ESNS16: Dertig jaar Eurosonic: van landenwedstrijd tot voorportaal van de Europese muziekscene

Bezoeker Klaas was bij de eerste editie en volgt het festival nog steeds

door Frank Hettinga, Tsjomme Dijkstra en Petra Huijgen ,

Dertig jaar Eurosonic. Klaas Kloosterman (59) maakte de eerste editie in de Oosterpoort mee en volgt het festival tot op de dag van vandaag. We bespreken met hem het jubileum. Een gesprek over Nederlandse-Belgische rivaliteit, de immense groei die het festival doormaakte en het alternatieve tegengeluid uit Groningen.

Noorderslag laat hij tegenwoordig schieten, maar van Eurosonic is Klaas, onderzoeker bij de gemeente Groningen, een trouwe bezoeker. ‘Ik heb in de loop van de jaren best wel eens een editie gemist, maar over het algemeen ben ik er bij. En dat hoop ik voorlopig zo te houden.’ Hij weet precies wat hij van het festival wil meemaken. Eurosonic en daarna het Subbacultchafeest in galerie SIGN (‘Een mooie afsluiter, én gratis bier.’). Noorderslag volgt hij thuis vanaf de bank. Dit jaar begon hij op woensdagavond bij Honne in Huize Maas, een locatie die ook al jaren dient als vast Eurosonic-podium. Leuke muziek, vindt hij. ‘Mijn smaak gaat van singer-songwriter naar elektronische dancemuziek. En dat is allemaal te vinden op het festival.’

Nederland vs België

Dat was bij de eerste editie in 1986 heel anders. Die begon als een wedstrijdje Nederland - België, waarbij ieder land tien bands mocht aanleveren. Het publiek bestond vooral uit studenten. De pers bepaalde de winnaar. ‘Als je de historie erop naleest heeft Nederland gewonnen’, vertelt Klaas. In zijn ogen is dat echter onterecht. Hij herinnert zich Blaine L. Reininger, die namens België speelde. Volgens Klaas heeft Reininger de overwinning eigenhandig binnengesleept. ‘Zijn album Broken Fingers heb ik voor de gelegenheid gisteravond weer even opgezet, toen ik terugdacht aan deze eerste editie.’

Het Noorden tegen de rest

Het jaar daarna volgde er een wedstrijd van Noord-Nederland tegen de rest van Nederland, hoewel Klaas het zich vooral herinnert als een strijd tussen Groningen en Friesland. 'In Groningen hadden we eind jaren zeventig het Groninger Springtij waarin de lokale muziek floreerde, maar in Friesland was in deze tijd de zogenaamde ‘Friese Bries’ aan de gang. Er gebeurde veel op muziekgebied.’ De rivaliteit tussen de twee provincies was dan ook groot. Uiteindelijk verviel het competitie-element en werd het showcase-element geïntroduceerd. Dit trok ook meer professionals, en nieuwe bands konden zich op deze manier presenteren.

Van Euroslag naar Eurosonic

Festivaldirecteur Peter Smidt vond deze professionals juist belangrijk, herinnert Klaas zich. 'Dat idealisme, het idee dat we kleine bands verder helpen, is nog steeds de kern van het festival.' De Groningse bands waren alleen minder enthousiast over de groeiende aandacht voor bands uit alle windstreken. In 1993 organiseerden ze daarom een 'tegenfestival' in de binnenstad om de aandacht opnieuw op zich te vestigen. Ook daar was Kloosterman bij. 'Dat festival had de opzet die Eurosonic nu heeft: de Groningse bands speelden in verschillende kroegen verspreid over het centrum.’ Vanaf 1995 slokte het Europese Euroslag dit festival op, wat snel veranderde in Eurosonic omdat het woord 'slag' ook 'hoer' betekent.

Hoogtepunten

Ook Noorderslag heeft een ontwikkeling doorgemaakt, vindt Klaas. 'De kwaliteit ervan, en ook van de Nederlandse bandjes, wordt steeds beter. 'De bands die er nu staan, kunnen de Heineken Music Hall vullen. Dat was toen niet het geval. 'We hadden een periode met veel grote bands gehad in de jaren tachtig, maar dat was voorbij. ‘Een band als Claw Boys Claw was destijds een echte topper, maar die trok eerder honderden dan duizenden bezoekers. Inmiddels gaat hij vooral naar het festival om nieuwe dingen te zien. Zo was de Duitse band Get Well Soon een grote ontdekking, zij speelden in 2008 in Huis de Beurs. ‘Maar volgens mij hadden zij zelf nog niet in de gaten hoe goed ze waren.' Vorig jaar was singer-songwriter Jack Garratt zijn favoriet. Zeker door de locatie van het optreden, het Infoversum, schopte de rossige Brit het tot de tweede plaats op Klaas' eigen jaarlijstje. 'En nu heeft BBC hem uitgeroepen tot Sound of 2016. Geweldig toch? Dat is Eurosonic.'

Eurosonic Air / Groei

Hoewel Eurosonic volgens Klaas op haar hoogtepunt vertoeft, neemt de enorme run op tickets af. Deze editie raakte pas op de vooravond uitverkocht. 'Een paar jaar geleden stonden we nog ‘s ochtends vroeg in de kou in de rij voor de Oosterpoort om een kaartje te bemachtigen.’ Hij denkt dat de alsmaar uitdijende en gratis randprogrammering hier mogelijk een rol bij speelt. ‘Voor de optredens op Eurosonic Air en Plato staan geen rijen, iedereen kent de bands en je kunt om negen uur ‘s avonds nog besluiten op de bonnefooi te langs te komen.’

Hij vertrouwt erop dat Eurosonic nog tot in lengte van dagen voor Groningen behouden blijft. Maar door de populariteit van het festival verwacht Klaas dat er ‘in de coulissen’ wel aan wordt getrokken om het in een andere stad onder de pannen te krijgen, in Amsterdam bijvoorbeeld. Maar Groningen transformeert een paar dagen compleet tot muziekstad, een sfeer die Amsterdam niet zou kunnen oproepen, denkt hij. 'Maar in Amsterdam kan het groeien. Hier hebben we een maximum aantal locaties, en geen grotere zalen beschikbaar.’ Hij hoopt dat het niet zal gebeuren om er met een grote grijns aan toe te voegen: ‘Dan zou ik het eerste jaar wegblijven.’