Ruim een jaar geleden verscheen Ja, Natuurlijk, de toch weer razend succesvolle vierde van De Jeugd Van Tegenwoordig. De natuurlijke levenscyclus van het album loopt zo’n beetje op zijn einde, en dus gebeurt wat we vaker hebben gezien: Faberyayo gaat iets voor zichzelf doen. Voor Ja, Natuurlijk verscheen solo-album Coco, voor DjvT-album De Lachende Derde kregen we gratis Het Grote Gedoe, een samenwerking met Vic Crezée, gevierd Amsterdams dj. Wat is dan het verschil tussen een album en een mixtape? Het is niet altijd makkelijk uit te leggen, maar een verschil is er zeker. Coco was een verrassend intiem inkijkje in huize Yayo, de day after, met het meisje en een filmpje op de bank. Het Grote Gedoe is een diepe trip, waarin hij de nacht als een boa constrictor om zijn nek draagt. 

 

Geen puristische hiphopplaat
Faberyayo is natuurlijk niet de enige wiens mixtapewerk meer dan de moeite waard is. De traditie bestaat natuurlijk al zo lang als de hiphop zelf. Waren het eerst nog cassettes die in de scene verspreid werden, later groeide de ‘tape’ uit tot een volwaardige kunstvorm, die dankzij het internet alleen maar een grotere vlucht heeft genomen. Nieuwe artiesten als Chance The Rapper en Travi$ Scott zetten zichzelf op de kaart met een verzameling songs die om de een of andere reden geen album mogen heten, maar die wel degelijk ambitieus en eigenzinnig zijn. Deze week hebben we het op Twitter met zijn allen over de tape van Rich Gang (Birdman, Rich Homie Quan en Young Thug), de basis onder een aanstaande tour. Dit zijn geen gemakkelijke rip-offs van andermans producties, hier wordt vanuit underdogpositie een plek veroverd. Sterker nog: met een mixtape kun je paden inslaan die op de meer serieuze albums onbegaanbaar geworden zijn. Je kunt makkelijk meer fan zijn van de gratis mixtapes van bijvoorbeeld Kempi - lekker rauw en van de straat - dan van zijn albums - serieus, te veel doordacht. 

 

In het geval van Faberyayo is de mixtape een speeltuin om andere dingen uit te proberen en met andere mensen te werken. Van het kwartet De Jeugd Van Tegenwoordig is hij altijd de grootste hiphopliefhebber geweest. Voor hem is zo’n tape de ideale manier om die connectie te onderstrepen. Al is dit zeker geen puristische hiphopplaat. Op Het Grote Gedoe 2 hoor je naast Vic Crezée ook producties van onder anderen Le Le maatjes Rimer London en Piet Parra, Henning en 618, allemaal naadloos aan elkaar geplakt, van lethargisch traag aan het begin tot opdringerig naar het einde toe. House/disco dj Young Marco produceerde Coupe Soleil, alleen al een opvallende track omdat we Faberyayo er alleen maar op horen mompelen. Uitgerekend bij deze track is een video gemaakt. De meest opvallende producties zijn van Tom Trago en FS Green. Trago op het snijvlak van hiphop en house, perfect in dienst van het geheel en toch opvallend. FS Green doet zijn reputatie eer aan met twee uitzonderlijke sterke tunes: Vinkgor en de catchy afsluiter met een euforisch soulsample, 2 Geile Klootzakken.

 

Fniedan
Luister hoe Yayo op Vinkgor in Gucci Mane-stijl een nieuw woord uitvindt dat het centrale thema van de tape in een keer vangt. Het klinkt als ‘vind ik goor’, maar het gaat verder dan een afkeer van viezigheid, het gaat om walging van alles dat je irriteert. Van ‘stappen zonder flappen’ tot ‘iets te schone glazen’ tot ‘in de rij staan voor ’t toilet’ tot ‘die verschrikking aan de bar (maar ik kan er wel een trucje op, hoor’). Yayo en Vic laten het hele nummer rusten op een enkel rijmwoord, met een lekker zware FS Green productie er achter. Fniedan is net zo’n soort track vol woordspelletjes, met als uitgangspunt die twee klanken uit het titelwoord: ‘ie’ en ‘a’. “Je bent een eiland, maar nie-biza, Vlieland”, “Krantje aangeschaft, ineens een mening over Iran, potje snooker, want je bent te dom voor drieband, fniedan?” 

 

Het lijken lukrake zinnen, maar er zit een gitzwarte rode lijn in deze tape. Faberyayo - arroganter dan acht Fransmannen - neemt ons op flamboyante wijze mee in de krochten van het slechtgaan, dieper dan hij ooit ging. We horen hem met één schoen op een feestje in zijn eigen woning verzuchten dat ie niet eens naar huis kan (Aanstelbender), we horen zijn meest expliciete track over slechte drugs (C2Baby), we horen hem vele drankjes te veel bestellen en klaren, zelfs als hij halverwege de maand door zijn geld heen is (Laatste Meijer). Het leidt met wat hobbels op een net iets te lange weg uiteindelijk naar het afvoerputje van zijn brein en het einde van de mixtape: Verdwijnen. Faberyayo zingt (zingt!): “Ik heb heimwee naar vroeger, maar kan alleen maar rechtdoor. Al mijn zintuigen helemaal verdoofd, door de narigheid verbannen naar het strand in mijn hoofd.”

 

Ergens op de achtergrond horen we nog het gejoel van de nacht. We horen mensen zichzelf op het vuurwerk werpen en het afsteken. We zien de schaduw van de hemelse vlammen op de muren, terwijl de kogels door de kerk suizen. Met zijn allen van de kaart uit alle macht. Het houdt nooit op, het grote gedoe alias het leven, met die twee geldsmijtende, zwijnende, geile klootzakken, Faberyayo en Vic Crezée.