In de introductie spoort voorganger Ernst Jan Pfauth ons aan om het utopische wereldbeeld dat tot zo veel belangrijke ontwikkelingen heeft geleid weer even op te pakken. De huidige maatschappij droomt te weinig, wordt gesteld, en verandert dus niets. Het eerste muzikale onderdeel, Kris Berry & Perquisite, verschilt dan ook niet veel van wat ze op vrijdag op het hoofdpodium deden: net als daar openen ze het programma met Come Back Home, zij het natuurlijk met een wat minder uitbundige uitvoering. Prima lichte binnenkomer voor de gastdominees losbarsten.
ITGWO14: Volgens Nederland dwingt om anders te gaan denken
Ontevredenheid zaaien, utopie oogsten
Er zijn betere manieren om de zondagochtendkater te verdrijven dan een kerkdienst, maar toch zit de Bolderzaal goed vol. Natuurlijk is het geen reguliere kerkdienst, maar filosofisch congres Volgens Nederland is wel opgebouwd rond preek, gebed en samenzang. Het luikende gebrek aan duurzame energie, verlies van je privacy, de nadelen van de eeuwige progressie: lichte onderwerpen zijn het niet. Gelukkig is er ook goeie muziek die de overgang van zaterdagnacht naar zondagochtend wat gemakkelijker maakt.
Licht blijft het nog wel eventjes: Arne Hendriks’ pleidooi dat de gehele mensheid gekrompen moet worden naar 50 centimeter hoogte werkt bij het grootste deel van het publiek vooral op de lachspieren. Een goed punt heeft hij wel, als je bekijkt dat het ons zo’n 95% aan lichaamsenergie zou besparen, wat weer leidt tot een langer leven – en dan laten we de verkleinde carbon footprint nog buiten beschouwing. Dat zijn boomlange verschijning plaats maakt voor de toch al niet grote Typhoon kun je beschouwen als een mooi stukje ironie. Typhoon is nog niet helemaal wakker, maar ook gefrustreerd: de huidige generatie laat alles maar over zich heen komen, terwijl we worden beroofd van onze privégegevens en pensioengeld. Zijn anekdote over hoe hij weigerde zijn vingerafdrukken af te staan voor een paspoort wekt bewondering, maar het is vooral zijn sterk gebrachte gedicht over alles dat misgaat in onze samenleving dat indruk maakt. De rapper is gewoon beter als er wat metrum in zijn verhaal zit.
Wat er fout gaat in de Nederlandse democratie is volgens de “preek” van industrieel ontwerpers Jeroen van Erp en Paul Hekkert best simpel op te lossen: verander gewoon de democratie. Haal de invloed van de media uit de besluitvorming en laat alle burgers elk jaar op hun verjaardag stemmen, dan wordt het allemaal een stuk eerlijker. Of dit alle genoemde problemen op zou lossen valt te betwijfelen, maar volgens Van Erp en Hekkert kan een idee als dit met minieme middelen een enorm effect hebben. Over miniem gesproken: de minimalistische dreampop van Cosmic U komt in deze donkere zaal prima tot zijn recht. Thematisch klopt de tekst op een bepaalde manier ook nog, als je er even bij bedenkt dat degene die je hoofd tegen de grond drukt de overheersende democratie is – al is het even een bruggetje.
Tijd voor het gebed. Alhoewel, gebed, gebed… Ecoloog Theunis Piersma vertelt eigenlijk gewoon een verhaaltje over de grutto. Hij weet nog wel een kleine link met het thema te maken waarin het weidevogeltje als metafoor voor de teloorgang van traditionele waarden door productie verhogende progressie, maar laten we eerlijk zijn: dit is eigenlijk een klein college ornithologie, waar niemand echt op zit te wachten. De echt herkenbare distopische aspecten van de huidige samenleving komen terug in Shawn Buckles’ pamflet aan de wereldbevolking. De kunstenaar, die hier op ITGWO al een zebrapad de zee in maakte en eerder dit jaar al zijn privégegevens verkocht aan de hoogste bieder, roept nog het meest concreet op tot actie. Hij is het zat dat niemand nog strijdt voor zijn recht op privacy, en oplossingen alleen maar worden gezocht in technologie in plaats van bij de bron van het probleem. Niet alleen stof tot nadenken dus, maar echt een call to action.
Het zou geen kerkdienst zijn zonder samenzang, en of je nou wil of niet, meezingen zul je; anders komt Kris Berry wel even je kant op. Wederom samen met Perquisite, maar nu versterkt door Typhoon, verzorgt zij de positieve noot na alle somber stemmende uitlatingen. Dat Typhoons stem verdomd lekker klinkt onder begeleiding van een geïmproviseerd kerkkoor is een verassing. Zo wordt het publiek weer met een gerust hart het festival opgestuurd, maar wel met de utopische denkwijze in het achterhoofd.