Het is gewoonweg pijnlijk hoe dichtbij je Kurt Cobain komt in Montage of Heck. Je ziet hoe hij de kaarsjes uitblaast voor zijn tweede verjaardag, hoe hij voor het eerst een babygitaartje vasthoudt, maar ook hoe hij twintig jaar later vermoeid en stoned zijn dochter probeert te verzorgen. De kijker kan zo'n beetje in de hersenpan van Cobain kruipen, een van de grootste culturele iconen van de afgelopen dertig jaar, en dat heeft alles te maken met de schat aan homevideo's die moeder Cobain, ex-vrouw Courtney Love en Kurt zelf maakten én bewaarden. Dat materiaal is jarenlang opgeslagen, en komt in Montage of Heck voor het eerst aan het licht dankzij de medewerking van familie Cobain en productie door dochter Frances Bean Cobain.
Maar er zijn ook periodes waarvan weinig of geen beeldmateriaal is, waarover regisseur Brett Morgen tóch wilde vertellen. Dat doet hij met vroege radio-interviews en opnames die Kurt Cobain zelf maakte (waaronder de twee uur durende geluidscollage Montage of Heck). Die worden tot leven gebracht met animaties gebaseerd op zestig olieverfschilderijen die de Nederlandse kunstenaar Hisko Hulsing voor de film maakte. Hulsing: "In die geluidsfragmenten hoor je de kwetsbaarheid van Kurt het beste terug, zijn angst om belachelijk te worden gemaakt. Daarom waren de animaties zo belangrijk voor Brett Morgen: je kunt in de bioscoop niet zeven minuten audio laten horen zonder beeld. Bovendien was niet al het archiefmateriaal even aantrekkelijk, hij heeft de animaties ook gebruikt om de film visueel naar een hoger niveau te trekken. Toen Morgen de uiteindelijke animaties had gezien, zei hij dat we van een Volkswagen een Rolls Royce hebben weten te maken."
Hoe kwam de regisseur eigenlijk Hulsing op het spoor? Hij had al contact met Amerikaanse animatiestudio's, maar die bleken allemaal veel te clean te werken. "Op een dag las Morgen over mijn werk in de The Variety, vervolgens zag hij mijn film Junkyard. Hij was zo enthousiast over mijn stijl dat hij me een dag later opbelde, en heeft de film aan de dochter, zus en moeder van Cobain laten zien." Ook zij bleken enthousiast. Wat ze in het werk van Hulsing aantrok? Waarschijnlijk de realistische, ongepolijste en rauwe stijl van olieverven die past bij het werk van Cobain, maar ook de coming-of-age-thematiek die in vrijwel alle films van Hulsing terugkomt. "
Nederlandse kunstenaar wekt Kurt Cobain tot leven voor nieuwe Nirvana-film
Zaterdag 8 april op NPO3, wij spraken eerder al met Hisko Hulsing
Zaterdagavond 8 april om 21:55 is de film Kurt Cobain: Montage of Heck van regisseur Brett te zien op NPO3. Het is een bijzonder mooie film over het leven van de frontman van Nirvana, geproduceerd door zijn dochter en voor het eerst met medewerking van de familie Cobain. Kunstenaar Hisko Hulsing brengt Kurt Cobain in de film tot leven middels zestig geanimeerde olieverfschilderijen. "Voor Nirvana-fans is deze film een must, maar ook voor alle andere muziekliefhebbers."
"Ik dacht in eerste instantie dat ik grote vrijheid zou hebben en begon een script te schrijven, maar Brett bleek een behoorlijke control-freak. We hebben lang heen-en-weer gecommuniceerd met honderden storyboardtekeningen, totdat het was zoals hij het wilde." In augustus kreeg Hulsing eindelijk een contract, maar toen had hij nog maar vier maanden de tijd om aan de hand van die geluidsopnames animaties te maken. "Aan mijn eigen film Junkyard, van achttien minuten, had ik zes jaar gewerkt. Nu had ik zeven minuten te animeren in vier maanden tijd, dus heb ik een grotendeels Nederlands team tekenaars ingehuurd om te helpen met de zesduizend tekeningen die samen met de olieverfschilderijen de basis vormden voor de animatie. Zelf heb ik er vier maanden lang iedere dag veertien uur aan gewerkt."
Hulsing zelf zag Montage of Heck inmiddels drie keer en keek telkens met tranen in zijn ogen. En dat terwijl hij vroeger helemaal geen fan was van Nirvana. "Toen Smells Like Teen Spirit uitkwam, was ik net uit een totaal duistere puberteit gekomen vol Weltschmerz, dus had hélemaal geen zin in zulke donkere muziek."
Waarom het tóch zo'n mooie film is? Vrijwel iedere puber kent wel een fase van woede en boosheid, zonder een echt aanwijsbare reden. Kurt Cobain wist dat universele gevoel weergaloos te vertolken, en de film Montage of Heck vertelt precies dat verhaal. "Het is zó herkenbaar, ik zag heel veel paralellen met mijn eigen tienerjaren. Dat zullen meer mensen herkennen. De film is des te tragischer omdat je vanaf het begin al weet hoe hij eindigt: met de zelfmoord van Cobain. Ook de onschuldige kinderbeelden die je in de film ziet, bekijk je dus in die context. Voor Nirvana-fans is deze film een must, maar ook voor alle andere muziekliefhebbers."
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in april 2015 rond de Nederlandse première van de film.