Dat TivoliVredenburg duurder uitpakte dan begroot, was al langer bekend. De belangrijkste overschrijdingen vonden al jaren geleden plaats, tijdens de bouw. In eerste instantie zou het pand rond de honderd miljoen euro kosten, dat liep al snel richting de 150 miljoen, onder meer door stijgende kosten van materiaal en een archeologische ontdekking op de bouwplaats die voor vertraging zorgde. Na opening waren er nog wat grote tegenvallers, toen er geluid lekte tussen twee zalen en toen plafonddelen uit de grote zaal naar beneden vielen. Pijnlijk zijn de vele verkeerde inschattingen die de Rekenkamer optekent, zoals het voorbarig terugschroeven van het potje ‘onvoorzien’ in de bouwbegroting. 

 

Hogere beheerskosten
Het was met name Tivoli dat tijdens het bouwproces sterk aandrong op aanscherping van de exploitatiebegroting. Bestuursvoorzitter Barry de Vos waarschuwde in de media voortdurend dat de popmuziek niet mocht verworden tot de kurk waarop het muziekgebouw drijft. Hij krijgt achteraf gezien grotendeels gelijk. De begroting van het pand werd in 2012 al aangepast aan die nieuwe situatie, maar ook de nieuwe begroting blijkt niet te kloppen. Dat zit hem onder meer in de veel hogere beheerskosten van het pand. Geschat werd dat door schaalvergroting minder kosten gemaakt hoefden te worden, in de praktijk zijn het er juist meer. Denk aan kosten voor security, schoonmaak en onderhoud van het pand. Frans Vreeke, directeur van TivoliVredenburg zegt daarover: “We begonnen hier met twee facilitair medewerkers, dat zijn er nu zes.” 

 

Het zijn grove inschattingsfouten, die voor een flink gat in de begroting zorgen. Toch is volgens Frans Vreeke bij TivoliVredenburg geen paniek uitgebroken. “Het rapport vertelt ons niets dat we niet al wisten. Eigenlijk alle aanbevelingen zijn al staand beleid vanaf de opening. We werken aan het uitbreiden van de programmering, zowel op de culturele als de zakelijke markt. Op die zakelijke markt bijvoorbeeld is meer te halen dan de Rekenkamer denkt. Op dit moment al vinden in ons pand minstens twee zakelijke evenementen per week plaats. Zo hebben we vandaag het Fonds Podiumkunsten te gast, die de zalen Cloud 9 en Hertz gebruiken, plus het plein ertussen. Je moet je wel bedenken dat je op dat moment geen gebruik kunt maken van de Pandora-zaal.”

 

Bezettingsgraad
Dat brengt ons bij de meest ingewikkelde passage uit het rapport van de Rekenkamer, namelijk die over de bezettingsgraad van het podium. Die is veel te laag, oordeelt de commissie. Maar hoe kan het dan dat TivoliVredenburg na zijn eerste halfjaar (eind 2014) de vlag uithing omdat het veel meer bezoekers ontving dan vooraf ingeschat? Ook bezoekers kunnen zien dat het podium slaagt in zijn opzet: meer concerten naar Utrecht halen. En dat gaat het niet alleen om commerciële namen, maar ook bijvoorbeeld om groeimogelijkheden voor het meest ambitieuze popfestival van Nederland: Le Guess Who?

 

Frans Vreeke: “Bezettingsgraad valt uiteen in twee factoren: het aantal evenementen per zaal, en het aantal bezoekers op zo’n evenement. Zo krijgen we voor de Ronda zaal regelmatig acts aangeboden die 1.000 bezoekers trekken. Die kunnen we daar boeken, en er ook geld mee verdienen. Daarmee verlagen we de gemiddelde bezettingsgraad van de Ronda, maar dan wel heel bewust. De aanbeveling van de Rekenkamer om ons als cultureel ondernemer te ontwikkelen en meer evenementen te organiseren, nemen we ter harte. Wel moet je bedenken dat we sterk te maken hebben met seizoenfactoren. In deze tijd van het jaar is nauwelijks een plekje in de agenda te vinden, midden in de zomer, als de mensen op vakantie of naar festivals gaan, staat de zaal veel vaker leeg. Dat is in elk podium het geval. De aanbeveling is ook: meer commercieel, minder kostenlatend. Dat is zeer ten dele terecht. De programmering waar geld bij moet, willen we niet zomaar wegstrepen. Het is niet zo dat we ontzettend veel jazz- of kamermuziekconcerten organiseren.”

 

TivoliVredenburg trekt nu zo’n 700.000 bezoekers per jaar, en dat moeten er op termijn 1 miljoen worden. Met name de popconcerten leveren geld op. Dat neemt niet weg dat TivoliVredenburg kampt met een flink gat in de begroting. Dit jaar is dat 2,3 miljoen euro (iets beter dan de verwachte 2,5 miljoen), volgend jaar naar verwachting 1,7 miljoen. Het scenario dat ondanks dat alle realisitische doelen behaald worden toch een gat in de begroting overblijft, wijst Vreeke van de hand. “Het zou bijzonder zijn als we met alle capaciteiten die het gebouw biedt in 2020 niet tot een sluitende begroting kunnen komen. Voor de middellange termijn moeten we samen met de gemeente tot een oplossing komen. TivoliVredenburg een zinkend schip? We komen juist steeds hoger in het water te liggen."