3voor12 bespreekt Album van de Week (25): Anohni

Soms is een goede plaat helemaal niet leuk

Ralph-Hermen Huiskamp ,

In de zomer neig je al snel naar zorgeloze niets-aan-de handmuziek. Maar wat als er wel degelijk wat aan de hand is? Moet je het dan negeren? Dat zou makkelijk zijn. En Anohni kiest nou precies nooit voor de makkelijke weg. Haar Hopelessness is het Album van de Week. Dit weekend staat Anohni als afsluiter op Down The Rabbit Hole.

Het is niet gek als Anohni niet direct een belletje doet rinkelen. Haar laatste album is immers al weer van zes jaar geleden, maar belangrijker nog: al haar vorige albums werden uitgebracht als Antony & The Johnsons. Nu, die Johnsons zijn vervangen door Hudson Mohawke en Oneohtrix Point Never, en als artiestennaam kiest ze nu voor de roepnaam die haar familie en vrienden al jaren gebruiken.

Met die twee elektronische producers aan het roer is het geluid van Hopelessness onvergelijkbaar met het oude werk van Anohni. Weg zijn de weelderige strijkers en haast klassieke pianopartijen. Hudson Mohawke drukt zijn typische lompe toeters als stempel op de producties, Oneohtrix Point Never gooit zijn lade met glasachtige synths vol open. De laatste keer dan Anohni in Nederland stond was een plechtig concert in het Concertgebouw, met dit album is een dergelijke statische setting ondenkbaar. Niet dat het door de elektronica meteen dansbaar wordt, maar het is een flinke stap naar lompe EDM en verwoestende avant-garde en zelfs vleugjes hiphop.

Maar zoals altijd bij Anohni is de muziek de vorm die de boodschap en thematiek van het album moet verstevigen. Dat is waar het echt om draait. De dance-invloeden zorgen er vooral voor dat de boodschap haast fysiek overkomt. Meer nog dan op vorige albums gaat ze er met gestrekt been in. Openingstrack 'Drone Bomb Me' is een verwoestend nummer, gezongen vanuit het oogpunt van een Afghaans meisje wiens familie gestorven is door een drone-bombardement. Haast als naar een god in de hemel smeekt ze ook gebombardeerd te worden en beschuldigt ze zichzelf wanhopig verantwoordelijk te zijn voor de dood van haar familie. Meteen wordt duidelijk dat popmuziek een kunstvorm is die door een ander perspectief te bieden, je een andere kijk kan geven op zaken die je dagelijks haast achteloos voor lief neemt of simpelweg niet begrijpt. Iets dat het album I Am A Bird Now dat voor ondergetekende elf jaar geleden ook deed over totaal andere onderwerpen.

Zo genadeloos als op de opener gaat Anohni op het album nog maar een paar keer te keer. Dat wil niet zeggen dat ze zich inhoudt. Op ‘4 Degrees’ gaan alle registers open en worden Hudson Mohawkes trucs van stal gehaald om vol woedende verslagenheid een toekomstbeeld te schetsen waar door de klimaatveranderingen alles op de aarde sterft, ‘Watch Me’ is een cynische lofzang aan de NSA die volgens Anohni duidelijk van haar houdt, aangezien de geheime dienst meekijkt terwijl ze porno kijkt,  en met haar familie praat. Alles om haar te beschermen voor de gevaarlijke buitenwereld. Dan is er nog het bittere ‘Obama’, gericht aan, precies, Barack Obama. Toen hij verkozen werd leek hij alles te veranderen, maar vervolgens schroefde hij de drone-oorlog en budgetten voor diensten als de NSA alleen maar verder op. En, zo vertelde Anohni in een recent interview, de enige Amerikaan die voor oorlogsmisdaden onder Obama’s  regime is veroordeeld, is Chelsea Manning, een transgender vrouw die beelden van een Amerikaanse drone-aanval uitlekte waar onschuldige slachtoffers vielen. Juist iets nobels, en Obama weigert haar amnestie te verlenen. De definitieve mokerslag is ‘Crisis’, waar de zangeres zich afvraagt hoe het zou voelen als je onschuldige vader, moeder en zussen vermoord zouden zijn door drone-aanvallen. Hoe het voelt als je broer gemarteld werd in Guantanamo. Uitgerekend bij dat nummer valt al het donderend geweld van de elektronische beats weg. Alsof ze je als luisteraar de illusie wil geven dat je op adem kan komen, om vervolgens de ruimte die ontstaat op te vullen met dergelijke heftige vragen.

Al met al is Hopelessness geen prettige plaat. Je schiet er automatisch van in een reflex. ‘Moet dat nou allemaal zo hard en direct?’ De boodschap had precies hetzelfde kunnen zijn, maar prettiger en meer behapbaar als Anohni er voor gekozen had alles in metaforen te verhullen. Als de producties minder gewrongen zouden hebben en zouden botsen met de inhoud, zou het ook veel makkelijker weg luisteren. De melodieën en progressies zijn immers prachtig. Het is goed dat Anohni dat allemaal niet gedaan heeft. Slecht nieuws is altijd slecht nieuws. Er is geen goede manier of goed moment om het te brengen. Iemand moet gewoon zo dapper zijn het te brengen en het niet mooier willen maken dan het is. Er gebeurt een hoop in de wereld waar je je zorgen over kan maken. Zorgen over moet maken. Als je dat onder ogen ziet, kan er nog genoeg aan veranderen. Een album als dit helpt daarbij, en zorgt er ondanks alle negatieviteit die het bezingt juist voor dat er nog wel hoop kan zijn.