Het laatste optreden van The Jesus and Mary Chain voor de eerste reünieconcerten vond in 1998 plaats in The House of Blues in Los Angeles.  William Reid gooide geërgerd zijn gitaar van zich af. Zijn jongere broer Jim, bassist Ben Lurie en drummer Nick Sanderson (ex-Gun Club, ex-Earl Brutus) konden het werk afmaken, maar deden dat niet. Jim raakte in een woordenwisseling met de rest van de band verzeild. Een kwartier, niet langer duurde het. Het laatste album Munki was net verschenen en had nog de nawee van de Britpopgolf in de jaren negentig kunnen markeren, maar deed dat – zeker in Nederland – niet. De band ging uit elkaar. The Jesus and Mary Chain zou altijd achtervolgd worden door het spook van het debuut Psychocandy. 

De broers Jim (1961) en William (1958) Reid woonden in het forenzenstadje East Kilbride, vijftien kilometer onder Glasgow. De Reids hadden begin jaren tachtig allerlei rotbaantjes. ‘Ik werkte eens in een kaasfabriek. Kakkerlakken worden heel vet van parmezaan. Ik moest de kazen bekijken en die beesten eruit pulken en vervolgens doodslaan,’ aldus William, de oudste van de twee broers, halverwege de jaren tachtig tegen muziekblad NME. Het moet een vreemd decor zijn geweest voor een viermansrockband die liep op amfetaminen en waarvan de tenue de ville bestond uit zwarte broeken, leren jekkies en zonnebrillen die nooit werden afgezet. 

 

The Jesus and Mary Chain, opgericht in 1983, was opgegroeid met een dieet van The Sex Pistols, The Velvet Underground, The Stooges en Phil Spectors geluidsmuur. Drummer van dienst was bij Psychocandy – met songs als ‘Never Understand’ garantie voor gefrituurde trommelvliezen – Bobbie Gillespie, die later zelf frontman zou worden van een andere Schotse groep: Primal Scream. Gillespie vertrok al snel na Psychocandy. Tegen Rolling Stones-gitarist Ronnie Wood twee jaar geleden in diens radioshow: ‘Toen ik drumde, deed ik dat als Moe Tucker. Twee drumstokken: een voor de bass en één voor de snare. Optredens waren vaak een bende, ze eindigden in rellen.’ 

Die rellen werden net als de atonale geluidsmuren de unique selling points van de band, met terugwerkende kracht niet naar ieders tevredenheid. ‘We waren klootzakken die geen idee hadden waar we mee bezig waren. Het ene moment zaten we jarenlang op onze slaapkamer nummers te schrijven en het andere moment waren we non-stop aan het feesten. Van oorsprong waren we ontzettend verlegen. Ik kon niet anders functioneren als rockster dan permanent dronken zijn,’ aldus Jim in 2010 tegen een journalist van de Schotse krant Daily Record.

In 1985 toerde de band met een paar singles op zak door Europa. In Nederland werd onder meer Paradiso aangedaan. Het debuutalbum Psychocandy zou een maand later volgen. Toch was de zaal vol, ondanks de waarschuwing vooraf dat het concert mogelijk niet langer dan 25 minuten zou duren. In een recordtijd van veertien minuten gingen de gitaren weer in de koffers. Het publiek protesteerde natuurlijk. Microfoons en monitoren werden van het podium gerukt en door de zaal gesmeten. Wat hadden de bezoekers nou precies gezien en gehoord? Een rommelig en lamlendig voorproefje van het nieuwe album dat nergens naar klonk. De broers hadden zelfs het grootste deel van het kwartier op hun knieën voor de versterkers gezeten, met de rug naar het publiek.

 

 

De Reids hadden echter geen zin om hun trucje te herhalen. Opvolger Darklands uit 1987 klinkt al veel opgeruimder, Automatic uit 1988 bevat bluesrock met drumcomputers en Stoned and Dethroned uit 1994 is zelfs geheel akoestisch. Maar toen leek de interesse bij het grote publiek al weggeëbd. William Reid bezong zijn teleurstelling in de single ‘I Hate Rock ‘n’ Roll’ uit 1995: ‘I hate rock ‘n’ roll / And all these people with nothing to show / I hate rock ‘n’ roll / I hate it ’cause it fucks with my soul.’

William begon na de breuk in 1998 aan een solocarrière, Jim richtte de band Freeheat op met de toenmalige jamc-gitarist Ben Lurie. Inmiddels treden de broers weer samen op, vooral ter meerdere glorie van het dertigjarige bestaan van Psychocandy. De dynamiek is anders. Niet alleen door het gebrek aan rellen en drank- en drugsmisbruik, maar ook omdat ze geen hype meer hoeven te zijn. Aan de bezoekers van Best Kept Secret om te beoordelen of dat goed uitpakt. 

 

 The Jesus and Mary Chain, vrijdag 19 juni op Best Kept Secret, Hilvarenbeek