SXSW Film: Kurt Cobain: Montage of Heck

Nieuwste Cobain documentaire toont het meest volledige beeld van de Nirvana-frontman ooit

Tijs van Liemt ,

Op het enorme ontdekfestival SXSW te Austin, Texas zijn behalve nieuwe bandjes ook een aantal bijzondere films te zien. Een van de meest geanticipeerde is Kurt Cobain: Montage of Heck. Er zijn al meerdere boeken en een aantal documentaires over het leven van Kurt Cobain gemaakt – je zou je kunnen afvragen of een nieuwe documentaire nog wel wat kan toevoegen. Het korte antwoord is: jazeker. Je kunt de docu ook in Nederland vanuit de bioscoopstoel zien en wel dankzij het IDFA: de Nederlandse première is op vrijdag 17 april in Tuschinski, Amsterdam. VPRO-leden kunnen nu met korting <a href="http://bit.ly/1CTOSZZ">hier kaarten bestellen</a>.

Montage of Heck is een verzameling van privémateriaal van de familie van Cobain, bestaande uit Video 8-opnames, tekeningen, schilderijen en audio-opnames die tot leven worden gewekt door middel van animaties. Regisseur Brett Morgen wilde Cobain zijn eigen verhaal laten vertellen door middel van zijn kunst. Montage Of Heck is dan ook de titel van een muzikale collage die Cobain thuis maakte in de begindagen van Nirvana. Het feit dat het een geautoriseerde documentaire is, gemaakt met de goedkeuring en medewerking van vrienden en familie, maakt dat het geheel completer is dan voorgaande documentaires. Waar About A Son vooral bestaat uit gesprekken met Cobain tijdens de hoogtijdagen van Nirvana, en Kurt & Courtney vooral gaat over de relatie met Courtney Love en de periode na zijn zelfmoord, beslaat Montage of Heck het complete leven van Cobain, van zijn geboorte tot een maand voor zijn dood.

Het eerste gedeelte van de film beslaat vooral zijn jeugd, waarin zijn ouders, z’n zus en zijn eerste vriendinnetje aan het woord komen. We zien Cobain ontwikkelen van schattig jongetje tot een weerbarstige puber die bijna manisch met muziek maken en tekenen bezig is. Zijn tekeningen laten vooral de overgang zien van jonge onschuld naar iemand met een donkere wolk boven zijn hoofd. Ook beginnen hier zijn maagproblemen, waar hij naast de pijn ook zijn creativiteit aan toeschrijft. Muziek blijkt vooral een redding te zijn voor de depressieve jongen, die nu al af en toe over zelfmoord nadenkt.

Hierna gaat het vooral over de opkomst en het succes van Nirvana. Dit is misschien wat minder interessant omdat er al zoveel over bekend is. Aan het woord komt onder andere Krist Novoselic en we zien amateurbeelden van de band op tour. Ja, ook Nirvana heeft ooit hun busje in de stortregen moeten uitladen. Of Nirvana, Dave Grohl in dit geval. De kleine clubs worden groter, de grotere clubs worden stadions. Het is leuk om te zien dat beeldmateriaal van het legendarische optreden in de Paradiso hiervoor als voorbeeld gebruikt wordt. Tegelijkertijd wordt door middel van tekeningen en notities duidelijk dat een popster zijn erg lastig is voor Cobain. In interviews nemen vooral Dave en Krist het voortouw terwijl Kurt ongeïnteresseerd om zich heen kijkt.

De film sluit door zich te focussen op de laatste periode van zijn leven, waarin ook niet geschroomd wordt om pijnlijk persoonlijke beelden te laten zien van iemand die zich stort op de heroïne. Of, zoals in zijn eigen woorden volgens Courtney: “I’m gonna hit 3 million and then be a junkie.” De geboorte van Frances lijkt alles wat meer in perspectief te zetten, maar het verhaal heeft natuurlijk niet de happy ending waar je op hoopt.

Wat Montage Of Heck zo speciaal maakt zijn niet alleen de bijdragen van de mensen die het dichtst bij hem stonden, het is het feit dat alle kanten van Cobain worden belicht. Het zoet en het zuur. De twijfel, de angst, de verslaving en de uiteindelijke zelfmoord, maar ook de schattige zoon, het bandlid, de grapjes makende vriend/echtgenoot en vooral de liefhebbende vader. Toch zijn er ook een aantal puntjes van kritiek. Er wordt in het verhaal behoorlijk van de hak op de tak gesprongen. Veel periodes worden gewoonweg overgeslagen. Zo zien we nergens waar Kurt, Krist en Dave elkaar voor het eerst ontmoeten. Maar in een film die nu al dik twee uur duurt moeten er natuurlijk keuzes gemaakt worden. Daarnaast was grote afwezige in de film Dave Grohl. Volgens regisseur Brett Morgen kwam dat omdat hij vond dat de invalshoek vanuit het perspectief bandlid als ingevuld was door Krist Novoselic en dat Grohl te druk was met het opnemen van het Foo Fighters-album.

Kurt Cobain: Montage of Heck is de meest complete documentaire over het leven van Kurt Cobain ooit gemaakt. Het geeft een uniek inzicht op het leven van een enorm getalenteerd persoon die vaak nogal eenzijdig beschreven wordt, maar die net als iedereen meerdere kanten aan zijn persoonlijkheid had. Kanten die in deze documentaire allemaal op erg intieme wijze aan bod komen.