Sef: "Ik kan niet meer altijd mijn mond houden"

Rapper maakt Rap Genius in glossy vorm

Atze de Vrieze ,

Toen Sef in 2011 zijn debuutplaat uitbracht, stond hij op een logisch kruispunt in zijn carrière. Hij was al succesvol met Flinke Namen en met features op talloze hits van anderen, en nu ging hij het zelf proberen. Een keiharde hit werd die plaat niet, en toch kennen meer mensen dan ooit de Amsterdamse rapper. Logische vraag dus: waar staat Sef nu eigenlijk anno 2015?

“Je bent veel slimmer dan ik altijd dacht!” Een belediging vermomd als compliment. Sef kreeg het meerdere keren te horen de laatste tijd, dankzij een optreden in de populaire tv-show De Slimste Mens. Er zijn mensen die Sef alleen maar kennen van die quiz, of van Expeditie Robinson, het andere programma waar hij aan meewerkte. “De enige tv-programma’s die ik echt graag wilde doen”, zegt hij op de zolder van Quartier Putain, het Amsterdamse hoofdkwartier van zijn label Top-Notch. “Ik denk dat ik gegroeid ben in het publieke oog, maar dat zie ik niet als een carrière. Ik vind het ook moeilijk om altijd aardig te doen tegen iedereen. Eerder kreeg ik ook wel eens mensen op me af die mijn naam schreeuwden, maar die kenden me dan tenminste nog van mijn muziek.”

Larger than life
Niet dat Sef er spijt van heeft. Eerder deed het hem nadenken over zijn plek en rol als artiest, en dat sijpelt terug in zijn nieuwe album In Kleur, dat net uit is. “Als artiest leren mensen je alleen maar kennen op een vooropgezette manier. Hoe open en eerlijk je in je teksten ook bent, alleen jij bepaalt wanneer de microfoon open of dicht gaat. Dat is anders als mensen je in een tv-programma zien praten, als ze naar je motoriek kijken. Bij mijn vorige album was ik nog veel meer bezig met het creëren van een plaatje, een karakter. Ik keek naar artiesten die larger than life zijn, zoals Sebastien Tellier, Barry White. Dat vind ik nog steeds heel vet, maar ik denk dat je nu meer van mij ziet. En dat terwijl ik minder woorden gebruik.”
 
“Schrik ik van zo’n verpakte belediging? Nou nee, ik weet wel dat mensen toch niet naar je muziek luisteren. Kijk, weet je, mensen die je een beetje kent vind je al snel sympathieker. Er zijn artiesten die je dat gevoel kunnen geven, ook al ken je ze eigenlijk helemaal niet. Iemand als Kanye West bijvoorbeeld. Als artiest moet je open zijn en altijd bereikbaar voor je fans. Maar ik heb eigenlijk geen zin om mijn eigen fanclubbeheerder te zijn. Ik weet ook niet of ik zo’n harde kern fans wel heb. De mensen die mij tof vinden zijn niet zo obsessief. Net als ik zelf, als fan.”
 
Rap Genius in glossy vorm
Toch probeert Sef de mensen die de moeite doen echt te luisteren, te belonen. Zo maakte hij als cd-boekje een tijdschrift. Het is een soort Rap Genius in glossy vorm. Dat hoort ook bij hiphop, vindt Sef. Puzzelen, uitzoeken waar je favoriete artiest naar verwijst. Zo kan dat sample van mode-ontwerper Frank Govers (‘kleuren inspireren mij enorm’) voor de jongere luisteraar best een annotatie gebruiken, terwijl iedereen die opgroeide in de 90s die corny Robijntje-reclames nog wel kent. Wie weet wie Dries van Noten is, of Marcel Duchamp? En die drumbreak in single Wakker, dat is een van de meest gesamplede nummers ooit, Think van Lyn Collins. “Die is in 10.000 nummers in allerlei genres gebruikt. Bij mij roept het allerlei associaties op. Ik vind het tof om dat met mensen te delen. Het is als een soort schatkaart.”
 
“Zelf probeer ik het aanzwengelen van Rap Genius altijd uit te stellen. Luisteren met de tekst ernaast vind ik niks. Sommige dingen kun je ook niet opschrijven, dat is klank. Op papier ziet het er sullig uit. Dries van Noten, voor those who don't knowtje. Ik bedoel niet 'nootje', pinda, ofzo. Tegelijk kan ik genieten van het feit dat Drake in zijn beef met Meek Mill details opgooide die niet iedereen kent, dingen die je gewoon op moet zoeken om het te begrijpen. Hetzelfde geldt voor heel specifieke slang die alleen mensen uit jouw stad gebruiken. De cover van Drake’s Back To Back is een goed voorbeeld: je ziet een honkballer rennen, maar het is er niet zomaar een. Het is een speler van de Toronto Blue Jays die net tegen Philly een homerun geslagen heeft. Hiphop is voor mij altijd de sleutel geweest tot alles wat ik vet vond, of het nou kunst of basketbal was, sneakers, kleding of boeken." 
 
Pak effe de microfoon
In Kleur dus, een plaat waarop we eindelijk producers Sir OJ en FS Green weer eens vol in beeld zien. Ze spelen zelfs allebei een rol in de videoclip van Wakker, het eerste nummer dat uitkwam. “Iemand zei naar aanleiding van die track dat ie blij was dat ik weer eens een echte hiphopplaat ging maken. Maar dat is het eigenlijk niet geworden.” Het is niet zo gek dat juist op het album van Sef ook de clubcultuur doorsijpelt. Samen met dj Flexican vormt hij het duo Yours Truly, waarmee ze door het hele land optreden, met focus op Amsterdam, Utrecht en Rotterdam. En die albumtitel In Kleur is ongetwijfeld ook een knipoog naar Colors, de clubavond in Trouw en op Appelsap waar Sef regelmatig de microfoon bij greep. Hij probeert het nu iets minder spontaan te doen, omdat mc’en per slot van rekening een bron van inkomsten is. “Soms boekten mensen me niet en ging ik toch met Flexican mee. Dan zeiden ze: ah joh, pak effe de microfoon. Nou ja, nee dus.”
 
Het clubleven. De tijd dat Sef elk weekend tot diep in de nacht op de dansvloer stond is wel zo’n beetje voorbij, maar het donkere leven blijft een bron van inspiratie. Zowel de schoonheid als de leegheid ervan zijn voor Sef een thema. Daarbij spaart hij zichzelf niet. In Toch Houdt Ze Van Mij zet hij zichzelf neer als die gast die altijd zijn vriendin vergeet omdat ie weer te lang op stap geweest is. Pijn gaat over het wegdansen van problemen, en in Sex, Drugs & Synthesizers rapt hij: “Het kan behoorlijk zwaar zijn om te leven tussen lichten. Effe wat nemen, effe wat drinken, helpt het eventjes verlichten. En ik zou me kunnen bemoeien met dingen die boeien en met politiek, moeilijke issues die ergens toe doen. Maar als ik kan kiezen, dan doe ik het niet. Zo mijn stem kunnen gebruiken voor een positiever iets, maar ik blijf liever in mijn bubbel vol met plastische muziek. Denk over serious dingen wel na, maar vooral niet te lang en vooral niet te diep. Want van te veel zelfreflectie word ik misselijk fysiek.”
 
Minder! Minder!
“Eigenlijk bedoel ik er natuurlijk het tegenovergestelde mee te zeggen, namelijk dat ik wel over dit soort dingen nadenk”, zegt Sef. “Ik ben me bewust hoe vluchtig en nep het nachtleven is, maar het is ook een plek waar gelijkgestemden elkaar kunnen vinden en zich vrij kunnen voelen.” Zijn Flinke Namen-collega MC Fit stond een week of twee geleden nog op Amsterdam Centraal vluchtelingen te helpen. Het is Sef niet ontgaan. “De afgelopen tijd ben ik super druk geweest met het afmaken van mijn album, maar door alles wat er om ons heen gebeurt besefte ik ook hoe relatief dat allemaal was. De wereld heeft niet nog een cd van Sef nodig. Tegelijk: omdat die mensen een ellendig leven hebben, hoeven wij dat niet ook te hebben. Ik wil doen wat ik kan en doe dat ook, maar ik wil niet dat mijn kunst eronder gaat lijden.”
 
Zo sloeg Sef - die Marokkaanse roots heeft - menig uitnodiging af om bij een talkshow aan te schuiven. Eén keer deed hij het wel, na Wilders’ beruchte Minder Minder speech. Zijn overweging: misschien maakt iemand die niet zo soepel uit zijn woorden komt als ik de kloof nog groter. “Maar ik ben er heel voorzichtig mee, want voor mij werkt het niet. In de Kut-Marokkanen-tijd groeide Ali B uit tot een woordvoerder en ambassadeur voor alles tegelijk. Dat wilde ik niet. Vorig jaar werd me ook gevraagd of ik met een aantal BN’ers een reportage wilde maken op Lampedusa. Het was nog maar het begin van de vluchtelingencrisis. Ik vond dat ik dat niet kon weigeren, maar toen ik er langer over nadacht voelde ik me een bemoeial. Een bekende persoon die heel gemakkelijk even ernstig kon gaan kijken op tv, om vervolgens verder te gaan met zijn leven. Dat vond ik te gemakkelijk.”
 
Het is te veel
Niet dat er een anti-Wilders-track op zijn album staat, of een nummer waarmee hij racisme in Hilversum aan de kaak stelt, om maar eens wat te noemen. Wat hij dan wel doet? In nieuwe single Ze Zeggen zit een detail: “Ze zeggen dat je bang moet zijn, voor dingen die je niet kent, en anders zijn. En dat je niet bijdehand moet zijn, en alles moet geloven wat de krant schrijft. Maar als je al je informatie uit de Telegraaf haalt, dan is iedereen eng en is alles een gevaar.” 
 
“Het heeft te maken met dosering”, zegt Sef. “Als een rapper altijd over maatschappelijke issues begint, komt het niet meer aan. Aan mij gaat het in elk geval voorbij. Mensen die een Fresku-cd kopen, zijn toch al bezig met een onderwerp als racisme. Ik vind het interessanter als Jay Z ineens iets serieus zegt in een clubtrack. Of hoe hij Crystal om zeep hielp na een racistische opmerking over zwarte cultuur. Hij zette gewoon zijn eigen champagnemerk in de markt. Dat is pas empowerment. Dat zinnetje over de Telegraaf heeft trouwens wel in drie verschillende nummers gestaan. Steeds haalde ik het eruit. Ik dacht: het is te veel. De belangrijkste vraag die ik mezelf stel is: als er zoiets ernstigs gebeurt, kun je dan gewoon doorgaan met je leven, of moet je alles loslaten? Fit deed dat. Hij was onderweg naar de bioscoop, en hij besloot te gaan helpen. Dat is geweldig. Maar je kunt dat ook niet blijven doen. Fit is niet nog steeds op het station. Maar er is wel degelijk iets veranderd. Een paar jaar geleden zou ik nooit lang op een onderwerp als dit ingegaan zijn. Ik kan mijn mond niet meer altijd houden.”

6 november Simplon, Groningen
12 november Merleyn, Nijmegen
27 november Rotown, Rotterdam
28 november Tivoli, Utrecht
5 december Paradiso Noord, Amsterdam