BKS16: Christine and the Queens: 'Oh, ze is nu een slet geworden'

Franse zangeres over transformeren op het podium, Perfume Genius en de kritiek die vrouwen krijgen

Ralph-Hermen Huiskamp ,

Vrijdagavond staat de Franse Christine and The Queens op het hoofdpodium van Best Kept Secret. Dat klinkt als een band, maar het is feitelijk het project van één vrouw, die eigenlijk ook geen Christine heet. Vorig jaar maakte ze al indruk op Lowlands, ze scoorde een bescheiden hit met Christine en wist de Melkweg al uit te verkopen. 'Het voelt alsof ik een enorm lang betoog heb afgestoken. Sorry, haha!'

Christine heet dus eigenlijk Héloïse Létissier. En the Queens verwijst niet naar haar begeleidingsband, maar naar drie dragqueens waarmee ze tijdens een weekend vol liefdesverdriet in Londen een fantastische clubavond beleefde. Zo fantastisch zelfs, dat ze daar voor zich zelf bepaalde dat ze op het podium kon zijn wie ze wilde zijn: Christine. Die drie queens heeft ze na die avond nooit meer gezien. Ze bellen nog soms, maar daar blijft het bij. Maar dat transformeren in iets, om zo een andere kant van jezelf boven te halen, is wezenlijk onderdeel geworden van de optredens van Christine & The Queens.

Ik spreek je nu aan als Héloïse, is dat echt iemand anders dan de Christine die optreedt?
‘Op het podium heb ik alles onder controle. Ik voel me onsterfelijk, super sterk. Helemaal met mijn dansers, met hen dansen is het beste gevoel dat er is. In het begin trad ik alleen op, maar ik wilde andere dansers leren kennen om van te leren. Ik ontmoette Marion Motin, de choreografe van Stromae. Zij danst niet heel girly, maar eerder als een boze gast. Daar houd ik van. Samen organiseerden we audities en zo kreeg ik er vier dansers bij. Het zijn echt artiesten, niet zomaar mijn back-updansers. Ze hebben een eigen visie, een eigen stijl en komen allemaal uit andere sociale milieus. Dat is trouwens niet per se een politiek statement. Ik wil in mijn show gewoon verschillende artiesten laten zien, die allemaal op hun eigen manier hun lichaam gebruiken.'

'Zodra ik van het podium afstap, krimp ik weer. Voel ik me weer angstig en nutteloos. Dat is ook waarom ik op het podium móet staan. Daar voel ik iets van vuur. Misschien is Christine geen personage, maar de naam van het proces dat ik onderga als ik muziek maak en op het podium sta. Voor mij is het dat ik al mijn keuzes zelf maak. Wat ik met mensen deel, wie ik ben. Het is een vrije zone, alles mag. Dat vond ik als kind al leuk aan optreden. Zodra je op een podium staat, accepteren mensen het als je zegt dat je een oude man bent. Dat is dan de waarheid, je staat immers op een podium. Christine is voor mij het proces om vrij te zijn. Ik moet dat doen. Ik weet niet of mensen er naar moeten kijken of luisteren, maar voor mij is het noodzaak.’

Op je album staat een nummer met de Amerikaanse zanger Perfume Genius. Ik heb hem wel eens gesproken en daarna zien optreden. Dat contrast is enorm. Naast het podium is hij heel fragiel, op het podium verandert hij in iets heel heftigs. Extreem kwetsbaar, maar ook sterk door zijn schaamteloze eerlijkheid en directheid.
‘Precies, ik kan het met hem er ook goed over hebben. Niet dat ik mijn manier van optreden met hem vergelijk, maar ik herken het proces. De platenmaatschappij vroeg of ik met een Amerikaanse act wilde werken. Hij was de eerste die in me opkwam en hij mailde direct enthousiast terug. Hij is zo delicaat, als een bloem. Je wil hem beschermen. Ik ben zelden echt fan, maar wel van Perfume Genius. En hij zong uiteindelijk precies de woorden die ik geschreven had. Op mijn nummer. Het raakte me. Zodra hij de vocal booth in stapt, verandert hij. Je moet wel luisteren, hij heeft een enorm sterke energie. Het is als een klap in je gezicht. Ik durfde niet na hem te gaan zingen, ik wilde dat hij het hele nummer ging doen. Juist dat maakt het nummer nu zo goed, ik klink als een geest in vergelijking met hem.’

Je hebt eerder gezegd heel erg fan te zijn van artiesten als David Bowie, Prince en Michael Jackson. Ook allemaal muzikanten die als artiest een soort personage zijn, allemaal in zekere zin genderbenders, maar ook allemaal man. Is het niet zo dat het als man makkelijker is? Ik heb het idee dat als vrouwen in iets transformeren, ze vaker de kritiek krijgen niet authentiek te zijn. Kijk bijvoorbeeld naar Lana del Rey.
‘Dat is waar, denk ik. Lana Der Rey is een goede artiest om zo te bekijken. Als vrouwelijke artiest ben je al snel niet authentiek, of niet ‘true to yourself’. Het gaat critici altijd om hoe vrouwen zich presenteren, hoe ze hun lichaam gebruiken, de keuzes die ze maken. Ze worden geobjectificeerd. Zelfs Beyoncé zou geen echte feministe kunnen zijn omdat ze haar benen laat zien. Het is altijd weer het zelfde liedje. Met Lana is het interessant, want toen zij opkwam was het voor mij meteen duidelijk wat ze was. Een parodie van de vrouw. Heel slim, haast een uitgetekend, ironisch personage. Een stereotype. Die hele authenticiteitsdiscussie is niet relevant, want ze is een construct. Het is grappig, bij mij zeiden mensen helemaal niet dat ik niet authentiek was. Het duurde namelijk lang voor ze begrepen wie ik was en wat ik te zeggen had. Ik moest blijven herhalen dat ik mijzelf niet als vrouwelijke artiest zag. Ik wilde een stem zijn, een energie en geen geslacht. Dat vond iedereen dan prima, maar vervolgens vroegen ze wel of ik voor die fotoreportage niet dat ene sexy rokje wilde aantrekken. Het voelde alsof ik het publiek moest opleiden met dat idee.’

En nu, is dit nu wat Christine is?
‘Nee. Vrouwen worden nog steeds anders aangepakt op wat ze zeggen en met hun lichaam doen. Voor mijn volgende album ben ik aan het kijken wat ik verder met Christine kan. Ik denk erover om haar juist heel seksueel te maken, een karakter dat veel begeert. Ik zie haar als een mannelijke rockster. Ik wil over verlangen schrijven, zoals Bruce Springsteen dat ook kan. Ik weet nu al dat ik weer een bak kritiek over mijzelf gestort ga krijgen. 'Oh, ze is nu een slet geworden.' 'Oh, ze is opeens into seks, dat zal wel weer een seksuele afwijking zijn.’ En ik weet zeker dat ik weer moet gaan uitleggen dat de vrouw ook degene kan zijn die begeert, zonder te worden beledigd. Het is een spannende tijd, waarin vrouwen echt proberen iets te veranderen. Maar het is gênant dat we nog steeds mensen moeten opvoeden. Als ik denk aan Patti Smith, of nee beter: de Madonna uit de jaren negentig. Als ik naar haar kijk, heb ik het gevoel dat ze nog steeds een modern personage is. Dat is toch verontrustend, dat er in de laatste twintig jaar niets veranderd is? Laten we hopen dat dat alsnog gaat gebeuren. Dat we ooit op dezelfde manier naar mannen als vrouwen gaan kijken. Pff, het voelt alsof ik een enorm lang betoog heb afgestoken. Sorry, haha!’

Iets heel anders, ik zie dat je net weer een tourtje in Amerika hebt gedaan. Hoe gaat het daar?
'Het klinkt een beetje cocky, maar het gaat verrassend goed. Het is nog geen enorm succes, maar je merkt dat mensen geintresseerd zijn. Er vonkt iets. Ik ben nu aan het bedenken wat ik wil. Voor de zomer wil ik besluiten of ik in Amerika ga wonen, en er vol voor ga. De mogelijkheid lijkt er te zijn. Het is sowieso een gok, een sprong in het diepe. Maar ik heb interessante mensen leren kennen, waarmee ik wel dingen wil gaan verkennen. Misschien een nieuw geluid. Al weet ik niet of ik daarmee echt op de radio gedraaid ga worden daar. Dat ligt toch anders. Sowieso, ik weet niet of er echt een mainstream artiest in mij zit. Maar als ik mainstream kan worden zonder concessies te doen, zou dat perfect zijn.'