Aan het water zit een jonge moeder met haar twee kinderen de eendjes te voeren, terwijl even verderop een stel brede gasten met Patta-shirts een jointje draaien. Achteraan het hoofdpodium staat dan weer een vader met kinderwagen, terwijl vooraan tout hip Amsterdam schouder aan schouder met jongens uit Kraaiennest een circle pit vormt en een meisje in een piepkort jurkje telkens weer bij een andere gast op de schouders klimt. Op welk festival zie je nou zo’n heerlijk gemêleerd publiek, dat zó relaxt met elkaar omgaat? Op de vijftiende editie van Appelsap, dus, het ‘hiphop’-festival dat eigenlijk veel breder programmeert. We zien grofweg drie genres op het programma van deze jubileum-editie: een heropleving van de Londense grime, een flinke handvol acts geïnspireerd op de Atlanta-trap, en frisse house met wat bass, een snufje R&B en exotische invloeden op het Soulection-podium.
Appelsap 2015: alle hosselaers zeggen ja tegen Skepta
Headliners vallen tegen, grime-revival en New Wave vallen goed
Slechts weinig festivals kennen zo’n leuke sfeer als Appelsap: telkens weer trilt de aarde onder de voeten, ontstaan spontaan kolkende circle pits van een bijzonder gemêleerd publiek en gaan de armen glimlachend omhoog. Ja, ondanks de tegenvallende headliners Rich Homie Quan en Mobb Deep is Appelsap 2015 aan. En dan vooral bij grime-held Skepta, het hypey Bijlmer-collectief SMIB en Schiermonnikoog-succesverhaal New Wave.
Na succesvolle edities in het Oosterpark, verhuisde het festival wegens verbouwing van dat park een jaartje naar het Flevopark. Die verhuizing pakt eigenlijk helemaal niet zo vervelend uit: het Flevopark voelt wat groter en ruimer aan, en hoewel het festival met circa 14.500 man hartstikke uitverkocht is, is het terrein nergens te krap opgezet, met de podia lekker rondom een meertje waar het prettig hangen is.
Met zo’n gemoedelijke sfeer is het bijna onvoorstelbaar dat het daags vooraf plots onzeker werd of het festival doorgang kon vinden: de Vrienden van het Flevopark tekenden bezwaar aan wegens de waarschijnlijke geluidsoverlast en mogelijke schade aan het park. Dat eerste kunnen we ons voorstellen - oordopjes zijn vandaag geen overbodige luxe - maar verder lijkt het festival er alles aan te doen om het Flevopark zoveel mogelijk te ontzien: kwetsbare bomen zijn afgeschermd met hekjes, prullenbakken met vriendelijke boodschappen moedigen de bezoeker aan hun rotzooi netjes weg te gooien en vuilnisprikkers beginnen al vroeg op de dag bekers te rapen.
De eerste uren van het festival zien we vooral veel jonge Nederlandse acts zichzelf presenteren. Dusty trapt het tweede podium af, de Londense rapper die in Nederland opgroeide en onlangs zijn uitstekende debuut-EP dropte voor Noah’s Ark, met beats van De Sluwe Vos. Hij heeft een sterke flow, maar nog geen killer-tunes en daarmee wordt hij nog wat lauwtjes ontvangen. Opmerkelijk genoeg slaat hij zijn introspectieve single Black Clouds over, en sluit af met Antidote van Travi$ Scott.
Dan valt het merkwaardige Amsterdamse Yung Internet op het hoofdpodium een stuk beter: het tweetal (MC Yellinek is er niet bij “want hij heeft syfilis”) maakt curieuze, vrij expliciete cocaïnerap in navolging van de sloomste Gucci Mane- en Faberyayo-nummers. Het zijn druggy tracks om after op after op after te stapelen, totdat je gezicht er compleet vanaf hangt. En ook nuchter met dertig graden in het middagzonnetje smelt die witte poederrap van Yung Internet niet weg. In tegendeel: veel jonge kids gaan er al hard op en kennen zowaar de teksten van Cool Down Café en potentiëel hiphouse-hitje 1 Affoe x 2 al uit het hoofd.
Ondertussen staan de guys van SMIB aan de zijkant met een Supersoaker het publiek nat te spuiten. SMIB? Dat is het Bijlmer-collectief rondom Ray Fuego, GRGY, KC en Yung Nnelg dat even later op het tweede podium staat, en hoewel je het aan de YouTube-views nog niet afziet is er een flinke cultus rondom de heren ontstaan. We zien tientallen SMIB-shirts door het Flevopark banjeren. Echt mooie shirts zijn het niet, het artwork lijkt met Paint in elkaar geknutseld en het model laat te wensen over, maar de boodschap is duidelijk: er zijn hier héél veel SMIB-aanhangers. Op het podium blijken ze een rauwe, nietsontzienende energie te hebben die wel aan Migos doet denken. Vanaf de eerste seconde ontploft het veld, en vooral Ray Fuego valt op als een uitstekende, begeesterde hypeman die telkens weer het publiek opzweept. SMIB is misschien net te chaotisch en niet gefocust genoeg, maar drijft in ieder geval op een bijzondere spanning.
Wanneer even later de nieuwe talenten-revue van 101Barz-founder Rotjoch begint op het hoofdpodium aan de andere kant van het meertje, kunnen we concluderen dat de nieuwe generatie Nederlandse rappers té veel op Migos en de andere Atlanta-trap-jongens wil lijken: rappen in triolen met tussendoor gekke kreetjes, over alsmaar doorrazende hi-hats, aangedikt met kerkklokken, diepe bassen en gunshots. Innecent doet het met zijn podiumdebuut (Geluksdag is wel een killertrack), Wilde Westen doet het met Cirkel, dat ook al een sterke hook kent: “De cirkel houden we klein, we hoeven geen matties te zijn.” En Sevn Alias doet het met Ma3lish. Het is allemaal supersympathiek, maar weinig origineel of onderscheidend. Gelukkig sluit Mocromaniac, de koning van de 101Barz en een van de meest fascinerende rappers van Nederland, de Rotjoch United-show af, en dat doet hij met verve. Zijn flow is onnavolgbaar, zijn metrum neemt allerlei gekke wendingen en zijn stem is karakteristiek nasaal. En dan heeft hij ook nog Mr. 1095 (inderdaad, “Krakaka!”) op het podium om samen die onwaarschijnlijke remix van het AT5-fragment van het jaar te vertolken. “1095, bitches!”
De grootste Nederlandse boeking van Appelsap 2015 is echter New Wave, het project waarvoor Top Notch de nieuwe generatie rappers en producers naar Schiermonnikoog stuurde met de opdracht terug te komen met een album. Dat album is er nu en leverde de onwaarschijnlijkste, meest-gehate maar minstens zo verslavende hit van het jaar op: Drank & Drugs. Dit is hun allereerste festivalshow, met Lowlands en Pukkelpop al in het vooruitzicht. Hoe doet New Wave dat live? Voorgaande jaren zagen we de top van de Nederlandse hiphop-liveacts, De Jeugd Van Tegenwoordig, The Opposites en Typhoon Appelsap professioneel afbreken. Zo vakkundig is dit zooitje ongeregeld niet, en met al gauw een man of 15 op het podium weet je even niet meer waar te kijken. Maar juist daar gaat een gigantische energie vanuit, en het is heerlijk om zo’n divers stel rappers op het podium te zien. Ronnie Flex drukte de grootste stempel op New Wave en neemt ook live het voortouw, maar we zien ook Bokoesam uit Oost shinen met zijn royale grijns, de af en toe oprecht pissige Lijpe uit Maarssen en D-Double uit Vlissingen, of all places. We worden getrakteerd op een heleboel New Wave-tracks, waarvan de eigenaardige banger Dikke Gun, die trage hit No Go Zone en natúúrlijk Drank & Drugs het ’t beste doen. Maar ook komen er flink wat solotracks voorbij: Ronnie Flex-livefavoriet In Een Jet, Infrarood van Bokoesam en het nummer van D-Double dat het lijflied van New Wave had kunnen zijn: Jong, Wild en Roekeloos.
Wie tussendoor even omkijkt, ziet in de zee van mensen een piepklein blond manneke op de schouders van zijn vader zitten. Hij zal hoogstens een jaar of tien zijn, maar zingt álles woord voor woord mee, waar nodig de teksten druk ondersteunend met gebaren. Nee, de impact van New Wave is niet te onderschatten, en bij geen andere show op het hoofdpodium wordt het vandaag drukker. Benieuwd of dit op Lowlands ook zo goed gaat vallen.
Tot dusver de Nederlanders op Appelsap. In Londen was de afgelopen tijd een flinke grime-revival bezig die we ook op het tweede podium van Appelsap terugzien. Eerst de jonge Stormzy, die in een Adidas-trainingspak opkomt en meteen zijn afkomst (“South London!”) benadrukt. Hij haalde het al tot de BBC Sound of 2015-longlist en met een beetje dancehall, meer melodisch gevoel dan de meeste grime-artiesten en razendsnelle verses krijgt hij al snel een tweetal circle pits op gang. Hij rapt een beest te zijn op het podium, en daar is geen woord aan gelogen. “Where do you know me from?”, klinkt het in zijn allerbeste track. Appelsap 2015, kunnen we later op die vraag antwoorden. Wat een doorbraakoptreden.
Daarna is de show van de 18-jarige grime-rapper Novelist en producer Mumdance net iets te abstract en ongrijpbaar. Maar headliner op het tweede podium Skepta doet wat hij belooft. Appelsap 2015? SHUT DOWN! Skepta draait al mee sinds 2007, maar belandde dit jaar in de schijnwerpers nadat hij een shout-out ontving van Drake en met Kanye West op het podium All Day deed tijdens de BRIT Awards. Al vanaf opener That’s Not Me wordt Appelsap gek, en het lijkt erop dat ook veel Britten hem naar Amsterdam zijn gevolgd om deze show te zien. Hijzelf ziet het met glimlach aan, trekt ook Stormzy het podium op en geeft zijn broer J.M.E. uitgebreid de ruimte om tracks van diens album te doen, met als hoogtepunt Man Don’t Care (inclusief Harry Potter-referentie!). Het is echt gestoord hoe druk het vooraan is. En lijkt het maar zo? Nee, het is echt waar: de aarde onder de voeten trilt ook achteraan keihard mee door het wild rondspringende publiek.
Hoewel lang niet iedereen die grappige teksten zal meekrijgen, waarmee Skepta je telkens op het verkeerde been zet, trekt hij iedereen mee in een waanzinnig goede show. Wat dan ook opvalt: de Amerikaanse rappers hebben de gewoonte om over een tape mee te rappen waar hun vocals ook al op staan, maar deze Britse delegatie onder aanvoering van Skepta doet het met de instrumentals, en dat klinkt verfrissend en ijzersterk.
Van headliner Rich Homie Quan kunnen we dat niet zeggen. Hij behoort tot de generatie Atlanta-rappers van Migos en Future die de Nederlandse jongens op het moment zo inspireert, maar heeft zelf een iets melodischere, elektronischere en poppy aanpak dan zijn collegae. Zijn show op Appelsap is gewoonweg lui te noemen: hij laat de tape en zijn dj het werk doen. Rich Homie Quan doet vandaag vooral veel tracks die hij met Young Thug maakte en vult dan louter de zinnen van Thug aan. Nee, dan klinken de excentrieke Young Thug-verses vanaf dat bandje en zelfs zijn dj geïnspireerder dan hijzelf. Het voelt toch wat goedkoop en leidt niet tot de ontploffingen die we voorgaande jaren wél bij zijn stadsgenoten Waka Flocka Flame en de opgefokte Travi$ Scott zagen.
Het slot van de set lijkt in eerste instantie veel goed te maken met drie knallers: Lifestyle, de gigantische hit My Nigga, die hij met YG maakte en zijn grootste hit Some Type of Way. Maar dan klimt er een fan op het podium. Rich Homie Quan reageert niet laconiek, maar laat zijn bodyguard een lompe take down doen op de gast, wiens hoofd vol tegen een ijzeren paal knalt waarna hij half-knock out van het podium de fotopit in valt. Die bodyguard, blijkbaar zijn neef, post er de volgende dag trots een filmpje van op Instagram. Niet cool.
Ook de legendarische formatie Mobb Deep uit New York valt wat tegen. Ze zijn geboekt om het twintigjarige jubileum van klassieker The Infamous te vieren, de plaat waarmee ze een jaar na Ready to Die van The Notorious B.I.G. en Illmatic van Nas de toon zetten voor hiphop: iets donkerder en minder jazzy gangsta rap over de schaduwkant van New York, paranoia en straatgeweld. In eerste instantie klinkt die old-school boombap wel prettig na alle grime en trap van vandaag. Maar de nieuwe tracks die Mobb Deep er tóch tussendoor weet te persen – want ze spelen The Infamous onverwacht niet integraal - zijn van aanzienlijk lager niveau en de show is weinig geïnspireerd. Totdat ze, zichtbaar geëmotioneerd, beginnen over het overlijden van rapper Sean Price eerder vandaag, en meteen een eerbetoon brengen aan Tupac, Biggie, Jam Master J en de andere gevallen hiphopveteranen. Tijdens afsluiter en hun grootste hit Shook Ones, Pt. II is er dan wel weer kippenvel: het blijft bijzonder om zo’n donkere hiphopklassieker live te horen.
Het siert Appelsap dat het festival op het vijftienjarig jubileum een historisch persperctief wil bieden, maar dat pakt met Mobb Deep niet zo bijzonder uit. Genoeg gezeurd, verder was dit een hele mooie, sfeervolle festivaldag met genoeg urgente en relevante namen, die al vroeg op gang kwam.
Zaterdagavond zendt BNN op NPO 3 een samenvatting uit van Appelsap 2015.