Lowlands: Ben Howard, headliner tegen wil en dank

Van potentieel hitkanon, via grillige performer naar de gouden middenweg

Ralph-Hermen Huiskamp ,

Van de drie headliners, en eigenlijk ook de subheadliners, is Ben Howard verreweg de meest wonderlijke. Hij heeft nog slechts twee platen op zak en maar één echte hit, die ook nog eens al weer drie jaar oud is en er een jaar over deed om door te stijgen naar zijn hoogste positie in de hitlijsten. Maar het meest verbazingwekkende is dat de Britse singer-songwriter er alles aan lijkt te doen om geen headliner te zijn. Hoe is het eigenlijk zo gelopen?

Hoe hij begon
Toen de toen amper 23 jaar oude Ben Howard in 2011 zijn debuutalbum afleverde, bleek het een schot in de roos. De folkpophype was op zijn hoogtepunt. De massa was aan het wachten op een nieuw Mumford & Sons-album, wilde meer akoestische gitaren met groots klinkende drums afgezet tegen subtiel tokkelende gitaren en gevoelige coupletten en meezingrefreinen. En toen was daar opeens een charmante Brit, die dat allemaal had, en ook nog eens een onweerstaanbare hit. Het duurde tien maanden voor Keep Your Head Up echt een hit werd, maar je hoorde het toen overal. Geen sportcompilatie was compleet zonder dat dat refrein er in te horen was, geen supermarktbezoek kon zonder, en als je in de zomer op de fiets zat hoorde je het nummer altijd wel uit een raam schallen.

Dankzij het debuut en die ene ijzersterke single werd Howard overladen met prijzen en mooie spots op festivals. Een Brit Award hier, een Song van het Jaar Award daar en hoppa, in 2013 mocht hij debuteren op het gigantische hoofdpodium van Glastonbury. Hij deed op festivals alles wat er van hem verwacht werd: op de sleutelmomenten de bekendste tracks zoals Keep Your Head Up, The Wolves en The Fear. 

Binnen de kortste keren was Howard een superster. Nou ja, vooral in thuisland Engeland en Nederland. In de rest van Europa en de wereld loopt het nog niet storm rond de zanger. Dat kan maar zo liggen aan wat hij met zijn tweede album deed. De immense aandacht en daarmee gepaarde verwachtingen begonnen te wringen.

Hoe hij verder ging
Die single en dat debuutalbum maakten Howard binnen no-time een nieuwe superster. Of hij het nou wil of niet, bij zo’n status horen verwachtingen. En als je voor snel succes gaat, dan kan je die verwachtingen beter inlossen. Dus, veel interviews doen, met je shows het publiek pleasen, en een tweede album afleveren waar nóg meer hits op staan. Juist, alles wat hij allemaal niet deed.

Ben houdt niet zo van interviews. In vrijwel alle interviews die hij deed neemt hij de kans om dat duidelijk te maken. De aandacht, het praten over hemzelf, het voelt onnodig. In zijn teksten laat hij immers volgens hem al het achterste van zijn tong zien. Hij verbaast zich al over hoe ontzettend persoonlijk hij zijn teksten durft te zijn, hoezo zou je dan nog interviews willen doen? Rond het verschijnen van zijn tweede album deed hij slechts één interview in Nederland. Met de Kolderkrant, de festivalkrant van Into The Great Wide Open, waarvan de redactie bestaat uit slechts kinderen.

En dan dat tweede album zelf. Waar Ben Howard op zijn eerste album nog redelijk eenvoudig in het hoekje van de folkrockers te duwen is, ontworstelt hij op I Forgot we Were Here zich vakkundig uit die hoek. Waar de Mumfords en zonen van de wereld vooral lijken te zoeken naar nog meer bombast om stadions mee plat te spelen, richtte Howard zich in zijn vervolgalbum nog meer naar binnen. Met recht een moelijke tweede dus. Nog steeds vormt folk de rode draad, maar het is allemaal lang niet meer zo hapklaar als op zijn debuut. Langere nummers, moeilijkere gitaarpartijen, donkere teksten, en vooral geen meezingbare refreinen meer. Wat zou dat betekenen voor zijn liveshows, waar een groot deel van het publiek toch verwacht mee te kunnen brullen met al die meezingers van zijn debuut?

Al direct na het verschijnen van het tweede album zette Howard de toon. Hij kwam erachter dat hij helemaal niet mee hoefde te gaan met de verwachtingen. Sterker nog, de eerste paar shows na het verschijnen van dat album speelde hij enkel de nieuwe nummers. "Het voelde bevrijdend om eens niet de mensen te vermaken met het oude spul", zei hij er zelf over. Al snel krijgt hij de naam grillig te zijn. Soms totaal in zichzelf gekeerd, chagrijnig bijna. Dat valt niet altijd even lekker. Tijdens Into The Great Wide Open vielen nogal wat fans over het feit dat hij “Keep Your Head Up” op het eind pardoes van de setlist schrapte. En dat terwijl de show toch al een stuk moeilijker was dan verwacht. 

Wat hij gaat doen
Toch lijkt Ben Howard inmiddels iets minder radicaal geworden. Als je zijn laatste setlists bekijkt zie je dat hij nog steeds de nadruk legt op zijn tweede album. Maar intussen zijn grote meezingers van het eerste album toch weer zijn show ingeslopen. Dus toch weer ‘Wolves’, ‘The Fear’ en natuurlijk ‘Keep Your Head Up’. Daartegenover duikt er wel steevast een ingetogen cover van Sharon van Etten op in zijn huidige show.

Hij heeft inmiddels dus een gouden tussenweg te hebben gevonden in de verwachtingen die zijn headlinerstatus schept, en zijn eigen wil om te doen wat hij wil. Logisch, maar ergens ook zonde. Want headliners waarvan je echt niet weet ze gaa doen, zijn natuurlijk de spannendste. Ondanks de teleurgestelde gezichten op de voorste rijen die je kan verwachten.