Radio Tour de France: altijd “up-tempo, herkenbaar en liefst anderstalig”

Herman van der Velden was dertig jaar muzieksamensteller van de Tour

Sjoerd Huismans ,

De Tour de France staat voor de deur en vanaf vanavond kun je weer bij Radio 1 terecht voor Radio Grand Départ. Vanaf zaterdag, als de renners echt onderweg zijn wordt dat Radio Tour de France. Vanavond belt Roosmarijn met de huidige muzieksamensteller Herman Dales over dé Radio Tour de France-hits en Tourartiesten van deze editie. Ook publiceren we dan de 3voor12-tiplijst voor dit jaar. Maar eerst blikken we terug met naamgenoot Herman van der Velden die dertig jaar lang de muziek samenstelde. Wat is nu eigenlijk die typische Tour de France-muziek?

“Ik vond zelf dat het up-tempo moest zijn en bovendien een herkenbaar liedje. Het liefst was het anderstalig, geen Engels of Nederlands. Buena Vista Social Club en Manu Chao draaide ik veel; daar had nog niemand van gehoord. Je moest in elk geval het gevoel hebben dat het uit een ander klimaat kwam, het hoefde niet per se Frans te zijn. Toen ik het deed in de jaren negentig was er eigenlijk niet zo’n nieuw Frans idool als Stromae nu. Je kwam óf uit bij de grote chansonniers als Gérard Lenorman of bij een artiest als Carla Bruni, die toen echt nog voor een kleiner publiek was. Door Sarkozy werd ze in één klap bekend later. Toch is zij toen Tourartiest geworden en ook langsgekomen. Veel van die Franse artiesten als Patricia Kaas kwamen in die tijd vanuit Parijs op en neer met de trein."

Eendagsvlieg
De platenmaatschappijen zagen Radio Tour de France vooral als kans om andere artiesten te pluggen. Van der Velden: “Voor hen was het natuurlijk ook interessant, dan kwamen ze in mei of juni met een Italiaanse, Franse, Spaanse of Portugese artiesten aanzetten. In-Grid bijvoorbeeld van ‘Tu Es Foutu’, een Italiaans vrouwtje dat fonetisch Frans zong. Dat bleek gelukkig een eendagsvlieg.” Een kenner van Franse muziek werd Van der Velden al door de muzieksamenstelling van Met Het Oog Op Morgen. “De Franse chanson was een beetje gekoppeld aan dat programma, wat elitair. Ik draaide maar vijf platen per uur maar probeerde er altijd voor te zorgen dat er één Nederlandstalige tussen zat en een anderstalige.”

Dialectpop
Binnen de Nederlandstalige muziek gaf Van der Velden de dialectpop een flinke push. Daar zaten immers ook zeer geschikte Tour-nummers tussen. Rowwen Hèze werd zelfs verkozen tot Tourartiest aller tijden. “Dat kreeg in Tour de France Radio alle ruimte. Gé Reinders bijvoorbeeld, ook uit Limburg, maar ook Groningse of Drentse bands. Niemand had ooit van Daniel Lohues gehoord. Ik heb ook nog een gouden plaat van De Kast staan, dat durfde ook niemand te draaien.” 

Mentaliteit
Zelf had Van der Velden eigenlijk niet zoveel met De Tour. “Ik ben maar één keer meegeweest naar Frankrijk, in 1989. Toen won Gert Jan Theunisse op de Alpe d’Huez. Ik heb wel altijd groot respect gehad voor de mentaliteit voor wielrenners. Toen Theunisse won, werd hij meteen voor de camera gesleept voor het tv-interview, met de spuugstrepen nog op zijn gezicht. Toen vroeg hij waar het hotel was en ging hij er op z’n fiets naartoe. Zo’n voetballer moet na een invalbeurt van vijf minuten eerst in bad.” Hoewel hij met de Tour zelf niet veel had, koos Van der Velden wel altijd de muziek die naadloos binnen de sfeer paste. “Dat is toch vooral een gevoel, een soort sjoege voor muziek. Voor Het Oog koos ik ook altijd de muziek die ofwel een aanvulling ofwel juist een contrast vormde met het gesprek. In elk geval was er een connectie, ik zat er ook altijd zelf bij zodat ik de lijst nog kon aanpassen. Dat gebeurt nu niet meer.”

De iconische begin- en eindtune van Radio Tour de France komt van de onlangs overleden componist en trompettist Rein van den Broek. Hij was toen bekend van de symfonische rockband en Ekseption en toevallig de overbuurman van Van der Velden. “We zaten ook bij dezelfde tennisclub. Het was een bescheiden jongen. Toen we een keer op het terras zaten bij de tennisclub vroeg hij mij: heb je eigenlijk nog tunes nodig voor iets? Hij had ook nog wat liggen. Ik luisterde het en het was veel te druk, met een irritante saxofoon erdoorheen. Ik vroeg of die eruit kon. ‘Tuurlijk’, zei hij, dat was natuurlijk heel makkelijk met een 24-sporenrecorder. Dus vervingen we de sax voor een gitaar en dat werd eindtune ‘Tarantuella’. Eén jaar later zei hij dat hij nog iets goeds had liggen, ‘Trumpet Cross’. Dat werd de begintune.”

“Instrumentale dreutel”
Dat scheelde Van der Velden veel tijd. “Ik was blij dat Rein hiermee kwam. Eerst moest ik ieder jaar een andere tune uitzoeken. Vaak stuurden platenmaatschappijen een instrumentale dreutel op. Er zat wel een risico in: vaak was het bij de eerste keer nog wel een leuke dreutel maar werd het vervelend als je hem vaker hoorde.” Van der Velden loopt even naar boven om een oude cd met vroegere finish-tunes te pakken. Al snel klinkt een discodeun aan de andere kant van de lijn. “Accordeonnetje erbij, altijd gezellig. Deze is één jaar gebruikt.” Een andere tune volgt. “Deze is gewoon bijna James Last. Het is niks-aan-de-hand-muziek. Na 24 dagen achter elkaar ben je het alleen spuugzat.”

Hoewel de platenmaatschappijen actief plugden, ging Van der Velden vooral zelf achter nieuwe muziek aan. “Voor de Tour gingen mensen van het programma al naar Frankrijk, die kochten dan de Top 20 in. Ik gooide er vijftien weg, vijf gebruikte ik misschien. Er verdween een hoop op de vuilnisbelt. Maar als er dan een goed nummer tussen zat, kon het ook een hit worden. Mensen gingen naar de platenzaak en vroegen: ‘Heb je dat nummer dat bij Radio Tour de France werd gedraaid?’”

Herman Dales vanavond in 3voor 12 Radio
Hoewel Van der Velden niet terugschrok voor Nederlandse artiesten als Frans Bauer (“Het is geen Leo Blokhuis-collega, het gaat erom wat mensen thuis en in de auto willen) en dergelijke, is de huidige muzieksamensteller wat dat betreft voorzichtiger. Naamgenoot Herman Dales doet het nu vier jaar. “Tien jaar geleden kwamen Frans Bauer en Nick & Simon nog wel langs, maar Nederlandstalige artiesten draai ik niet meer. Het is nog steeds geen herrie maar feel good-pop, veel eighties en motown.” Op zijn tiplijst voor dit jaar staat onder meer Christine & The Queens, en een wel heel groot Waals hitkanon is maandag in de studio. Meer over Radio Tour de France hoor je vanavond vanaf 21 uur in 3voor12 Radio!