maand een weekender. De club benadrukt de positieve rol van de gemeente Amsterdam, die het nut van 24-uursvergunningen inziet. Programmeur Tim Schoordijk ziet het publiek gestaag groeien: “Daarom willen we er ook graag gebruik van maken. Op de allereerste editie waren er overdag vijftig mensen, nu zijn dat er al 200. We willen het aanbieden en hopen dat het gaat werken. Ik denk dat de potentie er zeker is. In maart gaan we voor het eerst een headliner, Etapp Kyle, overdag neerzetten tijdens een echt techno-weekend. Dat durfden we eerder nog niet aan; de grote namen stonden altijd ‘s nachts.”
Paradigm: nog steeds het populairst op zondagmiddag
Maar wie denkt dat overdag dansen een Amsterdams of Randstedelijk fenomeen is, vergist zich. De Groningse club Paradigm heeft bijvoorbeeld veel succes met zondagmiddagfeestjes, waar laatst nog Moodymann draaide. Sterker nog: Paradigm begon op zondagmiddag, vertelt mede-oprichter Piter Terpstra: “We hadden geen vergunning voor feesten op andere momenten. Voor ons is Sunday Afternoon Collective dus het langstlopende concept, en nog steeds het populairste. Het past goed bij de zondag: heel muzikaal met bijvoorbeeld Moodymann of de komende editie Patrice Bäumel, Ulf Eriksson en Sebastian Mullaert. Zo begon het al met dj’s als Robag Wruhme vijf jaar geleden. Op een enkele uitzondering na, zal je geen platte techno horen.”
Ook op zaterdagmiddag is er een terugkerend feest: de Loodsrave, die zijn naam eer aan doet. Terpstra: “We doen dat nu zo’n twee jaar. Het idee was een illegale rave net buiten de stad, maar die ging uiteindelijk niet door. Toen zeiden we: kom maar bij ons. Ze wilden wel het illegale karakter overeind houden. Nu kun je tot 18 uur je eigen drank meenemen en is er tot 23 uur gratis entree. Het is dus heel toegankelijk, er komen enorm veel mensen op af. Veel internationale studenten, die vaak wat minder te besteden hebben. Als organisatie doen we het deels voor goodwill, maar omdat het zaterdagnacht nog heel lang doorgaat is het wat opbrengst betreft uiteindelijk een prima avond.”
In mei is er voor het eerst een Loodsrave- festival in Paradigm, met al thema ‘The Shift’. In juli 2016 verhuist Paradigm namelijk naar een nieuwe locatie bij het Suikerunieterrein. Tot dan zijn deze middagen nog bij het oude pand aan de Helsinkiweg, op drie grotere feesten na. Het Loodsrave-festival, Paradigm Festival (12-15 augustus) en Oud & Nieuw zijn al op de nieuwe locatie. “Het is met 30.000 m2 een behoorlijke ruimte, maar hoe het er precies uit komt te zien weten we nog niet. We gaan het met gebruikte materialen en afval opbouwen. Dat oogsten we door bijvoorbeeld bij bedrijven langs te gaan, of de gemeente te vragen of er panden gesloopt gaan worden.”
Langzame kermismuziek met oerwoudgeluiden
De nieuwe locatie van Paradigm laat dus nog even op zich wachten. Terug naar Radion. Die club begon afgelopen december iets nieuws voor de zondagmiddag: de Slowmotion Club. Het maandelijks terugkerende concept: dj’s beperken zich tot 100 BPM, waardoor vertrouwde nummers totaal anders gaan klinken, met vervormde stemmen en ultradiepe bassen. Programmeur Tim Schoordijk: “Het is echt iets voor ’s middags. Als afterparty is het minder geschikt, omdat de sfeerverandering wel heel groot is. Het publiek is iets ouder dan de gemiddelde clubganger, gemiddeld eind twintig. Mensen die al langer uitgaan en er meer over gaan nadenken: wat vind ik echt tof? De jongere promotors die hier werken vonden het bij de eerste editie moeilijk te bevatten wat er gebeurde. Eén ervan omschreef het als langzame kermismuziek met oerwoudgeluiden. Te gek, dacht ik.”
In Duitsland, maar ook in Noord- en Zuid-Amerika, zijn dj’s al langer met sets onder de 100 BPM bezig. Volgens Michie Walzheimer van Slowmotion Club is dat overigens geen harde eis. “Afgelopen zaterdag hadden we een avond in Radion met Laut & Luise, bekend van hun podcasts ‘Montagssorbet’, en daar stond de bpm teller op een gegeven moment op 113. Maar toen ik opende, kwam het niet boven de 85 uit. Het fijne ervan vind ik dat je dj’s de ruimte geeft heel langzaam op te bouwen. Ik wilde het graag naar het clubcircuit brengen omdat het hier iets nieuws is, niet de zoveelste techno- of deephouse-avond.” Dat langzaam opbouwen neemt Slowmotion Club overigens bijzonder serieus. De Duitse grootmeesters van Sutsche, die op de eerste Slowmotion Club draaiden, rekten hun set tot maar liefst negen uur. Ze begonnen op zondagavond rond 21:00 uur en hielden pas op toen het al bijna weer licht werd (luister naar een deel van hun set in Radion).
Walzheimer kwam de sound voor het eerst tegen op een klein podium van Fusion. Door de “warme vibe” vindt hij het geschikt voor overdag, hoewel het ook op zaterdagavond werkte. “Het is ingetogen, maar erg intens tegelijk”, zegt Walzheimer. “Zeker als je het over een groot geluidssysteem hoort. Alles wordt uitgerekt, zodat je de afzonderlijke geluiden veel beter hoort. Daardoor krijgt het iets mystieks. Je kunt er van alles in kwijt: oude hiphop- en reggaeplaten zijn heel geschikt. Maar als je goede techno platen downpitcht, kunnen ze heel vet klinken. En er is een liefdevolle, relaxte en open vibe: alles mag. De afgelopen keer liep er iemand rond met een hoepel. Bij Bar 25, een bekende club in Berlijn van 2004 tot 2010 waar ze dit standaard deden, was het ook één grote speeltuin.”