Rats On Rafts mengt gif met glamour

Rotterdammers laten zich in V11 pretentieloos en onverbiddelijk zien

Ingmar Griffioen, foto's Christel de Wolff ,

Rotterdam, 3 april. In een kelder in Kralingen verzamelen de jongens van Rats On Rafts zich voor de releasedag van tweede kindje Tape Hiss. In stijl. Frontman David Fagan verontschuldigt zich: "Ik moest even de afwas doen, de machine is kapot." In een soort van georganiseerde chaos worden T-shirts opgevouwen, posters en vinyl ingepakt, evenals de enige cassette van Tape Hiss die ze nu bezitten. "Die gaat vandaag voor 100 euro weg." Grappend en dollend laden ze alle instrumenten in een afgetrapte vaalblauwe bandbus. Ondertussen begint het zachtjes te miezeren. Het is feest vandaag, maar de glamour moeten we er even bij denken. Dat doet de band zelf ook al een jaar of elf.

De oefenruimte zit in een woonwijk die grofweg tussen het Excelsior-stadion en de Maas zit ingeklemd, Rotterdamse symbolen die er deze Goede Vrijdag wat mistroostig bij liggen. De repetitiekelder van de Rotterdamse post-punkers oogt wat gezelliger, maar sluit verder aardig bij die observatie aan. De Rats delen de ruimte met nog een band (van hun manager) en een bedrijfje dat in de ruimte ernaast wat werkbanken heeft opgesteld. "We oefenen zeker twee keer per week, dan betaalt een eigen oefenruimte zich wel uit", legt Fagan uit. "We hebben nu ook een wc, dat had de vorige niet", valt drummer Joris Frowein bij. "En een kraan. Het lekt wel wat, maar dat deed de vorige ook." De band kan er doordeweeks tot tien uur 's avonds 'lawaai maken', dan wordt de muziek - die zich via de stalen leidingen door het gebouw verspreidt - de bovenburen wat te gortig. "De man hierboven hoort het ook in z'n slaapkamer, maar in het weekend vindt hij het okee."

De berusting is tekenend voor de pretentieloze groep twintigers, die in alles uitstralen wars van opsmuk te zijn. David Fagan (zang, gitaar), Arnoud Verheul (gitaar), Florian Veenhuis (bas) en Joris Frowein (drums) vinden muziek maken geweldig, maar hadden niet verwacht dat buiten de rafelranden van de Nederlandse muziek te doen. In 2011 traden ze wat onwennig in de spotlichten met debuutalbum The Moon Is Big, waarna ze 3FM Serious Talent werden, in DWDD mochten aantreden en opgepikt werden door TopNotch dat de plaat heruitgaf. Er volgden nog twee singles op het label, maar daar hield de klik op. Niet omdat TopNotch teveel concessies verlangde, blikt Fagan terug. "We hadden totale creatieve vrijheid gekregen van Kees, maar soms heb je even rust nodig. We werken beter vanuit rust." En zo verscheen opvolger Tape Hiss als samenwerking tussen eerste label Subroutine en het zelf opgerichte Kurious Recordings.

Geen grotere doorbraak en een stap terug zou je zeggen. Niet voor Rats On Rafts, een eigenzinnige groep jongens die doordeweeks in een bioscoop of platenzaak werkt en de zaken liever op eigen wijze aanpakt. Zo'n DWDD is hartstikke leuk voor de exposure natuurlijk, maar als je niet gewoon kan zeggen wat je denkt dan hoeft het voor David niet. "Dan werden mensen boos, omdat ik zei dat ik een andere band niet goed vond." Rats On Rafts sprong er sowieso uit met nummers als God Is Dead (waarna ze tot satansband gedoopt werden en de tekst SATAN op het drumstel gingen voeren). Lastige jongens ook. Dan hadden ze een hitje of single (God Is Dead of Lalala) uit en dan speelden ze die niet live. Volgens Fagan moet je als band spelen waar je mee bezig bent, anders verloochen je jezelf: "Ik snap bands niet die hun nieuwe werk niet spelen omdat ze nog op dit album touren. Dan ben je dus twee verschillende bands."

Rats On Rafts laat zich juist leiden door de muziek die ze willen spelen. Zo stond veel nieuw materiaal de afgelopen maanden al op de setlist voor er titels waren. "In feite zijn we op zoek geweest naar de juiste mix van studio en live", vertelde Fagan eerder tegen 3voor12 over de volledig op analoge tape opgenomen plaat. "Het is wat een mens kan voelen en waarnemen, het voelt oncontroleerbaar." Het live-geluid vangen is goed gelukt op Tape Hiss, die feller en meer noisy post-punkt dan het Britse, soms wat laidback debuutalbum.

Live staat alleen oudje Jazz nog op de setlist. De ruim negen minuten durende albumafsluiter is op het podium alsmaar langer gegroeid en vormt nu een centrale sleutelsong, de start van een driedelige post-punk trip. Die wordt doorgevoerd met Last Day On Earth en (Machine 1-6-8), die ook de nieuwe plaat afsluiten als één noisy, gedreven geheel van twaalf minuten. Ook die nummers worden alsmaar langer en staan voor wat Rats wil: Het gevoel laten bepalen waar een nummer en de set heengaat. De plaat kent geen onderbrekingen, het is de bedoeling die als één lang stuk noise (Tape Hiss) te luisteren. "Het zou kunnen dat we nog langere nieuwe nummers gaan maken en dat deze drie steeds verder naar voren schuiven tot ze daar van de setlist afvallen", lacht David.

Zo hecht als de band op het podium opereert, zo close was de groep van vier vrienden ook lange tijd, vertelt bassist Florian Veenhuis. "We zien elkaar buiten de band niet meer zoveel als vroeger, waarschijnlijk omdat we elkaar al zo vaak zien. Als we samen zijn laten we elkaar vooral muziek horen, zoals we eigenlijk al twaalf jaar doen." David: "Het gekke is dat als het een periode even minder ging, dat het daarna weer hechter werd." Live is die twaalf jaar samenspel de olie in een hele sterke machine. En zoals veel bands die lange tijd samen zijn ontwikkelde ook Rats On Rafts een modus vivendi, inclusief eigen humor. "Of het gebrek aan humor. En we ontwikkelden ons seksleven samen", grapt Joris. Omdat het bandleven, zeker op tour, vooral bestaat uit veel wachten, "hebben we ons ook leren vermaken zonder iets te doen. Dan ga je kijken of je een flesje bier op je hoofd kunt zetten. En of dat ook kan blijven staan."

David is de controlefreak, die alles dubbelcheckt voor hij eigenhandig de oefenruimte afsluit en zich zelfs met de merchandise-opstelling bemoeit. Joris is de grappen- en gangmaker die alles opeet. Arnoud en Florian zijn geslotener, bedachtzamer. "Arnoud was de eerste die kon spelen, herinnert David zich." De jongens ontmoetten elkaar op het Grafisch Lyceum in Rotterdam. Toen de eerste drummer er na de eerste show mee stopte, was het duidelijk dat Joris moest leren drummen. Die jongen, die Florian al sinds de kleuterschool in Hoek van Holland kende, was er immers toch altijd bij in de oefenruimte.

Geluidsman Chris van Velde heeft de bus intussen als een legpuzzel volgeladen en wij springen op de fiets. De tocht voert parallel aan de nieuwe Maas langs Rotterdamse geschiedenis als (het vroegere subtropisch zwemparadijs) Tropicana en - als David al telefonerend een afslag mist - Waterfront aan de Boompjeskade. We maken nog een slinger langs het Maritiem Museum en het beeld De Verwoeste Stad van Zadkine en arriveren bij de V11, het voormalige lichtschip in de Wijnhaven waar de albumpresentatie plaatsvindt. De rode boot herbergt ook een restaurant en met de goederenlift vol serviesgoed komen de spullen zo benedendeks op de houten vloer terecht. Daar heeft V11, vanavond uitgebaat door Rotown en Motel Mozaique, een podium opgebouwd. Iets wat volgens Van de Velde het geluid ten goede moet komen. "Bij de soundcheck voor de singlepresentatie van Powder Monkey hoorde je de gitaren heel schel en toen het vol stond met publiek hoorde je helemaal geen gitaar meer..."

Waarom Rats On Rafts de plaat presenteert in een podium waar maar 110 mensen in passen? De band staat een week later op Motel Mozaique in Kornuit, een veel grotere tent op het Schouwburgplein waar ook de 3voor12 sessies plaatsvinden. Vandaar dat nu voor een knussere presentatie is gekozen. Daar zijn wel veel vrienden en familie (inclusief taart) op afgekomen en dat is de reden dat de Rats deze dag toch best een beetje spannend vinden.

Er zijn ook een stel jonge Friese honden aangemonsterd: de jongens van The Homesick die Rats On Rafts de hele tour zullen supporten. De band deelt twee leden met slackerpoppers Yuko Yuko: Elias Elgersma en Jaap van de Velde. Verder is er nog een drummer en zijn de synths thuisgelaten. The Homesick is meer van de traditionele bandbezetting en van dwarse noisy 'wofi post-pop'. De gitaar is wel helemaal tropical en losjes, zoals we die van de Dokkum slackers kennen. Elias en Jaap zijn ook fan van tape-opnames en ze hebben onlangs met David Fagan als producer een twee track single opgenomen, die eind april/begin mei het licht moet zien op Subroutine. Daar verscheen ook hun debuut-EP Twst Yr Wrsts.

's Avonds brengen ze lange nummers, die op een dikke distorted groove drijven en met veel galm op de mic. "Wij zijn The Homesick en we zijn blij dat wij Tits on Rafts mogen supporten." Ja, ook qua attitude snappen we de klik. Een stukje ska en steeds meer drive, door haast post-punkende bassen. Dan hun oudste en qua zang en synthy gitaarlijnen meest Yuko Yuko nummer (Desire Song). Afsluiten doen ze luid schreeuwend met het felste, heftigste nummer. Hier staat nu al een spannende liveband, bizar eigenlijk dat twee broekies uit Dokkum in korte tijd twee zulke interessante bands neerzetten. Helaas: ze zouden ook Motel Mozaique doen, maar dat schijnt niet door te gaan omdat de 18-jarige drummer niet vrij kan krijgen.

Hoofdmenu! De Rats set begint met albumopener Sleep Little Child, dat met typerende sleazy samenzang in tien minuten doorbroeit naar een eerste piek. Daarna moet meteen het drumstel gestut worden. Nummers als Powder Monkey vliegen erin met een no-nonsense post-punk drive die maar één optie laat: springen en feesten. Drummer Joris heeft zoals beloofd een jurk aangetrokken en iemand heeft met lippenstift een hart op z'n borstkas getekend. Hij mept er zo lekker strak op los dat we 'm dat continue crotch shot vergeven. David schreeuwt met zoveel gevoel dat zijn kop rood aanloopt, hij ergert zich ook nogal aan het geluid.

Het beproefde slot met voornoemde drietrapsraket wordt zover doorgevoerd dat het wachten is tot... ja, daar duikt de drummer van The Afterveins erin en de pit is aan met ook de jongens van The Homesick. Er is ruimte voor een toegift, wat een dikke bonus betekent in de vorm van Zebradelic, een stukje The Homesick (het Pixies-achtige Cut Your Hair) en een noisy Lee Hazlewood-cover met krijsende Arnoud. Na 50 minuten smijt David zijn gitaar op het podium en is het klaar. Hij is nijdig, omdat de band vanaf het eerste nummer last had van matig monitorgeluid op het podium. Balen natuurlijk, maar met dat extra gif erin ging Rats On Rafts wel steeds feller en beter spelen. Precies zoals we ze kennen: geen concessies, wel hard en steengoed.

Beneden vinden vinyl, tapes, shirts en posters gretig aftrek. Bovendeks poseert Joris, nog altijd in jurk, met de moeder van David Fagan. Toch een stukje glamour.

Rotterdammers krijgen dus een reprise op groter formaat tijdens Motel Mozaique: zaterdag 11 april van 18:30-19:30 uur in de Kornuit tent op het Schouwburgplein. Verder tourt de band met The Homesick nog langs Simplon, EKKO, Bitterzoet, Stroomhuis (Eindhoven) en Podium Asteriks. Tape Hiss is tijdelijk op de Luisterpaal te beluisteren.