Noem een show van Ghost vooral een ceremonie voor het occulte, met als duivelse ceremoniemeester de tot de verbeelding sprekende Papa Emeritus II. Zijn gezicht is een schedel, op zijn hoofd prijkt een grote, diepzwarte mijter met omgekeerd kruis, die met grootse gebaren het publiek toezingt. Hij omringt zich met al even onherkenbare "Nameless Ghouls", begenadigde Zweedse instrumentalisten die zich kleden in zware monnikspijen. De teksten en beeldtaal zijn bijzonder satanisch, maar eerder grotesk en theatraal dan bloedserieus. In de zes jaar en twee albums die de band inmiddels bestaat, is de identiteit van de muzikanten en Papa nooit ontrafeld, terwijl de zwarte ster van Ghost alsmaar rijst. Ze stonden tweemaal op Fortarock, op Lowlands, Pukkelpop, Coachella, Roadburn, Roskilde, en hun laatste EP werd geproduceerd door Dave Grohl. En toch, een groot deel van het publiek zal pas op Pinkpop 2014 voor het eerst in aanraking komen met de band. "Mensen gaan dadelijk en masse plat voor die band", denkt Walter Hoeijmakers, artistiek leider van Roadburn, die de band al zo'n acht keer heeft zien optreden in binnen- en buitenland. "Ze hebben songs die je grijpen, in de allerbeste hardrocktraditie. Het zal zowel jongeren als de vijftigers aantrekken. De tieners zullen het visuele aspect heel spannend vinden, dat appelleert aan je fantasie. En de oudere bezoeker, die herkent het totaalrocktheater van Alice Cooper of Kiss."
Pinkpop-ambassadeur Roadburn: "Naast de satanische show is Ghost ook muzikaal héél sterk"
Festivaldirecteur Walter Hoeijmakers over de Zweedse heavy metal-sensatie die flirt met het occulte
Maandagmiddag zullen heel wat mensen in Landgraaf zich doodschrikken: de theatrale Zweedse heavy metal-band Ghost doet Pinkpop aan, onder leiding van Papa Emeritus II, een soort ondode paus, met verder slechts onherkenbare, satanistische monniken op het podium. Een bijzondere ervaring wordt het ongetwijfeld, maar waar komt dat collectief eigenlijk vandaan? En wat maakt Ghost zo goed? Walter Hoeijmakers, artistiek leider van Roadburn, geeft antwoorden. "Papa Emeritus had een hele bijzondere band met Selim Lemouchi van The Devil's Blood."
Hoeijmakers boekte de band al voor Roadburn in 2011 op basis van enkele demo-opnames, nog voordat debuutalbum Opus Eponymous uitkwam in oktober 2010 en voordat duidelijk was hóe de show er precies uit ging zien. "Ze stonden met bijvoorbeeld The Devil's Blood aan het begin van de heropstanding van de occulte rock. Al met die eerste opnames was duidelijk dat het een bijzondere groep was, het greep in eerste instantie heel erg terug naar de hardrock en metal van de jaren '80, dat ontzettend mooie Mercyful Fate-gevoel." De groep was aanvankelijk geboekt in de kleinste zaal van Roadburn, de Bat Cave (150 man), maar in aanloop naar hun clubtour met Blood Ceremony werd de buzz steeds groter, om uiteindelijk naar het Midi Theater (450 man) te worden verplaatst. Ook die zaal bleek te klein en barstte bijkans uit zijn voegen. "De band stond op ontploffen, en de verhalen eromheen werden steeds groter. Op Roadburn bleef het een groot mysterie wíé die bandleden nu eigenlijk waren, ook voor de festivalstaf. Dat is voor ons een unicum, en maakt het ook wel heel mooi."
Groots rocktheater met een satanistische knipoog
Theater, het woord valt telkens wanneer Hoeijmakers het over Ghost heeft. Ghost toont weliswaar het satanisme, maar telkens met een knipoog en niet al te serieus. "Het flirten van rockmuziek met de duivel en duistere krachten, dat is al generaties onlosmakelijk met elkaar verbonden. Maar was het met The Church of Satan van Anton LaVey echt anders? Ook dat is een soort totaaltheater. Papa Emeritus regisseert een soort séance die balanceert op het randje. Angstaanjagend? Ik vind het niet, het tovert bij mij juist een mooie glimlach op het gezicht en is een compleet andere wereld dan de excessen van echte black metal en satanische muziek."
Kortom, een heel andere benadering dan de occulte Eindhovense band The Devil's Blood, rondom de eerder dit jaar jaar overleden frontman Selim Lemouchi. Desalniettemin had Papa Emeritus een bijzondere band met Lemouchi, aldus Hoeijmakers. "Selim zat ontzettend in het satanisme en de donkere kant van het leven, maar was allereerst een begenadigd muzikant met een voorliefde voor de rock en metal van de jaren '80 en de psychedelica uit de jaren '70 en '60. In die zin zijn de songs van The Devil's Blood en Ghost in precies dezelfde tradities geworteld. Selim en Papa waren om die redenen bijzonder goed bevriend en hadden een enorm wederzijds respect voor elkaar."
Muziek boven het individu
De identiteit van Ghost is in de media nog altijd in het ongewisse, maar inmiddels weet Hoeijmakers wel degelijk wie die mysterieuze leden van Ghost zijn. "Het zijn hele goede muzikanten die hun sporen hebben verdiend in de Zweedse rock- en underground metalscene, maar hun identiteit is ondergeschikt aan het liedje. Ja, als je voorbij die pakken en de fantastische stage-act kijkt, is het ook een héle goede groep die muzikaal precies weten wat ze doen. Papa Emeritus is een uitstekende songschrijver, mag je wel zeggen. Naast die hardrock hoor je ook psychedelica van Jefferson Airplane, en zelfs de jaren '80-wave van Orchestral Movements in the Dark en Ultravox. Mijn vrienden zeggen wel eens gekscherend: er zit zelfs een ABBA-element in! Het gaat niet alleen om de sfeer en het totaaltheater zoals rockbands het in de jaren 70 ook hadden, maar het draait om écht goede nummers, met kop en staart, hooks die je direct pakken. Een track als Monstrance Clock werd afgelopen zaterdag op Fortarock massaal meegezongen. De liedjes appelleren zó aan het hardrock-, metal- én popgevoel. Er zijn echt maar héél weinig bands die dat kunnen. Dat maakt Ghost nu een uitermate relevante band."