Het net verschenen Lament is geschreven in opdracht van de Vlaamse gemeente Diksmuide, waar een kleine twee weken geleden de wereldpremière plaatsvond. Dat gebeurde in een loods. Het moet voor deze liefhebbers van industrieel gekletter als thuis hebben aangevoeld. Maar ook in het oude Vredenburg staat de fabriek die Einstürzende Neubauten heet rechtop. In de opener ‘Kriegsmaschinerie’ wordt de dreiging opgevoerd met een staaf op een metalen bak, met kettingen op ijzer, met een boor tegen een spiraal. Vintage Neubauten, maar terwijl de heren in pak hun krachtsinspanning doen, zit het strijkorkest beloftevol klaar.

Wat de charismatische frontman Blixa Bargeld voordraagt is niet alleen een muzikaal avontuur, maar ook een met symboliek doordrenkt onderzoek. De basis van ‘Abwärtsspirale’ bestaat uit het patroon 1-9-1-8. Inderdaad, het slotjaar van de oorlog. Bij ‘Der 1. Weltkrieg’, dat veel voller tot leven komt dan op plaat, staan de twintig pvc-buizen voor elk deelnemend land aan W.O. I. Dat het werk met 120 beats per minuut niet iets meer dan 13 minuten duurt is geen toeval: we horen net zoveel beats als het aantal dagen dat de Eerste Wereldoorlog telde. Het percussionele deel van ‘Der 1. Weltkrieg’ duurt op het podium misschien wat lang, hoe knap het ook is dat de heren een haast Afrikaans ritme op het pvc bij elkaar trommelen. Maar verder geeft het conceptuele de muziek niets geforceerds. Dat is knap.

Zoals het een avondvullende voorstelling betaamt, blijven de Neubauten prikkelen. Ontregelen. Verrassen. De vertaling van de industriële oorlog had volledig in oorlogsgekletter gekund, maar door de strijkers wordt het verhaal juist persoonlijker. Mooi is het als Blixa de Vlaamse teksten van de schrijver Paul van den Broeck voordraagt. ‘In De Loopgraaf’ vertolkt hij louter gesteund door de prikkeldraadharp (ja, dat staat er echt: bandlid N.U. Unruh zet eigen instrumenten in elkaar). En juist als het gezelschap bezwerend is, komen de daaropvolgende keiharde staccato klappen extra aan. Over opbouw is in Lament erg goed nagedacht.

Sterke vondsten blijven voorbij komen: muzikaal, theatraal en uit de archiefkasten. Blixa die een Duitse versie van 'God Save The Queen' vertolkt. Het toegankelijk met autotune gezongen ‘The Willy - Nicky Telegrams’ over de correspondentie tussen Keizer Wilhelm van Duitsland en Tsaar Nicholas van Rusland. Alle keren dat de drummer op het ijzeren scherm achter zich mept. Het verhaal over de Afroamerikaanse marching band uit Amerika die onder Frans bewind werd geplaatst: racisme in Amerika vierde hoogtijdagen. Of de Pete Seegers-cover ‘Where Have All The Flowers Gone’, bekend gemaakt door Marlene Dietrich. En de stelling van Blixa dat een wereldoorlog nooit stopt, maar altijd in leven blijft: ‘War does not break out. It waits. For a singular but thousandfold: hurrah.’ Er gebeurde heel erg veel en het was indrukwekkend goed. Voor wie de aandacht voor de vrij serieuze maar intense show op kon brengen, zat de twee uur aan Einstürzende Neubauten vol met rake mokerslagen.