Slotinterview LGW15: "Ik wil wel zien wie er op de wishlist van Wilco zou staan"

Eerste boeking 2016 tevens potentiële curator, komende jaren waarschijnlijk geen May Day

Sjoerd Huismans ,

Na de geweldige editie van 2014 stond Le Guess Who? voor een uitdaging: hoe komen we hier nog overheen? Toch overheerst bij programmeur Bob van Heur (samen met Johan Gijsen de harde kern van de organisatie) het gevoel dat het festival consistenter was dan vorig jaar, met een beter gebruik van TivoliVredenburg. Een slotinterview over internationalisering, droomcurators (o.a. Neil Young, PJ Harvey en Björk), de toekomst van de May Day en buitenlandse uitstapjes - volgend jaar bijvoorbeeld naar de Azoren - en over de toenemende importantie van niet-Westerse muziek voor LGW? "Juist nu is het belangrijk te laten zien hoeveel moois er uit het Midden-Oosten komt."

Hoe heb je Le Guess Who? 2015 zelf beleefd?
"Erg goed, erg goed. Het ging allemaal zoals we het van tevoren bedacht hadden, dat is altijd een fijn gevoel. Ik denk dat we een vrij weergaloze editie hebben gehad, weer."

Nog beter dan vorig jaar?
"Ja, het was wel beter dan vorig jaar. Het was consistenter, het publiek was gelijkmatiger verdeeld over de zalen. Ik denk dat dat misschien wel het mooiste is: dat nog kleinere artiesten nog meer publiek krijgen en dat er een hele mooie verdeling was tussen de iets bekendere namen en de onbekendere namen. Het was een stuk intenser dan vorig jaar, een stapje dieper met het programma. En het was de tweede keer dat we TivoliVredenburg gebruikten. Heel anders dan vorig jaar: toen boekten we het grootste deel van het programma voordat het pand er stond. Dus hadden we nu meer inzicht hoe we het pand konden gebruiken, hoe we het konden aankleden. De publieksstroom is heel belangrijk: je krijgt een heel andere vibe als er op Plein 5 vijfhonderd mensen zitten in plaats van vijf. TivoliVredenburg zelf heeft ook beter door hoe ze het pand kunnen gebruiken. Het was een relatief soepele editie, dit jaar."

De verdeling leek inderdaad goed, maar toch was het met name bij de Pandora soms heel druk. Op de vrijdagavond konden mensen er niet meer bij.
"Bij Protomartyr en bij Viet Cong heeft er een rij gestaan, maar verder kon iedereen - misschien met wat minuten wachten - naar binnen. We hebben het er ook wel over gehad: hadden we dat niet moeten omgooien? Maar ik denk dat het zo goed was, bij Protomartyr en Viet Cong wil je het ook erg vol hebben. De evaluatie moeten we nog hebben, dan gaan we kijken waar de knelpunten zaten en waar het vast liep. Ik kan zelf niet op elke locatie aanwezig zijn."

Hoeveel nationaliteiten waren er dit jaar onder de bezoekers?
"We hebben dit jaar aan 45 landen verkocht, en voor het eerst evenzoveel tickets in het buitenland dan in Nederland (in totaal waren er 4000 bezoekers per dag op LGW?, lag het aantal dagkaarten ongeveer gelijk aan vorig jaar maar zijn er wel 20 procent meer passe-partouts verkocht, red.). Dat vind ik de grootste overwinning, dat we langzamerhand een festival op wereldniveau zijn geworden, waar mensen vanuit Soedan, Japan, Nieuw-Zeeland, Amerika, Canada tot - volgens mij - letterlijk alle landen in Europa. Er komen mensen vanuit de hele wereld bij ons hun favoriete bandjes kijken."

Is jullie marketing ook vooral op het buitenland gericht? In Utrecht zelf zagen we van tevoren maar weinig posters hangen. 
"We werken veel via online media, sinds vorig jaar richten we ons qua marketing ook explicieter op het buitenland. Het programma spreekt voor zich, en veel artiesten promoten zelf ook actief mee. Dan krijg je al snel de fans van Sunn O))) of Jacco Gardner of specifieke bands, Annette Peacock speelt ook maar vier shows in de zoveel tijd. Ik sprak twee Noren die speciaal naar Utrecht kwamen om Peacock te zien. We werken wel met mensen in het buitenland samen. Vorig jaar verkochten we veel tickers in Italië en Portugal, dus werken we daar nu meer samen met lokale platforms: bijvoorbeeld het label Lovers & Lollypop en het radiostation Vodafone FM. Het is veel free publicity."

Hoe is het door Sunn O))) samengestelde programma bevallen?
"Het was heerlijk samenwerken als programmeur, puur omdat Stephen O'Malley en Greg Anderson zo'n bizarre muziekkeuze hebben. Elke twee dagen kreeg ik wel een mailtje: wat denk je hiervan? Dan ging ik kijken van: wie is dit in godsnaam? En dan bleek het steeds vreselijk goed te zijn. Door samen met een curator te werken kun je nog meer de diepte in in een bepaalde hoek, omdat de fans van die artiest ook op de naam Sunn O))) vertrouwen, of vorig jaar op Swans. Dan staat een Aluk Todolo in een goed gevulde Helling, die normaal waarschijnlijk voor honderd man zou spelen. Een weergaloze act die mensen moeten zien, net als Arthur Brown en Annette Peacock of Bennie Maupin - in de jazz misschien wel heel bekend, maar buiten de jazz totaal niet. Terwijl hij een paar van de mooiste jazzplaten ooit gemaakt heeft. Als zoiets op de lijst staat denk je eerst: dit is onmogelijk. Maar ik denk dat alles mogelijk is als de artiest het gevoel krijgt dat hij er graag onderdeel van wil uitmaken."

Wat opvalt is dat Sunn O)) echt de status van superheadliner had, met een bomvolle Ronda.
"Dat heeft ook met het tijdschema te maken en welke plek je ze geeft. Dat er een rij zou staan, hadden we niet verwacht, wel dat het vol zou staan. Er stond niet direct veel tegenover geprogrammeerd, daardoor krijgen ze die status. Hun eigen programma klopte ook mooi, met Magma in de grote zaal en Charlemagne Palestine en Keiji Haino in de kamermuziekzaal, twee trapjes omhoog. Daardoor hou je alle Sunn O)))-liefhebbers bij elkaar. Het was zo'n sterke rode draad door het festival, dat ook mensen die het niet kenden de show wilden zien. Dat zag je aan het nieuwsgierige publiek, daar stonden meisjes die je in de helling bij de Jacuzzi Boys zou verwachten, maar die staan dan anderhalf uur drone te ondergaan. Ik denk dat we veel mensen iets hebben bezorgd om over na te denken, een ervaring die ze met zich mee blijven dragen."

Wie is de gedroomde curator voor volgend jaar?
"Die vraag stellen we onszelf elk jaar. Volgend jaar bestaan we tien jaar, we zijn ontzettend blij dat we Wilco binnen hebben. We zijn erover aan het praten de band ook te laten cureren, het zou een mogelijkheid zijn als ze tijd hebben. Ze zitten dan midden in een tour, dus het is een ander verhaal dan Sunn O))) of Swans die hun tour rondom het festival heen bouwden. Maar het staat wel op mijn to-do-lijstje om met Wilco te gaan praten, ik wil wel zien wat er op hun wishlist staat. We hebben een lange lijst van mensen die we graag als curator zouden willen zien, sommigen zouden realistisch zijn en sommigen totaal niet. Zolang het verrassend is, denk ik dat we er wel uitkomen. We zijn ermee bezig, maar komen pas met namen naar buiten als het rond is en nu nog niet."

Maar wie staat er bijvoorbeeld op die longlist?
"Bovenaan op het lijstje staat voor mij nog altijd Neil Young, ik zou heel graag met hem willen samenwerken. Misschien wel de persoon waar ik in mijn leven het meest naar geluisterd heb, en dat zal voor Johan niet heel anders zijn. Ik denk dat hij een interessant programma zou kunnen brengen. Je zou ook breder kunnen gaan en naar schilders of filmmakers kunnen kijken, zolang je maar het gevoel hebt dat er een interessant muziekprogramma inzit. PJ Harvey zou ik heel graag willen hebben, Björk zou waanzinnig mooi zijn. Maar we werken met een relatief klein budget, en dat gaat bij dat soort artiesten toch gelden."

Het aanbod aan niet-Westerse muziek op Le Guess Who? lijkt steeds groter te worden, met dit jaar onder meer Mustafa Özkent en Islam Chipsy als hoogtepunten, naast het Arabische programma in Hertz. Wordt die ontginning van muziek uit andere werelddelen een steeds belangrijker onderdeel?
"Ja, ik denk dat we heel graag grenzen loslaten. Waar muziek ook vandaan komt, uit welk land dan ook. Veel festivals zijn gefocust op Westerse muziek omdat daar de grootste promotiemachine achter zit. Dan lijkt het alsof je daar sneller meer mensen mee kan trekken. Het programma op zondag met op Ud & Bazuk-muziek uit het Midden-Oosten hadden we al lang in ons hoofd, dat we dat graag willen doen. Juist met het drone-programma van Sunn O))) er tegenover - in de Arabische muziek komt heel veel drone voor - gingen we denken: hoe gaan we dat in het festival plaatsen? Juist in de tijd waarin we nu zitten is het belangrijk te laten zien hoeveel moois er uit het Midden-Oosten en uit Afrika komt. Het Arabische programma zou ik graag intensiveren en groter willen maken, juist door wat er nu is gebeurd. Er is zoveel belachelijk moois, er hangt een negatieve vibe over alles wat daar gebeurd is, maar dat komt omdat er onwetendheid is over wat er vandaan komt. We zien maar één soort berichtgeving in het nieuws, en dat is over het algemeen alleen ellende. We hadden het net over gedroomde headliners of curatoren: persoonlijk zou ik heel graag iemand als Fairuz zien, maar die zal nooit meer live gaan spelen, ze is net 80 geworden. Ik zou het geweldig vinden om dat soort artiesten op het festival te hebben staan."

Over die gebeurtenissen en die negatieve vibe die er hangt: veel artiesten refereerden daar ook aan in hun optredens, van Julia Holter die haar openingsnummer opdroeg aan de slachtoffers in Parijs tot Faust en Atlas Sound die stukken improviseerden over de paranoïde staat van de wereld. Merkten jullie achter de schermen ook dat artiesten er veel mee bezig waren?
"Het gebeurde natuurlijk een week voor het festival. Veel van de artiesten zijn op tour, van veel van de artiesten - Julia Holter, Majical Cloudz, Big|Brave - zijn de shows in Parijs gecanceld. Het had een groot effect op het festival. Stephen O'Malley komt ook uit Parijs, het speelt zich af in een muziekzaal. Er zijn mensen bij betrokken die dicht bij de muzikanten staan. Maar we hebben niemand gezegd: je moet er iets mee doen, ik wilde mensen absoluut geen verplichtingen opleggen om er aandacht aan te besteden. Ons alleen op Parijs richten terwijl wij mensen uit Libanon, Palestina en Irak naar ons festival halen, zou hypocriet zijn. Er waren in dezelfde week meer doden in Libanon dan in Parijs. Het belangrijkste is dat we de wereld als een wereld gaan zien en niet als een aantal vlakken die van een bepaald volk zijn. De Franse vlag en referenties aan Parijs hebben we van tevoren uit TivoliVredenburg verwijderd, het zou een vlag van de wereld moeten zijn. Muziek zal altijd een helend middel blijven. Ik heb het zelf gemerkt aan de Sunn O)))-show - ook qua licht: het was minder donker, transparanter dan anders in geluid en beeld. Dat is een effect van wat Parijs met hun als muzikanten gedaan heeft."

We merkten weinig extra veiligheidsmaatregelen. Is daar nog om gevraagd door de artiesten?
"Nee, als er een bepaalde nervositeit rond een festival hangt, voel je dat die vragen sneller naar boven komen. We hebben met het team besloten het zo te doen. TivoliVredenburg had contact met de politie, er was geen sprake van acute terreurdreiging in Utrecht. Dan moet je geen angst gaan zaaien of nerveus gaan doen. We hadden extra security of metaaldetectors kunnen neerzetten, maar ik denk dat je daar alleen maar meer angst mee creëert en je eigen evenement ermee verlamt."

Hoe zien jullie de toekomst van de May Day, dit jaar naar beneden geschaald tot One Night In Pandora?
"Ik denk dat-ie volgend jaar niet gaat plaatsvinden. One Night In Pandora was al een teruggeschoven editie, puur omdat Le Guess Who? zelf in vergelijking met drie jaar geleden dubbel zo groot is geworden. We draaien alles met hetzelfde team en willen dat de kwaliteit net zo hoog blijft. Als wij ons op mei moeten focussen om een goede May Day uit de grond te stampen... we merkten dat in 2014 toen we Neutral Milk Hotel en The War On Drugs hadden, dat dat energie uit de organisatie haalt omdat je je daar een halfjaar op moet richten. Ons doel is om Le Guess Who? in november te perfectioneren. Ik zeg niet dat het er nooit meer zal komen, maar de komende jaren zal er hoogstwaarschijnlijk geen May Day zijn."

24 Hour Dronefest, vorig jaar een onderdeel van Le Guess Who? is geëxporteerd naar New York. Staan er meer van dat soort uitstapjes gepland?
"Ja, 19 maart cureren we een zaal met drie of vier artiesten op de Azoren, een eilandengroep middenin de Atlantische Oceaan. Dat is op het muziekfestival Tremor, daarvan ben ik vorig jaar op de eerste editie geweest. Het Dronefest gaat weer terug naar New York op 23 en 24 april, dat lijkt traditioneel de opener van de Basilica Hudson (een 19e eeuwse fabriek, nu gebruikt als podium en kunstcentrum, red.) te worden. Ik krijg elke week een mail over het Dronefest, van 'ik zou het graag in Malmö willen doen'. Iedereen kan en mag dat doen, wij hebben geen patent op de naam. We hebben het gewoon als eerste goed gedaan. Maar het idee heb ik ontwikkeld in New York samen met Melissa Auf Der Maur, dus gaan we verder om het daar te perfectioneren. We hebben niet de intentie dat overal ter wereld onder Le Guess Who?-naam te gaan doen. Onze focus ligt bij november: we gebruiken nog steeds niet de volledige stad Utrecht, en ik denk dat die mogelijkheid er de komende jaren wel gaat zijn."